Edgar Morin

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Edgar Morin
Edgar Nahoum
Ilustracja
Edgar Morin, 2011.
Data i miejsce urodzenia

8 lipca 1921
Paryż

Zawód, zajęcie

filozof, socjolog i komentator

Narodowość

francuska

Alma Mater

Sorbonne (Filozofia i Prawo) 1940, Université de Lyon I (Historia i Geografia) 1942

Uczelnia

Centre national de la recherche scientifique, Université de Paris X, Collegium International

Stanowisko

Dyrektor emerytowany badań naukowych

Odznaczenia
zob. Listę wyróżnień[1].

Edgar Morin, właściwie Edgar Nahoum (ur. 8 lipca 1921 w Paryżu[2]) – francuski filozof, socjolog, politolog i reżyser filmowy[2], pochodzenia żydowskiego, Sefardyjczyk z Azji Środkowej o dalekim pochodzeniu włoskim.

Uczestnik francuskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej, gdzie przyjął pseudonim "Edgar Morin"[3].

Jeden z najważniejszych i najbardziej wpływowych współczesnych myślicieli francuskich, teoretyk złożoności. Z Rolandem Barthesem i Georgesem Friedmannem założył Centrum badań nad komunikacją masową[4]. Od 1950 r. członek Centre National de la Recherche Scientifique, CNRS (pl. Centrum Narodowe Badań Naukowych) w Paryżu, a od 1993 r. dyrektor emerytowany badań naukowych, tamże[5]. Przez wiele lat związany również z paryską École des hautes études en sciences sociales[4].

Znany szczególnie z sześciu tomowego utworu filozoficznego, La Méthode, (pl. Metoda) (1977-2004). Jego wkład naukowy jest szczególnie w dziedzinach emergentyzmu, teorii chaosu, samoorganizacji oraz układów złożonych[6]. Jest autorem, lub współautorem, bardzo wielu pozycji o zagadnieniach współczesnych.

Pośród wyróżnień z ramienia instytucji naukowych w Europie, Ameryce i na Dalekim Wschodzie, 2 czerwca 2008 został wyróżniony tytułem doktora honoris causa Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie[7].

„Pensée complexe”, czyli złożoność[edytuj | edytuj kod]

Edgar Morin przyznaje się do tego iż definicji złożoności doszukał się w pracy brytyjskiego psychiatry i inżyniera William Ross Ashby (1903-1972), pioniera cybernetyki[8]. Koncepcja Morina ukazała się po raz pierwszy w utworze jego, Science avec conscience (1982), (Nauka etyczna). Morin mówi:

"le but de la recherche de méthode n’est pas de trouver un principe unitaire de toute connaissance, mais d’indiquer les émergences d’une pensée complexe, qui ne se réduit ni à la science, ni à la philosophie, mais qui permet leur intercommunication en opérant des boucles dialogiques." (Celem badań według metody nie jest aby dążyć do jednolitej zasady wszelkiej wiedzy, raczej chodzi tu o wskazanie emergencji pochodzących z myśli złożonościowej, które ani nie podlegają naukom ścisłym ani filozofii, lecz polegają na ich komunikacji poprzez etapy dialogu pomiędzy nimi)[9],

i w ten sposób wyraża podstawę myśli która łączy zasady myślowe z różnych dziedzin i obejmuje transdyscyplinarność, („la transdisciplinarité”). Etymologicznie, „complexité” po francusku, oznacza z łaciny, to co jest razem splatane i wydaje plexus, czyli splot.

Filmografia[10][edytuj | edytuj kod]

Jako reżyser[edytuj | edytuj kod]

  • Kronika jednego lata 1961[11]

Jako scenarzysta[edytuj | edytuj kod]

  • L'heure de la verité 1965
  • Przeciw zapomnieniu 1991

Tłumaczenia prac na język polski[edytuj | edytuj kod]

  • Kino i wyobraźnia 1958
  • Duch czasu 1975
  • Zagubiony paradygmat – natura ludzka 1977
  • Myśleć: Europa 1988
  • O naturze Związku Radzieckiego 1990
  • Ziemia-ojczyzna (z Anne Brigitte Kern) 1993
  • Świat nowożytny a kwestia żydowska 2010

Bibliografia francuska[edytuj | edytuj kod]

