Fabiana (roślina)

*Fabiana*
	; Fabiana imbricata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	psiankowce
Rodzina	psiankowate
Rodzaj	Fabiana
	Nazwa systematyczna
	Fabiana Ruiz & Pav.; Fl. Peruv. Prodr.: 22 (1794)
	Typ nomenklatoryczny
	F. imbricata Ruiz et Pavon
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Fabiana Ruiz & Pav. – rodzaj roślin z rodziny psiankowatych. Obejmuje 15 gatunków^[3]. Zasięg rodzaju obejmuje zachodnią część Ameryki Południowej od Peru na południe^[3]^[5]. Większość gatunków występuje w Andach^[5] w Chile^[6]. Rośliny te występują głównie w zbiorowiskach zaroślowych. Ich kwiaty zapylane są przez owady (głównie ćmy^[7]) i kolibry^[6].

Fabiana imbricata wykorzystywana jest jako roślina lecznicza i uprawiana jako ozdobna^[5]^[7] na obszarach o łagodnym klimacie^[6].

Nazwa rodzajowa upamiętnia hiszpańskiego duchownego Francisca Fabiána y Fuero (1719–1801)^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Krzewy do 2,5 m wysokości, czasem płożące^[6] (chamefity^[5]). U niektórych gatunków rośliny młodociane odmienne od starszych, u innych brak różnic w budowie roślin w zależności od wieku. Łodygi i liście pokryte włoskami zawierającymi żywice^[5].
Liście: Skrętoległe, zimotrwałe, pojedyncze, drobne^[6], siedzące, ułożone dachówkowato na pędach lub skupione w pęczki^[5].
Kwiaty: Wyrastają w kątach liści pojedynczo. Są promieniste i obupłciowe. Kielich z 5 działkami zrośniętymi, na końcu z krótkimi wolnymi ząbkami. Płatków korony jest także 5, są one zrośnięte na znacznej długości, tworząc lejkowatą lub walcowatą rurkę, na końcu z bardzo krótkimi, wolnymi łatkami. Korona jest zwykle biaława, rzadziej liliowa, niebieskawa^[5], fioletowa lub czerwona^[6]. Pręcików jest 5, o nitkach podobnej długości lub dwa są krótsze od pozostałych^[5]. Zalążnia jest górna, dwukomorowa, z licznymi zalążkami w każdej z komór. Słupek pojedynczy, smukły^[6], zwieńczony główkowatym lub siodłowatym znamieniem^[5].
Owoce: Drobne^[6], podzielone przegrodą torebki otwierające się dwiema klapami, zawierające po ok. 50 nasion^[5].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny psiankowatych (Solanaceae). W obrębie rodziny klasyfikowany do podrodziny Petunioideae^[8].

Wykaz gatunków^[3]

Fabiana bryoides Phil.
Fabiana densa J.Rémy
Fabiana denudata Miers
Fabiana deserticola Reiche
Fabiana fiebrigii Scolnick ex S.C.Arroyo
Fabiana foliosa (Speg.) S.C.Arroyo
Fabiana friesii Dammer
Fabiana imbricata Ruiz & Pav.
Fabiana nana (Speg.) S.C.Arroyo
Fabiana patagonica Speg.
Fabiana peckii Niederl.
Fabiana punensis S.C.Arroyo
Fabiana squamata Phil.
Fabiana stephanii Hunz. & Barboza
Fabiana viscosa Hook. & Arn.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-19] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-19] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Fabiana Ruiz & Pav.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-19].
↑ Fabiana. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-03-19].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j J.W.J.W. Kadereit J.W.J.W., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants. Eudicots: Aquifoliales, Boraginales, Bruniales, Dipsacales, Escalloniales, Garryales, Paracryphiales, Solanales (except Convolvulaceae), Icacinaceae, Metteniusaceae, Vahliaceae, Switzerland 2016, s. 348, ISBN 978-3-319-28534-4, OCLC 946315609 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 392. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 357, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Genus Fabiana Ruiz & Pav.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-03-19].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-19] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-19] (ang.).

[powo-3] Fabiana Ruiz & Pav.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-19].

[ing-4] Fabiana. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-03-19].

[kubitzki-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j J.W.J.W. Kadereit J.W.J.W., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants. Eudicots: Aquifoliales, Boraginales, Bruniales, Dipsacales, Escalloniales, Garryales, Paracryphiales, Solanales (except Convolvulaceae), Icacinaceae, Metteniusaceae, Vahliaceae, Switzerland 2016, s. 348, ISBN 978-3-319-28534-4, OCLC 946315609 .

[philips-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 392. ISBN 0-333-73003-8.

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 357, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[grin-8] Genus Fabiana Ruiz & Pav.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-03-19].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]