Gajusz Skryboniusz Kurion (konsul 76 p.n.e.)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gajusz Skryboniusz Kurion
Data i miejsce urodzenia

125 p.n.e.
starożytny Rzym

Data śmierci

53 p.n.e.

Konsul rzymski
Okres

od 76 p.n.e.
do 76 p.n.e.

Przynależność polityczna

Optymaci

Caius Scribonius Curio (ur. ok. 125 p.n.e.[1], zm. 53 p.n.e.) – rzymski polityk z I w. p.n.e. należący do stronnictwa optymatów, uczestnik I wojny z Mitrydatesem, konsul w 76 p.n.e.[2] i dobry mówca[1]. Dla odróżnienia od swego ojca i syna zwany jest Kurionem-ojcem (pater)[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Gajusz Skryboniusz Kurion był synem Gajusza Skryboniusza Kuriona pretora z 121 p.n.e., który zmarł, gdy jego syn był jeszcze chłopcem[3]. Zwany był Burbulejusz (Burbulieus od pewnego aktora) ze względu na sposób poruszania ciałem podczas przemawiania. Znany był jako mówca publiczny przemawiający czystą, nienaganną łaciną. Jego charakterystykę jako mówcy przedstawił Cyceron w dialogu Brutus[1].

W 90 p.n.e. został trybunem ludowym[4]. Służył w armii pod Sullą[5] w Grecji jako legat, w czasie kampanii przeciwko Archelaosowi, dowódcy Mitrydatesa. W 87 p.n.e. otrzymał zadanie blokowania Arystiona, tyrana Aten, który przejął władzę w mieście i zawarł sojusz z Archealosem. Następnie po szturmie na Ateny w 86 p.n.e., oblegał Arystiona, który zajął pozycję na Akropolu[6][7][8]. Oblężenie zakończyło poddanie się Arystiona, któremu wyczerpały się zapasy wody i żywności. Arystion został pojmany a jego straż przyboczna wybita[9]. W 85 p.n.e. otrzymał od Sulli zadanie przywrócenia Nikomedesowi Bitynii a Ariobarzanesowi Kapadocji[10][11][12]. Następnie w 84 p.n.e. walczył jako legat w Azji podczas kampanii przeciw Mitrydatesowi[13].

W 81 lub 80 p.n.e. był pretorem[14]. W 78 p.n.e. zaproponował w senacie wysłanie grupy przedstawicieli do Erytrei w Jonii, w celu odtworzenia Ksiąg Sybillińskich, które spłonęły w czasie pożaru Kapitolu 6 lipca 83 p.n.e. Wysłano komisję złożoną z trzech prawdopodobnie kwindecemwirów: Publiusza Gabiniusza, Markusa Otacyliusza i Lucjusza Waleriusza, którzy zebrali tysiąc wersów od osób prywatnych. Poszukiwania prowadzono także na Samos, w Afryce, na Sycylii i w koloniach italskich[15][16][17][18].

W 76 p.n.e. był konsulem[2] razem z Gnejuszem Oktawiuszem. Po zakończeniu konsulatu został wysłany do Macedonii jako namiestnik[19]. W latach 75–73 p.n.e. prowadził walki z Dardanami[20]. Wyruszył z Dyrrachium i kierując się via Egnatia, wtargnął doliną rzeki Wardar do dzisiejszej Serbii i jako pierwszy dowódca rzymski dotarł w 74 p.n.e. do Dunaju w rejonie Banatu, ale nie przeprawił się na drugą stronę[21]. Jego armia wkroczyła na tereny Mezów, którzy mieszkali po obu stronach rzeki Timakus[22]. W 72 lub 71 p.n.e. odbył triumf po zwycięstwie nad Dardanami i Mezami[23][24]. W 70 p.n.e. jako namiestnik Macedonii zwyciężył Traków[13].

Razem z konsularami Publiuszem Serwiliuszem Watią Izauryckim, Gajuszem Kassjuszem Warrusem i Gnejuszem Korneliuszem Lentulusem popierał wniosek Gajusza Maniliusza o przekazaniu Pompejuszowi dowództwa na Wschodzie w wojnie z Mitrydatesem[25].

Prawdopodobnie w 61 p.n.e. był cenzorem[26]. Od 61 lub 57 p.n.e. był najwyższym kapłanem (Pontifex Maximus)[13][27][28][29]. Miał opinię autorytetu w sprawach religijnych. Warron uczynił go tytułowym bohaterem swego dzieła Curio de cultu deorum[30].

Był przyjacielem Cycerona i wspierał go w czasie sprzysiężenia Katyliny, gdy opowiadał się za karą śmierci dla spiskowców[31]. Przemawiał w obronie Klodiusza, który był sądzony za wywołanie skandalu podczas misteriów Dobrej Bogini (Bona Dea). Chociaż Cyceron przemawiał przeciwko Klodiuszowi i Kurionowi, to nie wpłynęło na ich przyjaźń[32]. Był zaciekłym przeciwnikiem Cezara i napisał przeciwko niemu dialog, w którym skrytykował jego konsulat i życie prywatne[33].