  • L'An zéro de l'Allemagne (przedmowa Bernardem Groethuysenem), Paris, Éditions de la Cité Universelle, 1946.
  • Allemagne notre souci, Paris, Éditions Hier et Aujourd'hui, 1947.
  • Une cornerie, Paris, Éditions Nagel, 1948.
  • L'Homme et la Mort, Paris, Éditions Corrêa, 1948, (réédition, Paris, Le Seuil, 1976)[12].
  • Le Cinéma ou l'homme imaginaire, Paris, Éditions de Minuit, 1956.
  • Les Stars, Paris, Le Seuil, 1957.
  • Autocritique, Paris, Le Seuil, 1959.
  • L'esprit du temps. Essai sur la culture de masse, Paris, Grasset-Fasquelle, 1962[13].
  • Introduction à une politique de l'homme, Paris, Le Seuil, 1965.
  • Commune en France. La métamorphose de Plodémet, Paris, Fayard, 1967
  • Mai 68, La Brèche (z Claude Lefortem i Cornelius Castoriadisem), Paris, Fayard, 1968.
  • La Rumeur d'Orléans (essai)|La Rumeur d'Orléans, Paris, Le Seuil, 1969.
  • Le vif du sujet, Paris, Le Seuil, 1969.
  • Journal de Californie, Paris, Le Seuil, 1970.
  • Le Paradigme perdu|Le Paradigme perdu: la nature humaine, Paris, Le Seuil, 1973[14].
  • L'unité de l'homme (z Massimo Piattelli Palmariniem), w trzech tomach, Paris, Le Seuil, 1974.
  • La bureaucratie (praca zbiorowa), Paris, Union générale d'éditions, 1975.
  • La Méthode (Edgar Morin), 6 tomów, Paris, Le Seuil, 1977-2004:
  • Pour sortir du XXe, Paris, Nathan, 1981.
  • Science avec conscience, Paris, Fayard, 1982, Prix Halphen de l'Académie française.
  • De la nature de l’URSS, Paris, Fayard, 1983.
  • Sociologie, Paris, Fayard, 1984[15].
  • Le Rose et le noir, Paris, Galilée, 1984.
  • New York: la ville des villes, Paris, Galilée, 1984.
  • Penser l'Europe, Paris, Gallimard, coll. Folio, 1987.
  • Mais (z Markiem Halterem), Paris, Édition Neo/Soco Invest, 1988.
  • Vidal et les siens, (z Véronique Grappe-Nahoum i Haïm Vidal Séphiha), Paris, Le Seuil, 1989.
  • Introduction à la pensée complexe, Paris, ESF, 1990, (réédition, Paris, Le Seuil, 2005).
  • Un nouveau commencement (z Gianlucą Bocchim i Mauro Cerutim), Paris, Le Seuil, 1991.
  • Terre-Patrie (z Anne-Brigitte Kern), Paris, Le Seuil, 1993[16].
  • Mes démons, Paris, Stock, 1994, (réédition, Paris, Le Seuil, 1998).
  • La complexité humaine [sous la dir. de], Paris, Flammarion, 1994.
  • Les Fratricides : Yougoslavie-Bosnie (1991-1995), Paris, Édition Arléa, 1995.
  • Une année sisyphe, Paris, Le Seuil, 1995.
  • Comprendre la complexité dans les organisations de soins (z Jean-Louis Le Moignem), Paris, ASPEPS, 1997.
  • Une politique de civilisation (z Sami Naïrem), Paris, Arléa, Paris, 1997.
  • Amour, Poésie, Sagesse, Paris, Le Seuil, 1997.
  • L'Intelligence de la complexité (z Jean-Louisem Le Moignem), Paris, L'Harmattan, 1999.
  • Relier les connaissances, Paris, Le Seuil, 1999.
  • Une tête bien faite : Repenser la réforme, réformer la pensée, Paris, Le Seuil, 1999.
  • Sept savoirs nécessaires à l'éducation du futur, Paris, Le Seuil, 2000.
  • Dialogue sur la nature humaine (z Boris Cyrulnikiem), Paris, L'Aube, 2000.
  • Journal de Plozévet, Bretagne, 1965, Paris, L'Aube, 2001.
  • Dialogue sur la connaissance. Entretiens avec des lycéens (entretiens conçus et animés par Alfredo Pena-Vegą i Bernardem Paillardem), Paris, La Tour d’Aigues, 2002.
  • Pour une politique de civilisation, Paris, Arléa, 2002.
  • La Violence du monde (z Jean Baudrillardem), Paris, Édition du Félin, 2003.
