Kopalnia Victor
| Państwo | |
|---|---|
| Data założenia |
27 stycznia 1838 |
| Data likwidacji |
1873 |
Kopalnia Victor – kopalnia węgla kamiennego w obecnych Katowicach, w rejonie ulicy Upadowej w Załęskiej Hałdzie, w granicach współczesnej dzielnicy Załęska Hałda-Brynów część zachodnia, funkcjonująca w latach 1841–1873.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Królewski Wyższy Urząd Górniczy we Wrocławiu (Königlich Oberbergamt zu Breslau[1]) nadał pole górnicze Victor Aleksandrowi von Bally’emu z Żelazna 27 stycznia 1838, znajdowało się w Załężu, w rejonie ulicy Upadowej. Nadanie sąsiadowało z kopalniami Charlotte, Kleine Helene, Neu Beate, Oheim, Conrad i Heilige Drei Könige. Zatwiedzenie decyzji przez władze w Berlinie nastąpiło 6 lutego. Początkowo kopalnia należała do Aleksanda von Bally’ego jako inwestora i Fryderyka von Wrochema jako właściciela terenu – obaj mieli po 61 kuksów udziału. Nim w 1841 roku rozpoczęto wydobycie, Załęże razem z udziałami w kopalni zostało sprzedane Loebelowi Freundowi[2].
Wydobycie rozpoczęto w 1841 roku, początkowo kopalnia zatrudniała 24 górników i sztygara. Na terenie kopalni znajdowały się dwa szyby (Johaness i Alexander) z kołowrotami napędzanymi parą. Kolejne szyby powstałe w latach 1845–1848 to Antonie, Friedrich Wilhelm, Carl oraz szyb badawczy[2].
W 1853 kuksy kopalni zakupił wrocławski kupiec Gustaw von Kramsta. W tym samym roku nabył również kopalnię Charlotte[3]. W 1858 roku doszło do połączenia obu kopalni, co władze górnicze zatwierdziły w maju 1859 roku. Od grudnia 1859 połączone kopalnie działały już pod nazwą "Victor"[3][2]. Po połączeniu pole górnicze miało powierzchnię 2,6 tys. m². Do już funkcjonujących szybów dołączył szyb Klara. Wydrążenie sztolni odwadniającej w latach 1858–1860 pozwoliło uzyskać dostęp do nowych pokładów węgla kamiennego. W 1858 roku wydobycie wynosiło 18,4 tys. ton, a zatrudnienie 96 górników. W 1860 wydobycie wyniosło 20 tys. ton, a zatrudnienie 123 górników. W latach 60 XIX wieku powstały jeszcze szyby Julia, Emil i Theodor. Ślady tego ostatniego można znaleźć po południowej stronie ulicy Upadowej na terenie dzisiejszej Załęskiej Hałdy[2].
W 1869 Gustaw von Kramsta zmarł, a jego udziały w kopalni przeszły w ręce Pauliny Schmidt (żony), Georga von Kramsta (syna), Pauliny Johston (córki) i Leopolda von Kramsta (syna)[2].
Ostatnie wydobycie miało miejsce w 1873 roku, kiedy wyczerpane zostały płytkie pokłady węgla kamiennego, a głębsze prace był nieopłacalne. W ostatnim roku działalności wydobycie wyniosło 22,8 tys. ton. Dodatkowo, w 1877 roku unieruchomiono pobliskie huty cynku: Johanna (należąca do Karola Goduli[3]) i Viktor (należąca do Gustawa von Kramsta[3]) – głównych odbiorców węgla z kopalni Victor. W 1889 właścicielem nieczynnej kopalni stało się Gwarectwo Oheim, a sama kopalnia została połączona z kopalnią Oheim. Udziały w kopalni mieli Hugo Hohenlohe-Öhringen (501 kuksów) i założone przez spadkobierców von Kramsta Gwarectwo von Kramsta z Wrocławia (499 kuksów)[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kształtowanie się systemu urzędów górniczych na Śląsku i w państwach niemieckich jako pierwowzór polskiego ustroju nadzoru górniczego, [w:] Marek Tarabuła, Historia Wyższego Urzędu Górniczego na tle dziejów nadzoru górniczego na ziemiach polskich, Wyższy Urząd Górniczy, Katowice 2012, s. 19, ISBN 978-83-920673-3-7 [dostęp 2018-07-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-13].
- ↑ a b c d e f Grzegorz Grzegorek, Adam Frużyński, Piotr Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka Grzegorz Grzegorek, 2017, s. 104–105. ISBN 978-83-63780-23-4.
- ↑ a b c d Załęże. W: Lech Szaraniec: Osady i Osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 262-263. ISBN 83-905115-0-9.
