Kościół Chrystusa Króla w Gliwicach
| kościół parafialny | |||||||||||||||||||
 widok od frontu | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Gliwice | ||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Gliwic  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||||||
 50°18′04,8″N 18°41′37,3″E/50,301333 18,693694
| |||||||||||||||||||
Kościół Chrystusa Króla – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Gliwice-Sośnica diecezji gliwickiej. Znajduje się na gliwickim osiedlu Zatorze.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zamiar budowy kościoła powzięto już w 1929 roku, wówczas dwa projekty przyszłej świątyni wykonał Dominikus Böhm[1]. Obydwie wersje projektu były jednak za kosztowne. W 1934 roku temat budowy kościoła powrócił. Do wykonania projektów zaproszono Paula Kellera i Karla Mayra. Do realizacji wybrano projekt Mayra[1]. 2 sierpnia 1934 roku proboszcz parafii św. Rodziny, ksiądz Brunon Pattas poświęcił plac budowy, natomiast już 23 kwietnia 1935 roku zostały zakończone prace budowlane w tzw. stanie surowym. 3 listopada 1935 roku kardynał Adolf Bertram poświęcił kościół i erygował nową parafię[2]. Kościół był jednym z pierwszych na terenie diecezji wrocławskiej, który otrzymał wezwanie Chrystusa Króla. W 1938 roku artysta malarz Karl Platzek ozdobił prezbiterium polichromią przedstawiającą Chrystusa Króla z napisem w języku niemieckim „Królestwo moje nie jest z tego świata”. Ze względu na ten napis malowidło zostało po II wojnie światowej zamalowane[2].
W 1955 roku w bocznej nawie postawiono ołtarz Matki Bożej Nieustającej Pomocy. W 1973 roku przeprowadzono remont kościoła, w trakcie którego przebudowano prezbiterium i dostosowano je do potrzeb nowej liturgii, wymalowano świątynię i odsłonięto malowidło Karla Platzka[2]. Kolejny remont świątyni został wykonany w latach 2015–2016. Autorem nowej polichromii wnętrza oraz aranżacji prezbiterium został Szymon Prandzioch z Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. 25 czerwca 2016 roku biskup gliwicki Jan Kopiec poświęcił nowy ołtarz i wizerunek Chrystusa Króla na ścianie prezbiterium. Malowidło olejne na podbudowie ze złota przedstawia Chrystusa na tronie w otoczeniu siedmiu świeczników[3].
Architektura i wystrój[edytuj | edytuj kod]
Świątynia została zaprojektowana przez architekta Karla Mayra. Bryła świątyni miała symbolizować arkę-okręt (navis Ecclesiae), która przewozi chrześcijan przez morze życia do domu Ojca.
Trzynawowa bazylika, oparta na planie wydłużonego prostokąta, jest zbudowana w oparciu o żelbetowy szkielet[4]. Fasadę kościoła tworzy masywna wieża. Wnętrze przykryte jest płaskim stropem[1].
Wieża[edytuj | edytuj kod]
Zaprojektowana przez Karla Mayra wieża kościoła miała mieć wysokość 60 metrów, a w jej zwieńczeniu miała znajdować się grupa Ukrzyżowania i złota korona[5]. Ostatecznie zdecydowano wybudować wieżę do wysokości nawy, a zaoszczędzone w ten sposób pieniądze przeznaczyć na budowę plebanii (której projekt wykonali Otto Linder i Theodor Ehl)[1]. Na wieży natomiast wykonano drewnianą nadbudówkę w stylu modnego wówczas Bauhausu[6]. W 1937 roku Otto Linder i Theodor Ehl wykonali własny projekt nadbudowy wieży, który jednak nie został zrealizowany[1].
W 2019 roku zlikwidowano drewnianą nadbudowę wieży i wykonano nową, murowaną. Po tej przebudowie wieża uzyskała wysokość 45,30 m. Autorem projektu nadbudowy jest architekt Robert Krawczyk[5]. W grudniu 2019 po odbudowie i podwyższeniu wieża kościelna wraz z dzwonnicą została oficjalnie poświęcona[7].
Witraże[edytuj | edytuj kod]
W okrągłych oknach świątyni umieszczone są witraże wykonane w pracowni witrażowniczej Franza Mayera z Monachium według projektu Josefa Eberza[8] (do dziś zachowane cztery z nich). Przedstawiają one świętych w półpostaci wraz z ich atrybutami. W górnych częściach ścian nawy znajdują się witraże ornamentalne z 1943 roku, które zrobiła berlińska pracownia Augusta Wagnera[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Syska Anna, Kiełkowski Tomasz, Styl gotycki wyklucza się : międzywojenna architektura w województwie śląskim, Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, 2015, s. 91, ISBN 978-83-85871-69-9, OCLC 950002049.
- ↑ a b c Rzymsko-katolicka Parafia pw. Chrystusa Króla [online], www.chrystus-krol.pl [dostęp 2020-01-17].
- ↑ Instytut Gość Media, Światło, jakbyśmy patrzyli w słońce [online], gliwice.gosc.pl, 24 czerwca 2016 [dostęp 2020-01-22].
- ↑ Kościół p.w. Chrystusa Króla [online], www.gliwiczanie.pl [dostęp 2020-01-17].
- ↑ a b Instytut Gość Media, Wieża kościoła Chrystusa Króla w Gliwicach w... [online], gliwice.gosc.pl, 12 grudnia 2019 [dostęp 2020-01-17].
- ↑ Gliwice, Chrystusa Króla (Dekanat Gliwice Sośnica). Diecezja gliwicka. [dostęp 2018-05-02]. (pol.).
- ↑ Instytut Gość Media, Wieża kościoła Chrystusa Króla w Gliwicach w... [online], gliwice.gosc.pl, 12 grudnia 2019 [dostęp 2020-01-22].
- ↑ a b Irena Kontny, Gliwickie witraże sakralne - ich symbolika, atrybucja i datowanie, „Renowacje i Zabytki”, 2(66), 2018, s. 58-59, ISSN 1643-2029.