W czasach Sulli kupił luksusową nadmorską willę Mariusza[34].

Zmarł w 53 p.n.e.[35] Jego synem był Gajusz Skryboniusz Kurion trybun ludowy w 50 p.n.e. i stronnik Cezara w wojnie domowej z Pompejuszem.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Nowak 2004 ↓, s. 203-230. Tekst rozdziału na stronie Fundacji „Traditio Europae”. [dostęp 2014-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)].
  2. ↑ a b Broughton 1952 ↓, s. 92.
  3. ↑ Cyceron, Brutus 113.
  4. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 26.
  5. ↑ Schreiber 2013 ↓, s. 164-166.
  6. ↑ Plutarch, Żywoty sławnych mężów, Sulla 14.
  7. ↑ Schreiber 2013 ↓, s. 167.
  8. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 56.
  9. ↑ Schreiber 2013 ↓, s. 179.
  10. ↑ Appian, Historia rzymska, Księga XII. Wojny z Mitrydatesem 60.
  11. ↑ Schreiber 2013 ↓, s. 214.
  12. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 59.
  13. ↑ a b c Mała encyklopedia 1988 ↓, s. 666.
  14. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 80.
  15. ↑ Laktancjusz, Divinae Institutiones, 1.6.14. Laktancjusz powołuje się na świadectwo Fenestelli, rzymskiego historyka z czasów Tyberiusza.
  16. ↑ Dionizjusz z Halikarnasu, Starożytność rzymska, IV 62.5-6.
  17. ↑ Tacyt, Roczniki, VI 12.
  18. ↑ Gillmeister 2009 ↓, s. 27. Tekst książki na stronie Imperium Romanum. [dostęp 2014-07-12].
  19. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 99.
  20. ↑ Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia miasta XCII, XCV.
  21. ↑ Daicoviciu 1969 ↓, s. 65-66.
  22. ↑ Danow 1987 ↓, s. 170.
  23. ↑ Eutropiusz, Brewiaria od założenia Miasta, VI 2, 5.
  24. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 118.
  25. ↑ Cyceron, Mowa w sprawie naczelnego dowództwa Gnejusza Pompejusza 23.
  26. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 179.
  27. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 182.
  28. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 206.
  29. ↑ Broughton 1952 ↓, s. 233.
  30. ↑ Gillmeister 2009 ↓, s. 29.
  31. ↑ Kumaniecki 1989 ↓, s. 255.
  32. ↑ Cyceron, Mowa w sprawie naczelnego dowództwa Gnejusza Pompejusza 68. (...) przypomnę Gajusza Kuriona, którego zalecają wasze najwyższe wyróżnienia i bohaterskie czyny, zaleca jego talent i rozwaga (...)
  33. ↑ Swetoniusz, Żywoty cezarów. Boski Juliusz 9, 49, 52. (Swetoniusz 1987 ↓, s. 29, 52, 54).
  34. ↑ Cyceron, Ad Atticum, I 16.10.
  35. ↑ Cyceron, Ad Familiares II 2. Cyceron składa kondolencje z powodu śmierci ojca Kuriona.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródła
Opracowania
  • Max Cary, Howard Hayes Scullard: Dzieje Rzymu: Od najdawniejszych czasów do Konstantyna. Tłumaczenie Jerzy Schwakopf. T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992, s. 545. ISBN 83-06-01859-1.
  • Hadrian Daicoviciu: Dakowie. Warszawa: PIW, 1969, s. 170.
  • Christo Danow: Trakowie. Warszawa: PWN, 1987, s. 170. ISBN 83-01-06121-9.
  • Andrzej Gillmeister: Strażnicy ksiąg sybillińskich. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, 2009, s. 27-30. ISBN 978-83-7481-261-0.
  • Kazimierz Kumaniecki: Cyceron i jego współcześni. Warszawa: Czytelnik, 1989. ISBN 83-07-01455-7.
  • Magdalena Nowak: Mówcy z rodu Skryboniuszy w dialogu Brutus Marka Tulliusza Cycerona. W: Ireneusz Mikołajczak (red.): Sapere aude: księga pamiątkowa ofiarowana profesorowi dr hab. Marianowi Szarmachowi z okazji 65 rocznicy urodzin. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004. ISBN 83-231-1788-8.
  • Łukasz Schreiber: Sulla 138–78 p.n.e.. Zabrze − Tarnowskie Góry: Inforteditions, 2013. ISBN 978-83-64023-21-7.
  • Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: PWN, 1988, s. 666. ISBN 83-01-03529-3.
  • Thomas Robert Shannon Broughton: The Magistrates of the Roman Republic. T. 2. New York: American Philological Association, 1952. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gajusz_Skryboniusz_Kurion_(konsul_76_p.n.e.)&oldid=73020829”