Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu

Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu

nr rej. 559/Wlkp/A z 16 kwietnia 1966
Krzyż Ofiarności
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Adres	al. Armii Poznań
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	0,23 ha
Liczba pochówków	476
Liczba grobów	441
Liczba kwater cmentarnych	9
Data otwarcia	1925
Data ostatniego pochówku	1990
Zarządca	Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu Commonwealth War Graves Commission
Położenie na mapie Poznania Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej
Położenie na mapie Polski Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej
52°25′04,45″N 16°55′58,32″E

Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej – cmentarz w Poznaniu, położony na południowych stokach Fortu Winiary (Park Cytadela). Cmentarz ma status cmentarza wojennego, zgodnie z obowiązującą wciąż ustawą o grobach i cmentarzach wojennych z 28 marca 1933 r.

Historia

Cmentarz został założony w 1925 roku, na fragmencie cmentarza garnizonowego (tzw. starogarnizonowego). Po zakończeniu I wojny światowej groby brytyjskich żołnierzy odnaleziono w 28 miejscach Polski dlatego Brytyjczycy postanowili przenieść je na utworzony w tym celu cmentarz w Poznaniu. Był to jedyny obiekt utworzony przez Komisje Grobów Wojennych Imperium Brytyjskiego (dziś: Komisja Grobów Wojennych Wspólnoty Narodów) na terenie Polski przed 1939 rokiem.

15 września 1987 cmentarz odwiedził Bernard Weatherill przewodniczący brytyjskiej Izby Gmin.

Wygląd

Centralne miejsce zajmuje Krzyż Ofiarności. Wyższą część zajmują w większości groby z I wojny światowej. Niższą z kolei zajmują wyłącznie groby z II wojny światowej. Cały teren jest obsiany trawą, przed wapiennymi stelami posadzone są kwiaty i rośliny ozdobne, wszystko zgodnie ze standardami Commonwealth War Graves Commission.

Żołnierze pochowani na cmentarzu

Na cmentarzu wojennym pochowano lub upamiętniono symbolicznie 476 żołnierzy. Wśród nich prochy 48 uczestników Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III, spośród 50 zamordowanych przez Niemców po ich ujęciu. Na terenie obiektu znajduje się także tzw. "Poznan Memorial", upamiętniający 5 żołnierzy Royal Naval Air Service z "Russian Armoured Cars", którzy polegli na froncie wschodnim pod Brzeżanami (obecnie – Ukraina) w 1917 r., walcząc po stronie sojuszniczego rosyjskiego Rządu Tymczasowego. Jest to niewielki pomnik, usytuowany przy północnym skraju cmentarza. W ewidencji CWGC jest wyodrębniony jako osobny obiekt.

Żołnierze z Polski

Na tym cmentarzu jest pochowanych 16 polskich żołnierzy walczących w armii brytyjskiej podczas II wojny światowej, w tym 13 polskich lotników.

Polscy żołnierze pochowani na Cmentarzu Wojennym Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu

Imię	nazwisko	data śmierci	stopień	uwagi
Henryk	Foyer	15 września 1943	sierżant	lotnik
Karol Piotr	Gębik	15 września 1943	porucznik	lotnik
Wiktor	Jabłoński	15 września 1943	starszy sierżant	lotnik
Franciszek Józef	Jakusz-Gostomski	15 września 1943	kapitan	lotnik
Antoni Władysław	Kiewnarski	30 marca 1944	major	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III
Włodzimierz Adam	Kolanowski	31 marca 1944	porucznik nawigator	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III
Stanisław Zygmunt	Król	12 kwietnia 1944	podporucznik	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III
Zdzisław	Kuczkowski	15 września 1943	sierżant	lotnik
Ludwik Henryk	Misiak	15 września 1943	sierżant	lotnik
Jerzy Tomasz	Mondschein	29 marca 1944	porucznik	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III
Kazimierz	Pawluk	31 marca 1944	porucznik	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III
Paweł Wilhelm	Tobolski	2 kwietnia 1944	porucznik	lotnik, uczestnik Wielkiej Ucieczki z Stalag Luft III
Kazimierz	Pacut	15 września 1943	starszy sierżant	27 lat
	Lewko	15 września 1943	podporucznik	24 lata

żołnierze z Nowej Fundlandii

Bibliografia

• Wiesław Olszewski: Cmentarze na stokach poznańskiej Cytadeli. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2008. ISBN 978-83-232185-7-9.brak strony w książce

• Jarosław Bączyk, Arkadiusz Bilski: Na stoku Cytadeli Poznańskiej. Poznań: Wielkopolskie Muzeum Walk Niepodległościowych, 2005. ISBN 83-909940-8-9.brak strony w książce
• POZNAN OLD GARRISON CEMETERY: Cemetery details. Commonwealth War Graves Commission. [dostęp 2014-11-30]. (ang.).
• POZNAN MEMORIAL: Cemetery details. Commonwealth War Graves Commission. [dostęp 2014-11-30]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Wielkopolski Urząd Wojewódzki | Cmentarze i groby wojenne w Wielkopolsce | Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej. cgw.poznan.uw.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-05)].