Halina Laura Siemieńska
| Data i miejsce urodzenia |
30 czerwca 1913 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 sierpnia 1944 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki |
grafika |
| Odznaczenia | |
| |
Halina Laura Siemieńska h. Leszczyc, ps. „Zygmunt” (ur. 30 czerwca 1913 w Warszawie, zm. 3 sierpnia[a] 1944 tamże) – polska graficzka, uczestniczka powstania warszawskiego.
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
Halina Laura Siemieńska była córką Józefa Jana Siemieńskiego (1882–1941), doktora filozofii, historyka, archiwisty, dyrektora Archiwum Głównego w Warszawie, który zginął w obozie koncentracyjnym Auschwitz w 1941 roku[2], i Haliny z Zawadzkich h. Rogala (1890–1943), działaczki społecznej. Halina Siemieńska została w 1943 roku pomyłkowo zamiast córki aresztowana przez Gestapo i zginęła podczas akcji pod Arsenałem 26 marca 1943 roku; jej bratem był prawnik i dyrektor banków Zbigniew Siemieński (1909–1989). Halina Siemieńska była cioteczną siostrą żołnierza AK Tadeusza Zawadzkiego ps. „Zośka”, autora planu akcji pod Arsenałem[3].
Halina Siemieńska jest absolwentką Gimnazjum Państwowego im. Juliusza Słowackiego w Warszawie, które ukończyła w 1931 roku. W latach 1932–1938 studiowała w warsztatach Akademii Sztuk Pięknych: w latach 1932–1933 pod okiem Władysława Skoczylasa, w latach 1933–1934 u Felicjana Szczęsnego Kowarskiego, a w latach 1934–1938 u Edmunda Bartłomiejczyka. W okresie studiów jej prace były kilkakrotnie wyróżniane: w 1934 roku zdobyła I i II nagrodę za kompozycję brył i płaszczyzn, w roku akademickim 1936/1937 otrzymała II nagrodę za grafikę użytkową, a w 1938 III nagrodę za grafikę[3].
Działalność konspiracyjna[edytuj | edytuj kod]
W okresie II wojny światowej Siemieńska była łączniczką o pseudonimie „Zygmunt”, „Zygmuś”. W latach 1941–1943 pełniła funkcję magazynierki wytwórni materiałów wybuchowych Związku Odwetu Związku Walki Zbrojnej, a następnie Kedywu AK przy ul. Asfaltowej 15. W 1942 roku otrzymała Krzyż Walecznych za ugaszenie z narażeniem życia pożaru w magazynie[3]. W 1943 roku pełniła tę samą funkcję kierowniczą w magazynie przy ulicy Pułtuskiej 14 (do 13 kwietnia 1943 roku), przy której obecnie znajduje się tablica pamiątkowa z jej imieniem[4]. W czasie powstania warszawskiego była przydzielona do grupy „Północ”, gdzie pełniła funkcję magazynierki magazynu broni zgrupowania AK „Leśnik” przy ul. Twardej 40, a następnie Krochmalnej 15[5] jako zastępca kierownika produkcji. W sierpniu została przypadkowo postrzelona przez żołnierza AK[2], zmarła w szpitalu przy ul. Śliskiej[3][6].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Jej twórczość przypadła głównie na 1939 rok oraz lata okupacji. Współpracowała z Referatem Graficznym Komendy Głównej Armii Krajowej skupiającym plastyków, którzy podczas powstania mieli przygotowywać plakaty, znaczki pocztowe czy też emblematy żołnierskie[3].
Siemieńska tworzyła głównie drzeworyty: Panorama Lwowa (1939, sygnowany), Siedząca staruszka (1940, sygnowany), Miasteczko (1940), Ruiny zamku/ Miasteczko (1941), drzeworyty barwne: Pola zimą (przed 1939 sygnowany), Przy kieliszku oraz linoryty: Fontanna Neptuna z fragmentem katedry (Lwów, sygnowany i datowany „H. Siemieńska 1939”)[3].
Jej prace były wystawiane w Warszawie w 1939 roku na wystawie pt. „Świat kobiet”, w dziale grafiki: prace Nad Wisłą i Plac Krasińskich oraz w Pradze w 1947 roku[3].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Urszula Makowska (red.): Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Wyd. I. T. X. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-63877-89-7.
Bibliografia uzupełniająca[edytuj | edytuj kod]
- Puololainen Kuvaamataide – Ja Taideteollisuusnäyttely, Taideteollisuusmusseon, Helsinki 1936, poz. 191, 287–289.
- Wystawa Świat kobiety, Resursa Obywatelska, Warszawa, 1939.
- Maria Grońska Nowoczesny drzeworyt polski (do 1945 roku), Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław, 1971.
- Hanna Michalska, Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939–45. Poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1988.
- Wielka ilustrowana encyklopedia Powstania warszawskiego, t. 6, Warszawa, 2004.