Kopalnia Jacob

Kopalnia „Jacob”

Państwo	Królestwo Prus
Data założenia	17 lutego 1840
Data likwidacji	1901
Położenie na mapie Katowic Kopalnia „Jacob”
Położenie na mapie Polski Kopalnia „Jacob”
Położenie na mapie województwa śląskiego Kopalnia „Jacob”
50°12′56,7″N 19°03′29,6″E

Kopalnia „Jacob” – kopalnia węgla kamiennego, która znajdowała się na terenie dzisiejszych Katowic, na obszarze dzielnicy Giszowiec, przy obecnej ulicy Pszczyńskiej, działająca w latach 1840–1901.

Historia

Została ona nadana 17 lutego 1840 roku. Pierwszy szyb kopalni, będący szybem sztolniowym, wybudowano w miejscu obecnej dzwonnicy kościoła św. Stanisława Kostki. Wydobycie węgla kamiennego rozpoczęto w niej w 1851 roku. Kopalnia należała wówczas w połowie do Marii Winckler, wdowie po zmarłym w tym samym 1851 roku Franzu Wincklerze, a w drugiej połowie do Daniela Henryka Dalibora z Wełnowca i Wojciecha Dudzika.

W 1859 roku, w miejscu przyszłej willi dyrektora kopalni „Giesche”, wybudowano szyb „Maszynowy”, przy którym mieściła się maszyna parowa. W późniejszym czasie prowadzono w kopalni roboty górnicze, mające doprowadzić do udostępnienia nowych pokładów. Przed 1883 rokiem, w miejscu obecnej stacji kontroli pojazdów przy ulicy Pszczyńskiej, powstał szyb „Grundmann”.

Pokład węgla „Jacob” miał miąższość 1,4 m. W 1858 roku wydobycie w zakładzie, zatrudniającym wówczas 97 górników, wyniosło 29,1 tys. ton węgla kamiennego. W 1873 roku wydobyto z niego 27,9 tys. ton węgla, zaś w 1894, najlepszym w całej historii kopalni – 78,1 tys. ton.

12 grudnia 1896 roku wszystkie kuksy posiadali już Wincklerowie, wykupując je od Dalibora i Duzika. W 1899 roku kopalnię „Jacob” wraz z polem górniczym „Reserve” sprzedano spółce Georg von Giesches Erben, a rok później całość połączono z kopalnią „Giesche” (późniejszy „Wieczorek”). Wydobycie w kopalni „Jacob” prowadzono do 1901 roku.

Na terenie dawnej kopalni „Jacob” (szyb „Grundmann”) wybudowano stację kontroli pojazdów. Pozostałością po kopalni jest Hałda Jakuba, przy której w okresie I wojny światowej, powstań i w późniejszych okresach prowadzono plany konspiracyjne, w tym rozbrojenia oddziału Grenzschutzu w czasie powstań lub przed wybuchami strajków w latach międzywojennych.