Kaniuk amerykański
| Elanus leucurus[1] | |||
| (Vieillot, 1818) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kaniuk amerykański | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Kaniuk amerykański[5] (Elanus leucurus) – gatunek średniej wielkości ptaka drapieżnego z podrodziny kaniuków (Elaninae) w rodzinie jastrzębiowatych (Accipitridae), żyjącego na zachodzie i południu Ameryki Północnej oraz w Ameryce Południowej.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Kaniuk amerykański występuje w zależności od podgatunku[6][7]:
- E. leucurus majusculus – zachodnie i południowe Stany Zjednoczone od stanu Waszyngton na południe do Kalifornii i południowej Arizony, i południowy Teksas na wschód do południowej Florydy (czasami do Karoliny Południowej) oraz Meksyk; zamieszkuje także większość Ameryki Centralnej na południe do Kostaryki (podgatunek niepewny).
- E. leucurus leucurus – Panama i zachodnia oraz wschodnia Kolumbia na wschód do Gujany i północnej Brazylii, na południe przez Amazonię do Argentyny (Chubut, Mendoza i Buenos Aires) oraz środkowego Chile (Valdivia i Chiloé).
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Elanus: zob. Elanus.
- leucurus: gr. λευκουρος leukouros „białoogonowy”, od λευκος leukos „biały”; -ουρος -ouros „-ogonowy”, od ουρα oura „ogon”[8].
- majusculus: łac. maiusculus „nieco większy”, od zdrobnienia maior, maioris „większy”, od formy magnus „wielki”[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 35–43 cm, rozpiętość skrzydeł 88–102 cm; masa ciała 241–375 g[6]. Ubarwieniem przypomina mewę, lecz jego kształt ciała oraz styl lotu są charakterystyczne dla jastrzębi. Większa część ich ciała jest biała, natomiast końcówki skrzydeł i ramiona mają odcień czarny.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Kaniuk amerykański występuje głównie na terenach podmokłych, trawiastych z rozproszonymi drzewami. Zazwyczaj nie żyje na wysokościach powyżej 1500 m n.p.m., choć odnotowano już występowanie tego gatunku w Peru, na wysokości 4200 m n.p.m. Jego pożywienie stanowią niewielkie gryzonie, rzadziej inne ptaki, duże owady oraz płazy i gady[10].
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Gniazdo w kształcie miseczki, wyłożone delikatniejszym materiałem i umieszczone w koronie małego lub średniej wielkości izolowanego drzewa lub w krzewie. W zniesieniu 3–5 jaj, które są białe i mocno upstrzone brązowawymi kropkami i plamami. W jednym zbadanym gnieździe w Argentynie okres inkubacji wynosił 31 dni[11].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kaniuka amerykańskiego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2008 roku liczebność światowej populacji szacowano na 0,5–5 milionów osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za wzrostowy[4].
Gęstość występowania kaniuka amerykańskiego waha się od 1 pary na 100 km² do 1 pary na 1 km². W latach 30. XX wieku gatunek znajdował się na granicy wymarcia ze względu na polowania i kolekcjonowanie jaj. Aktualnie znów jest pospolity[10].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Kaniuk amerykański w São Paulo (Brazylia) -
Kaniuk amerykański w Walnut Creek (Kalifornia) -
Kaniuk amerykański podczas lotu
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Elanus leucurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b L.J.P. Vieillot: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc.. Wyd. 2. T. 20. Paris: Chez Deterville, 1818, s. „556” = 563. (fr.).
- ↑ O. Bangs & T.E. Penard. Two new American hawks. „Proceedings of the New England Zoölogical Club”. 7, s. 46, 1920. (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Elanus leucurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2017-3 [dostęp 2018-04-11] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Elaninae Blyth, 1851 – kaniuki (wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-15].
- ↑ a b R.O. Bierregaard, Jr, J.S. Marks, P. Boesman & G.M. Kirwan: White-tailed Kite (Elanus leucurus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2018-04-11]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-13]. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Leucurum [dostęp 2018-04-11].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Majuscula [dostęp 2018-04-11].
- ↑ a b James Ferguson-Lees, David A. Christie: Raptors of the world. Houghton Mifflin Harcourt, 2001, s. 353–355. ISBN 978-0-618-12762-7.
- ↑ Species account: White-tailed Kite Elanus leucurus. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund, 2020. [dostęp 2020-09-15]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).