Kościół św. Rocha w Lemanie
53°27′59″N 21°40′01″E/53,466389 21,666944 A-535 z 21 grudnia 1994
| |||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||
.jpg)
| |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Adres |
Leman 56 | ||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie gminy Turośl  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu kolneńskiego  | |||||||||||
| 53°27′59″N 21°40′01″E/53,466389 21,666944
| |||||||||||
Kościół pw. św. Rocha w Lemanie – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Kolno, diecezji łomżyńskiej, metropolii białostockiej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W kwietniu 1925 ks. Czesław Dziondziak rozpoczął rozbiórkę drugiego w historii kościoła w Lemanie i budowę nowej świątyni. Została poświęcona 16 sierpnia 1925 w czasie odpustu ku czci św. Rocha[1]. Po 1945 kościół wielokrotnie remontowano[2].
Kościoły w Lemanie, Dąbrówce, Turośli i Łysych to zespół czterech budowli sakralnych określanych mianem kościołów w stylu kurpiowskim. Wszystkie mają dwie wieże w ścianie frontowej i trójkątny szczyt. Forma ta nawiązuje do klasycystycznych tympanonów[3].
Kościół w Lemanie jest wpisany do rejestru zabytków (A-535 z 21 grudnia 1994)[4].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kościół zlokalizowany w centrum wsi jest drewniany, na podmurówce z kamienia polnego i cegły. Ściany wystawiono w konstrukcji zrębowej. Kościół jest oszalowany zewnątrz i wewnątrz pionowymi deskami. Kościół jest jednonawowy z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Do nawy przylegają symetryczne prostokątne wieże na planie kwadratu i kaplice. Z obu stron prezbiterium są dwie symetryczne kwadratowe zakrystie. Więźba dachowa jest krokwiowa, wzmocniona jętkami na stolcami. Dachy kaplic i prezbiterium są trójpołaciowe, pulpitowe. Zakrystie przykryto dachami jednospadowymi[2].
Elewacje są szalowane deskami poziomymi, wyżej deskami ułożonymi pionowo. Fasada jest dwukondygnacyjna, szczyt flantują dwie wieże. Dolna partia szczytu jest szalowana na wzór fryzu arkadkowego, wyżej w układzie romboidalnym. Wieże w dolnej części są szalowane pionowymi deskami, powyżej gzymsu mają z każdej strony trójkątne szczyty. Kondygnacja górna wież została zaplanowana jako ośmiobok z płycinami w każdej ze ścianek. Strzelite wieże są przykryte ostrosłupowymi ośmiopołaciowymi hełmami zwieńczonymi krzyżami[2]. W szczycie wisiał obraz Matki Boskiej Częstochowskiej[1].
W ścianie fasadowej na osi symetrii umieszczono dwuskrzydłowe drzwi wejściowe nabijane ćwiekami. Drzwi do zakrystii są takie same, tylko jednoskrzydłowe. Prostokątne okna umieszczono w drewnianych ramach. W nawie zamontowano czterodzielne wielokwaterowe okna, pozostałe okna są mniejsze: dwuskrzydłowe i sześciokwaterowe. Stropy są drewniane, w nawie sklepienie jest pozorne o wykroju odcinka łuku. Pod chórem strop jest płaski[2]. Organy zbudowano w 1908[1]. W 1985 poddano je remontowi[2].
Nawa i prezbiterium są równe pod względem wysokości i szerokości, więc jest to wnętrze halowe. Kaplice są tak samo wysokie jak nawy. Na sklepieniu nawy umieszczono polichromię ze scenami z życia świętych oraz stylizowaną wicią roślinną. Chór muzyczny jest drewniany. Balustrada jest wycinana w motywy kurpiowskie. Powierzchnia użytkowa dzwonnicy to ok. 240 m², a kubatura – ok. 2500 m³[2]. Kościół ma 27 m długości, 16 m szerokości, a wysokość do sklepienia wynosi 9 m[1].
W kościele jest ołtarz główny, dwa ołtarze boczne i prospekt organowy – wszystkie te elementy mają klasycyzujące formy i pochodzą z okresu budowy świątyni. Wyposażenie kościoła stanowią również krucyfiks ludowy, cztery feretrony oraz rzeźba św. Jana Nepomucena w dzwonnicy. Przed II wojną światową stała nad kanałem, który przepływa przez wieś. Wierni ukryli zagrożoną spaleniem figurę. Po 1945 władze cywilne zakazały umieścić ją w danym miejscu. W 2005 przekazano ją do renowacji[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Historia Parafii Leman [online], Leman, 19 maja 2010 [dostęp 2022-09-05] (pol.).
- ↑ a b c d e f Kościół parafialny pw. św. Rocha. Karta biała zabytku [online], zabytek.pl [dostęp 2022-09-05].
- ↑ Marian Pokropek, Budownictwo drewniane Kurpiów Puszczy Zielonej, Ostrołęka: Muzeum Kultury Kurpiowskiej, [cop. 2016], s. 203, ISBN 978-83-937286-7-1, OCLC 1005156264 [dostęp 2022-08-18].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2019-02-27].