Divna Veković

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Divna Veković
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1886
Lužac

Data i miejsce śmierci

1944 lub 1945
Zidani Most

Zawód, zajęcie

lekarka, pisarka, tłumaczka

Odznaczenia
Oficer Orderu Gwiazdy Jerzego Czarnego (Serbia) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Divna Veković (czarn. Дивна Вековић, ur. 1886 w Lužacu w gminie Berane, zm. 1944 lub 1945[1] w miejscowości Zidani Most) – pierwsza czarnogórska lekarka[2]. Była też pisarką i tłumaczką.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Rodzicami Divny Veković byli Tole i Uroša Veković[3]. Divna uczyła się w monasterze Đurđevi stupovi w Beranach oraz w Skopje i Cetyni[4]. Następnie otrzymała stypendium Instytutu Dziewcząt im. Cesarzowej Marii, dzięki któremu mogła wyjechać do Francji[5]. Tam ukończyła szkołę akuszerek w Amiens[2][5]. Studiowała też medycynę na Uniwersytecie Paryskim i odbyła dwuletnie szkolenie stomatologiczne[5][6].

Podczas I wojny światowej Veković współpracowała z Międzynarodowym Ruchem Czerwonego Krzyża na froncie salonickim. Organizowała liczne kampanie humanitarne, wysyłała żywność, wszelką pomoc materialną oraz leki. Król Serbii Piotr I Karadziordziewić uhonorował ją za to Orderem Gwiazdy Jerzego Czarnego[7].

Veković jako pierwsza przetłumaczyła czarnogórską epopeję narodową Górski wieniec, wydaną w 1847 roku, na język francuski[8][9]. Król Mikołaj I Petrowić-Niegosz nagrodził ją za to cenną broszką z jego portretem[7]. Tłumaczyła też dzieła pediatry i poety Jovana Jovanovicia Zmaja (1833–1904) oraz bajki i legendy autorstwa Vuka Stefanovicia Karadžicia (1787–1864). Napisała także wiele słowników, które zostały wydane między innymi w Paryżu i Belgradzie. Za swoją pracę językoznawczą otrzymała Order Narodowy Legii Honorowej. Publikowała również prace etnologiczne. Oprócz serbskiego i francuskiego mówiła również po włosku, angielsku i rosyjsku[7].

W 1926 roku Veković uzyskała doktorat na uniwersytecie w Belgradzie za rozprawę pt. Крвни умир na temat chirurgii naczyniowej[7].

Zmarła w 1944 lub 1945 roku[1] w okolicznościach, których nigdy nie wyjaśniono. Jako zwolenniczka monarchii uciekła pod koniec wojny z kilkoma tysiącami serbskich uchodźców z Czarnogóry pod opieką duchową metropolity Lipovaca wraz z oddziałami czetników ppłk. Pavla Đurišića[4][5] na tereny Słowenii. Podaje się, że w Zidanim Moście została rozpoznana przez partyzantów Tito oraz, jak wielu innych, zabita strzałem w głowę[10] i wrzucona do Sawy[7].

Wybrane prace[edytuj | edytuj kod]

  • Крвни умир – rozprawa doktorska
  • Француска граматика (Grammaire franco-serbe). Paryż 1916.
  • Српско-француски разговори – Manuel de conversation serbe-français. Rodstein, Paryż 1916.
  • Dictionnaire serbe-français (avec prononciation figurée). Rodstein, Paryż 1917.
  • Француско-српски речник – Dictionnaire français-serbe. Rodstein, Paryż.
  • Француско-српски речник. награђен од стране Француске Академије наука (Francusko-srpski rečnik) Геца Кон, Belgrad 1924.
  • Српско-француски речник. награђен од стране Француске академије наука. Геца Кон, Belgrad 1924.
  • Francuski učitelj za jugoslovenske iseljenike u Francuskoj – Guide de la langue française pour les Yougoslaves (conversation et grammaire). Les Éditions internationales, Paryż 1937.
  • Vie et coutumes du peuple serbe w: „Etnographie” No.17/18 (1928), s. 9–29.
  • Costume national de Tzrna Gora de Skoplyé. Société d’ethnographie de Paris, Paryż 1936.
Tłumaczenia
Redakcja
  • Vuk Stefanović Karadžić: Contes populaires serbes. Recueillis d’après Vouk Karadjitch par Divna Vékovitch, avec la collaboration de M. Ginier. Editions Internationales, Paryż 1934

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Na podstawie identyfikatora VIAF.
  2. ↑ a b Prva ljekarka u Crnoj Gori – Divna Veković (1886–1944) [online] [dostęp 2020-04-26] (bośn.).
  3. ↑ Divna Veković (1884–1945), [w:] Ervina Dabižinoviċ, Diskursi o ženama Boke Kotorske: Rodni identiteti (1815–2015). Doktorska disertacija, Novi Sad: Univerzitet u Novom Sadu Asocijacija Centara za Interdisciplinarne i Multidisciplinarne Studije i Istraživanja – Acimsi Centar za Rodne Studije, 2017, s. 59–61 (serb.).
  4. ↑ a b Повећава се број корисника Народне кухиње „Дивна Вековић” у Беранама / Православие.Ru [online], Pravoslavie.ru [dostęp 2020-04-26] (serb.).
  5. ↑ a b c d Дивна Вековић – Најпаметнија Васојевка свих времена! [online], Националист, 26 stycznia 2018 [dostęp 2020-05-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-26] (serb.).
  6. ↑ Marina Martinović, Vladimir Jokanović, Divna Veković (1886–1944), prva lekarka u Crnoj Gori, „Medicinski Pregled”, 59 (7–8), 2006, s. 391–393, DOI: 10.2298/mpns0608391m, ISSN 0025-8105, PMID: 17140043 [dostęp 2020-04-26] (serb.).
  7. ↑ a b c d e Милутин Осмајлић, Дивна Вековић, „Glas Holmije” (serb.).
  8. ↑ IZUM (Институт информацијских знаности Марибор), Његошев „Горски вијенац” у француском преводу Дивне Вековић [online], COBISS+ [dostęp 2020-04-26] (serb.).
  9. ↑ Pierre II Pétrovitch-Niégoch, Les Lauriers de la montagne (Горскıй вıенацъ, 1847), Paris: Berger-Levrault, 1917, xvii–162 [dostęp 2020-04-26].
  10. ↑ Tajanstvena heroina opet pruža utočište [online], Novosti.rs [dostęp 2020-04-26] (serb.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Divna_Veković&oldid=71794554”