  • Éduquer pour l’ère planétaire, la pensée complexe comme méthode d’apprentissage dans l’erreur et l’incertitude humaine (z Raulem Mottą i Émilio-Rogerem Ciuraną), Paris, Balland, 2003.
  • Université, quel avenir? (z Alfredo Pena-Vega), Paris, Éditions Charles Léopold Mayer, 2003.
  • Les Enfants du ciel: entre vide, lumière, matière (z Michel Cassé), Paris, Odile Jacob, 2003.
  • Pour entrer dans le XXIe siècle, Paris, Le Seuil, 2004.
  • Culture et Barbarie européennes, Paris, Bayard, 2005.
  • Pour un nouvel imaginaire politique (z Mireille Delmas-Marty i René Passet), Paris, Fayard, 2006.
  • Itinérance (z Marie-Christine Navarro), Paris, Arléa, 2006.
  • Le Monde moderne et la question juive, Paris, Le Seuil, 2006, (réédition, Paris, Le Seuil, 2012).
  • L'An I de l'ère écologique (z Nicolas Hulotem), Paris, Tallandier, 2007.
  • Où va le monde?, Paris, L'Herne, 2007.
  • Vers l'abîme, Paris, L'Herne, 2007.
  • Mon chemin (wywiad z Djénane Kareh Tager), Paris, Fayard, 2008.
  • Vive la politique? (z Claudem Lefortem), Grenoble, Forum Libération de Grenoble, 2008.
  • La Méthode, coffret des 6 volumes en 2 tomes, Paris, Le Seuil, 2008.
  • Crises, Paris, Éditions du CNRS, 2009.
  • La Pensée tourbillonnaire, Paris, Éditions Germina, 2009.
  • Edwige, l'inséparable, Paris, Fayard, 2009.
  • Au-delà du développement. Pour une politique de l'humanité ? [sous la dir. de], Paris, Atlantique, 2009.
  • Pour et contre Marx, Paris, Temps présent, 2010
  • Ma gauche, Paris, Éditions François Bourin, 2010.
  • Comment vivre en temps de crise? (z Patrick Viveret), Paris, Bayard, 2010.
  • Regards sur le sport [sous la dir. de], Paris, Le Pommier / INSEP 2010.
  • La Voie: pour l'avenir de l'humanité, Paris, Fayard, 2011.
  • Conversation pour l'avenir (z Gilles Vanderpootenem), Paris, L'Aube, 2011.
  • Dialogue sur la connaissance: Entretiens avec des lycéens, Paris, L'Aube, 2011.
  • Le philosophe indiscipliné, Paris, Le Monde, Hors série, 2011.
  • Mes philosophes, Paris, Germina, 2011, (réédition, Paris, Fayard, 2013).
  • Le Chemin de l'espérance (z Stephanem Hesselem), Paris, Fayard, 2011.
  • La France est une et multiculturelle. Lettre aux citoyens de France (z Patrick Singaïny), Paris, Fayard, 2012.
  • Journal (1962-1987), Paris, Le Seuil, 2012.
  • Journal (1992-2010), Paris, Le Seuil, 2012.
  • Mon Paris, ma mémoire, Paris, Fayard, 2013.
  • La rencontre improbable et nécessaire (z Sabah Abouessalam), Paris, Presses de la Renaissance, 2013.
  • Notre Europe: Décomposition ou métamorphose (avec Mauro Ceruti), Paris, Fayard, 2014.
  • Au péril des idées (z Tariqiem Ramadanem), Paris, Presses du Châtelet, 2014.
  • Enseigner à vivre. Manifeste pour changer l’éducation, Paris, Actes Sud-Play Bac Éditions, 2014.
  • Avant, pendant, après le 11 janvier (z Patrickiem Singaïny), Paris, L'Aube, 2015.
  • Qui est Daech? (z Régis Debray, Taharem Ben Jellounem, Michelem Onfrayem, Olivierem Weberem, Jeanem-Christophem Rufinem i Gillesem Kepelem), Paris, Éditions Philippe Rey, 2015.
  • Impliquons-nous! Dialogue pour le siècle (z Michelangelo Pisto), Paris, Actes Sud, 2015.
  • Penser global: L'humain et son univers, Paris, Robert Laffont, 2015.
  • Pour l'esthétique, Paris, Robert Laffont, 2016.
  • Pour une crisologie, Paris, L'Herne, 2016.
  • Ecologiser l'Homme, Paris, Lemieux Éditeur, 2016.
  • Connaissance, Ignorance, Mystère, Paris, Fayard, 2017.
  • L’Île de Luna (opowieść), Paris, Actes sud, 2017.
