Czarnoporek wrośniakowaty
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czarnoporek wrośniakowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Dichomitus squalens (P. Karst.) D.A. Reid Revta Biol., Lisb. 5(1-2): 150 (1965) | |
Czarnoporek wrośniakowaty (Dichomitus squalens (P. Karst.) D.A. Reid) – gatunek grzybów z rodziny żagwiowatych (Polyporaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Dichomitus, Polyporaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1886 r. P. Karsten nadając mu nazwę Trametes squalens. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu D.A. Reid w 1965 r.[1]
- Bjerkandera squalens (P. Karst.) P. Karst. 1887)
- Coriolellus anceps (Peck) Parmasto 1959)
- Coriolellus squalens (P. Karst.) Bondartsev & Singer 1941)
- Favolus squalens (P. Karst.) Zmitr. 2001)
- Polyporus anceps Peck 1895)
- Polyporus ellisianus (Murrill) Sacc. & Trotter 1912)
- Polyporus squalens (P. Karst.) Sacc. 1888)
- Polyporus versisporus Lloyd 1915)
- Poria squalens (P. Karst.) J. Lowe 1956)
- Trametes squalens P. Karst. 1886)
- Tyromyces anceps (Peck) Murrill 1907)
- Tyromyces ellisianus Murrill 1907)
- Tyromyces squalens (P. Karst.) Imazeki 1943
Polską nazwę nadał Stanisław Domański w 1965 r, używał też nazwy podskórnik skorupiasty[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Jednoroczny lub wieloletni, rozpostarto-odgięty, o długości do 7 cm, szerokości do 3 cm i grubości do 1,5 cm u podstawy, twardy i korkowaty. Nie posiada wyczuwalnego zapachu, w smaku jest lekko gorzki. Górna powierzchnia początkowo kremowo-biała, potem coraz ciemniejsza, czerniejąca od brzegu i ostatecznie niemal czarna. Jest nieco koncentrycznie strefowany i lekko promieniście pomarszczony. Obrzeże wąskie, cienkie, białawe, z wiekiem ciemniejące. Pory początkowo w kolorze drewna, potem żółtawe, w końcu jasnobrązowe. Drobne, na 1 mm mieści się ich 4–5 i posiadają cienkie przegrody. Rurki o długości do 10 mm. Kontekst biały, twardo-włóknisty, o grubości 1–4 mm[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy dimityczny. Strzępki generatywne hialinowe, cienkościenne ze sprzążkami, o średnicy 1,5–4 μm. Strzępki łącznikowe hialinowe, grubościenne, zazwyczaj dichotomicznie rozgałęzione. Mają średnicę do 7 μm w środkowej części głównej strzępki i zwężają się w bocznych odgałęzieniach. Brak cystyd, występują natomiast wrzecionowate cystydiole o wymiarach 20–30 × 5–7 μm. Podstawki zgrubiałe, 4–sterygmowe, ze sprzążką w nasadzie. Wymiary: 15–22 × 6–8 μm. Zarodniki podłużne, elipsoidalne, brodawkowane, hialinowe, cienkościenne, nieamyloidalne, o wymiarach 7–10 × 2,5–3,5 μm[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje tylko na półkuli północnej. Podano jego stanowiska w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, występuje od Hiszpanii po około 67 stopień szerokości geograficznej w Norwegii[5]. W Polsce jest rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wymarcie[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Norwegii, Szwecji, Finlandii[3].
Rozwija się na martwym drewnie w lasach iglastych i mieszanych. Rozwija się na martwych pniach i gałęziach drzew i krzewów iglastych, rzadko liściastych[3].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Saprotrof powodujący białą zgniliznę drewna. W Ameryce Północnej powoduje poważne szkody gospodarcze, zwłaszcza w drzewostanach sosny żółtej Pinus ponderosa. Wytwarza enzymy takie, jak endoglukanazy, celobiohydrolazy, ksylanazy, galakturonazy, dehydrogenazy celobiozy, lakaza i peroksydaza manganowa. Rozkłada ligninę i celulozę, może także skutecznie rozkładać barwniki syntetyczne, takie, jak barwniki azowe i trifenylometanowe. Gatunek ten jest dobrym kandydatem do badań nad degradacją ligniny i celulozy, jego enzymy mogą być także wykorzystane do rozkładu barwników syntetycznych. Przyczynkiem do dalszych badań jest wykonane w ramach projektu JGI CSP Saprotrophic Agaricomycotina (SAP zsekwencjonowanie genomu Dichomitus squalens[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-09-29]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-09-29]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Mycobank. Dichomitus squalens. [dostęp 2017-09-29].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-09-28].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ MycoCosm. Dichomitus squalens LYAD-421 SS1 v1.0. [dostęp 2017-09-29].