Imrich Gablech

Imrich Gablech
	plukovník pilot
Data i miejsce urodzenia	4 listopada 1915 ; Hrachovište
Data śmierci	16 grudnia 2016
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Československé letectvo; Slovenské vzdušné zbraně; Polskie Lotnictwo Wojskowe; Royal Air Force
Jednostki	64 eskadra 3 pułku lotniczego w Pieszczanach, 15 eskadra w Żylinie, Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa nr 1 w Dęblinie, RAF Voluntary Reserve, RAF Czechoslovak Depot w Wilmslow
Stanowiska	pilot, kontroler lotów
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: Kampania wrześniowa;
Późniejsza praca	księgowy, pracownik techniczny
	Odznaczenia

Imrich Gablech (ur. 4 listopada 1915 w Hrachovište pod Trenczynem, zm. 16 grudnia 2016) – pilot wojskowy lotnictwa czechosłowackiego i czecho-słowackiego, a po II wojnie światowej ponownie czechosłowackiego, uczestnik kampanii wrześniowej po stronie Polski. Kawaler Orderu Lwa Białego, Orderu Podwójnego Białego Krzyża i Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się na Słowacji jako syn Daniela i Anny Gablech. Miał sześcioro rodzeństwa. Jego ojciec był rolnikiem. Ukończył gimnazjum w Nowym Mieście nad Wagiem i w 1936 zaciągnął się do wojska. Uczył się w szkole pilotów w Chebie a następnie w Prościejowie^[1]. Po ukończeniu szkoły służył w 3. pułku lotniczym w Pieszczanach.

Siódmego czerwca 1939 wraz z 7 innymi żołnierzami uprowadzili 4 samoloty (3 Letov Š-328 i Aero Ab-101^[2]) i uciekli do Polski, pozostałymi pilotami byli Jozef Káňa, Ján Lazar i Jozef Hrala^[1]. 1 sierpnia 1939 został wcielony do polskiego lotnictwa wojskowego.

18 września dostał się do niewoli sowieckiej i został uwięziony w łagrach. Zdołał zbiec z obozu^[1] i przedostał się do Wielkiej Brytanii w 1941 r. Próbował powrócić do kariery pilota, ale ze względu na zły stan zdrowia musiał podjąć pracę jako kontroler lotów.

Po wojnie powrócił do kraju, lecz był szykanowany przez nowe władze. W 1948 zwolniony z wojska. W 1970 przeszedł na emeryturę, mieszkał w Havlíčkův Brodzie^[3]. W 2005 wydał książkę Hallo, airfield – control, go-ahed^[1].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Order Lwa Białego III Klasy (wojskowy) – Czechy, 2009^[4]
Order Czerwonej Gwiazdy – CSRS
Krzyż Zasługi Ministra Obrony Republiki Czeskiej II Stopnia
Krzyż Zasługi Ministra Obrony Republiki Czeskiej III Stopnia
Pamiątkowa Odznaka Honorowa 60. Rocznicy Zakończenia II Wojny Światowej – Czechy, 2005
Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 – 1946
Czechosłowacki Medal za Odwagę w Obliczu Nieprzyjaciela – 1946
Czechosłowacki Medal Wojskowy "Za zasługi" II Stopnia – 1945
Czechosłowacki Wojskowy Medal Pamiątkowy – 1944
Medal Pamiątkowy 40. Rocznicy Wyzwolenia Czechosłowacji przez Armię Radziecką – 1985
Medal "Za Zasługi dla CzAL" II Stopnia
Odznaka Pilota Wojskowego – CSR
Odznaka Pilota Wojskowego – CSRS
Order Podwójnego Białego Krzyża II Klasy (wojskowy) – Słowacja, 2014^[5]
Medal Pamiątkowy 50. Rocznicy Wyzwolenia Słowacji i Zakończenia II Wojny Światowej – Słowacja, 2005^[6]
Odznaka Pilota Wojskowego – Państwo słowackie, 1939
Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP – Polska, 2012^[7]
Krzyż Walecznych (PSZnZach) – Polska, 1944
Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” – Polska;
Odznaka Pilota – Polska, 1939
1939-1945 Star – Wielka Brytania
War Medal 1939–1945 – Wielka Brytania
Defence Medal – Wielka Brytania
Odznaka Pilota RAF – Wielka Brytania

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d Imrich Gablech (1915) – Biografia. [dostęp 2012-12-18]. (ang.).
↑ Illegal departure from Slovakia to Poland in 1939. [dostęp 2012-12-18]. (ang.).
↑ sol, pap: Odznaczenie dla ostatniego żyjącego czeskiego lotnika walczącego w kampanii wrześniowej. Wirtualna Polska, 2012-12-17. [dostęp 2012-12-23]. (pol.).
↑ Order Białego Lwa – lista odznaczonych od 1994 r.. hrad.cz. [dostęp 2013-05-21]. (cz.).
↑ Rad Bieleho dvojkríža, II. trieda – vojenské. prezident.sk. [dostęp 2014-01-10]. (słow.).
↑ Pamětní medaile při 50. výročí osvobození Slovenska a konce 2. světové války. forum.valka.cz. [dostęp 2014-01-23]. (cz.).
↑ M.P. z 2013 r. poz. 115 – pkt 2.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Mateusz Gniazdowski: Uroczystość odznaczenia płk. Imricha Gablecha Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP – Havlíčkův Brod, Republika Czeska, 18 grudnia 2012. Instytut Pamięci Narodowej, 2012-12-18. [dostęp 2012-12-18]. (pol.).
Słowacki kombatant polskiego lotnictwa. sp.mil.pl, 2012-12-19. [dostęp 2013-05-21].
Krzyż Komandorski dla płk Imricha Gablecha. mzv.cz, 2012-12-16. [dostęp 2013-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-27)].
Imrich Gablech obdržel vyznamenání polského prezidenta. vysocina-news.cz, 2012-12-18. [dostęp 2013-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (cz.).
Imrich Gablech (1915) – Životopis. pametnaroda.cz. [dostęp 2013-05-21]. (cz.).
płk Imrich Gablech – zdjęcie (2012). vysocina-news.cz. [dostęp 2013-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
płk Imrich Gablech – zdjęcie (2009). vysocina-news.cz. [dostęp 2013-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-30)].

[pamet-bio-1] Imrich Gablech (1915) – Biografia. [dostęp 2012-12-18]. (ang.).

[departure-2] Illegal departure from Slovakia to Poland in 1939. [dostęp 2012-12-18]. (ang.).

[wp-3] sol, pap: Odznaczenie dla ostatniego żyjącego czeskiego lotnika walczącego w kampanii wrześniowej. Wirtualna Polska, 2012-12-17. [dostęp 2012-12-23]. (pol.).

[4] Order Białego Lwa – lista odznaczonych od 1994 r.. hrad.cz. [dostęp 2013-05-21]. (cz.).

[5] Rad Bieleho dvojkríža, II. trieda – vojenské. prezident.sk. [dostęp 2014-01-10]. (słow.).

[6] Pamětní medaile při 50. výročí osvobození Slovenska a konce 2. světové války. forum.valka.cz. [dostęp 2014-01-23]. (cz.).

[7] M.P. z 2013 r. poz. 115 – pkt 2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]