Koń huculski
Koń huculski (hucuł, huc) – rasa konia domowego, pochodząca od tarpana[1]. Jest to prymitywna rasa koni górskich krzyżowana z miejscowymi kucami i uszlachetniona przez domieszkę czystej krwi arabskiej[1][2].
Są to konie żywotne, silne i odporne[1]. Koni tych używano niegdyś głównie jako jucznych. Konie tej rasy bez problemów mogły przenosić ciężkie ładunki nawet po wymagających górskich ścieżkach. Po podpisaniu w 1992 roku Konwencji o różnorodności biologicznej (Polska dokument ratyfikowała w roku 1996) w kraju wprowadzono Program ochrony zasobów genetycznych koni rasy huculskiej[3]. W jej wyniku na przestrzeni lat z 95 hucułów (łącznie 70 klaczy w SK Siary i IZ Rymanów oraz 25 ogierów w PSO Klikowa) w 1988 roku[3], poprzez 300 klaczy i prawie 50 ogierów w roku 1999 stan wzrósł do pięciu tysięcy koni tej rasy w roku 2014[4].
Budowa[edytuj | edytuj kod]
- Kształt głowy podłużny.
- Szyja krótka i mocna, uwieńczona bujną grzywą.
- Słabo zarysowany kłąb.
- Łopatki silne, strome oraz krótkie, idealne do zaprzęgów.
- Tułów jest krótki i zwarty.
- Koń huculski ma bardzo mocny grzbiet oraz dość szerokie lędźwie.
- Zad jest zwykle ścięty.
- Kończyny ma silne i krótkie, nogi tylne czasem szablaste.
- Wysokość w kłębie ok. 132-145 cm.
Często występują wady stawów skokowych.
Temperament[edytuj | edytuj kod]
Konie huculskie są przyjaźnie nastawione do człowieka, odważne, wesołe i ciekawskie. Są spokojne, cierpliwe i inteligentne. Przez tę ostatnią cechę nie nadają się dla osób początkujących, gdyż koń jest w stanie wykorzystać każdy błąd do nieposłuszeństwa[2].
Użytkowanie[edytuj | edytuj kod]
Konie huculskie są wszechstronnie uzdolnione. Nadają się do prac polowych, zaprzęgu, ujeżdżenia i skoków. Konie te coraz częściej pojawiają się na zawodach westernowych i Working Equitation. Konie huculskie za swą cierpliwość, spokój i inteligencję są szeroko doceniane w hipoterapii.
Ogólne[edytuj | edytuj kod]
Występuje najczęściej w maści gniadej, myszatej lub srokatej, rzadziej karej lub bułanej. Maść kasztanowata jest niepożądana, ogiery tej maści nie są wpisywane do Ksiąg Stadnych, a klacze maści kasztanowatej mogą być wpisane do Ksiąg Stadnych pod warunkiem, że posiadają typowe cechy rasowe: ciemną pręgę przez grzbiet i pręgowanie kończyn.
Często pojawia się pręga grzbietowa i pręgowanie zebroidalne na kończynach.
Konie te mają krótki wygodny chód.
Hucuły ze względu na wzrost należą do klasy pony. Jednak błędem jest myślenie o nich jako o małych, słabych, wyłącznie domowych koniach. Są wyjątkowo silne. W okresach wojennych zasłużyły się, nosząc ekwipunki ważące do 200 kg po ścieżkach górskich. Są łagodnie usposobione i bardzo szybko się uczą.
Kolejnym walorem koni huculskich jest ich wszechstronność. Sprawdzają się zarówno pod siodłem, jak i w zaprzęgu. Z roku na rok przybywa amatorów jazdy na tych koniach, startują oni w zawodach powożenia zaprzęgami parokonnymi, ujeżdżenia, skokach przez przeszkody oraz tak zwanej ścieżce huculskiej. Hucuły zostały doceniane również w hipoterapii, gdzie niezastąpione są takie cechy, jak spokój i cierpliwość.
Historia/pochodzenie[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy koń ten został wspomniany w dziele marszałka Krzysztofa Dorohostajskiego Hippica z roku 1603. Pochodzi z Huculszczyzny, historycznej krainy we wschodniej części Karpat, zamieszkanej przez górali huculskich. Trudnili się oni głównie hodowlą, pasterstwem i pracami leśnymi. Do końca XIX w. głównie tam koncentrowała się hodowla koni huculskich.
Podczas I wojny światowej poważnie zachwiała się czystość tej rasy – sprowadzanych było wiele koni różnych ras, które krzyżowano wówczas w najróżniejszy sposób.
Po zakończeniu wojny rasę tę objęto szczególną opieką. W 1924 r. Michał Holländer zainicjował rejestrację klaczy rodnych oraz powstanie Związku Hodowców Koni Rasy Huculskiej.
Aktualnie rejestr klaczy i ogierów prowadzi się poprzez Księgę Stadną Koni Huculskich, natomiast hodowcy i miłośnicy tej rasy zrzeszeni są w Polskim Związku Hodowców Konia Huculskiego.
Ważniejsze ośrodki hodowli[edytuj | edytuj kod]
- Rumunia: Luczina
- Polska: Stadnina Koni Huculskich „Gładyszów” w Regietowie, Zakład Doświadczalny Instytutu Zootechniki Odrzechowa, Bieszczadzki Park Narodowy (Zachowawcza Hodowla Konia Huculskiego w Wołosatem), Serednie Małe, Tabun w Polanie, Stadnina Koni Huculskich Hawłowice
- Słowacja: Národný žrebčín Topoľčianky
- Węgry: Park Narodowy Aggtelek
- Czechy: Hucul Club w Pradze
- Ukraina: Gospodarstwo Połonińskie
Czempionaty[edytuj | edytuj kod]
Najważniejszymi wydarzeniami w sezonie są zawsze:
- Ogólnopolski Czempionat Młodzieży Koni Rasy Huculskiej, rozgrywany w czerwcu każdego roku; podczas tej imprezy wybiera się najlepszego młodego konia huculskiego.
- Ogólnopolski Czempionat Użytkowy i Hodowlany, odbywający się w połowie września w stadninie państwowej w Regietowie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Martin Haller: Rasy koni. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2001, s. 201. ISBN 83-7073-121-X.
- ↑ a b Susan McBane: Pferde der Welt. Könemann, 1997, s. 123, język niemiecki, ISBN 3-89508-527-8
- ↑ a b Iwona Tomczyk-Wrona: Tekst jednolity Program ochrony zasobów genetycznych koni rasy huculskiej. [w:] Instytut Zootechniki PIB [on-line]. 2009. [dostęp 2014-08-25].
- ↑ "Ponad 5 tys. koni huculskich żyje w Polsce; 20 lat temu było ich 400". [dostęp 2014-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Polski Związek Hodowców Konia Huculskiego
- Opis rasy i zdjęcia na stronach hodowli w Radomicach. huculy.strefa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-22)].
- Hajda na hucuła!- przewodnik TravelPolska.pl. travelpolska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-26)].
- (nieistniejący już) Związek Hodowców Konia Huculskiego. koniehuculskie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-31)].
- Program hodowlany ochrony zasobów genetycznych koni huculskich. huculy-janow.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-14)].