  • L'Urgence et l'Essentiel (z Tariqem Ramadanem), Paris, Éditions Don Quichotte, 2017.
  • Le temps est venu de changer de civilisation (z Denisem Lafayem), Paris, L'Aube, 2017.
  • Où est passé le peuple de gauche?, Paris, L'Aube, 2017.
  • Ce que fut le communisme, Paris, L'Aube, 2017.
  • Pour résister à la régression, Paris, L'Aube, 2018.
  • Le Cinéma: Un art de la complexité, Paris, Nouveau Monde Éditions, 2018.
  • Poésies du métropolitain, Paris, Descartes & Cie, 2018.
  • La Marseillaise, Paris, L'Aube, 2019.
  • La Fraternité, pourquoi?, Paris, L'Aube, 2019.
  • Chronique d'un été (z Jeanem Rouchem), Paris, L'Aube, 2019.
  • Les souvenirs viennent à ma rencontre, Paris, Fayard, 2019.
  • Quelle école voulons-nous? La Passion du savoir (z Jeanem-Michelem Blanquerem), Paris, Éditions Odile Jacob, 2020.
  • Sur la crise: Pour une crisologie suivi de Où va le monde?, Paris, Éditions Flammarion, coll. Champs, 2020.
  • Changeons de voie: Les leçons du coronavirus (z Sabah Abouessalam), Paris, Éditions Denoël, 2020.
  • L'entrée dans l'ère écologique, Paris, L'Aube, 2020.
  • Frères d'âme (z Pierrem Rabhim i Denisem Lafayem), Paris, L'Aube, 2021.
  • Leçons d’un siècle de vie, Paris, Éditions Denoël, 2021.
  • Réveillons-nous!, Paris, Éditions Denoël, 2022.
  • De guerre en guerre: De 1940 à l'Ukraine, La Tour-d'Aigues, Éditions de l'Aube, 2023.
  • Encore un moment..., Paris, Éditions Denoël, 2023.
  • Mon ennemi c'est la haine (z Véronique Châter i Jeanem-Claudem Perrierem), Paris, L'Aube, 2023.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Institut interdisciplinaire d’anthropologie du contemporain – Liste des titres scientifiques ou autres d’Edgar Morin, [w:] www.iiac.cnrs.fr [online] [dostęp 2020-01-02] (fr.).
  2. ↑ a b Deskryptory Biblioteki Narodowej [online], dbn.bn.org.pl [dostęp 2024-01-25].
  3. ↑ Ressource «Morin, Edgar (né en 1921)» - [online], Mnesys [dostęp 2024-01-25] (fr.).
  4. ↑ a b Éditions Larousse, Edgar Morin - LAROUSSE [online], www.larousse.fr [dostęp 2024-01-25] (fr.).
  5. ↑ Edgar Morin, centenaire, poursuit sa voie [online], CNRS Le journal [dostęp 2024-01-25] (fr.).
  6. ↑ Robert Delorme, Głęboka Kompleksowość a ujęcie krytyczności w wyjaśnianiu kompleksowości przez Morina i Le Moigne’a, „Zarządzanie publiczne” (1 (19)), 2012, s. 85-108, ISSN 1898-3529 (pol.).
  7. ↑ Prof. Edgar Morin - Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie [online], www.uken.krakow.pl [dostęp 2024-01-25].
  8. ↑ Edgar Morin, paraphilosophe
  9. ↑ Edgar Morin. Science avec conscience, 1982.
  10. ↑ Edgar Morin | Writer, Producer, Director [online], IMDb [dostęp 2024-01-25] (ang.).
  11. ↑ Kronika jednego lata | Film | 1961. [dostęp 2024-01-25].
  12. ↑ Thomas Louis-Vincent, Morin (Edgar) L'Homme et la mort, „Archives de Sciences Sociales des Religions, 43 (2)”, 1977, s. 280-283 (fr.).
  13. ↑ Michel Matarasso, Morin Edgar, L'esprit du temps. Essai sur la culture de masse, „Revue française de sociologie, 4”, 1963, s. 80-83 (fr.).
  14. ↑ Etienne Géhin, Morin Edgar, Le paradigme perdu : la nature humaine, „Revue française de sociologie, 15”, 1974, s. 134-139 (fr.).
  15. ↑ Jean-René Tréanton, Morin Edgar, Sociologie, „Revue française de sociologie, 26”, 1985, s. 728-730 (fr.).
  16. ↑ André Jacob, Edgar Morin, Anne-Brigitte Kern, Terre-Patrie, „L'Homme et la société, 111-112”, 1994, s. 196-197 (fr.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Edgar_Morin&oldid=73185071”