Lech Łada

Lech Adam Łada

Grzegorz Szmit

Żagiew, Zbyszek, Leszek

podporucznik
Data i miejsce urodzenia	1 października 1910 Rzym
Data śmierci	w 1942 albo 1943
Przebieg służby
Lata służby	1939–1943
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	14 Dywizjon Artylerii Konnej 4 Brygada Kadrowa Strzelców 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa Odcinek II Wachlarza Oddział Dywersyjny „Gryzoni”
Stanowiska	kierownik bazy Oddcinka II w Równem, dowódca oddziału dywersyjnego
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa
Odznaczenia

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych, w tym Lecha Łady

Lech Adam Łada vel Grzegorz Szmit pseud.: „Żagiew”, „Zbyszek”, „Leszek” (ur. 1 października 1910 w Rzymie, zm. w 1942 albo 1943) – podporucznik artylerii Wojska Polskiego, cichociemny.

Życiorys

Po czteroletniej nauce w 2. kompanii Korpusu Kadetów nr 3 w Rawiczu zdał tam maturę w 1930 roku. Następnie ukończył w 1939 roku Wydział Inżynierii Wodnej Politechniki Warszawskiej. W międzyczasie (1935-1936) odbył jednoroczną służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim.

We wrześniu 1939 roku walczył w 14 dywizjonie artylerii konnej. Od grudnia 1939 roku do marca 1940 roku działał w ZWZ, m.in. w okresie od 20 grudnia 1939 roku do 6 stycznia 1940 roku był kurierem do Budapesztu i z Budapesztu do Warszawy. 23 stycznia 1940 roku został aresztowany przez Niemców, jednak zbiegł. 8 marca przekroczył granicę polsko-węgierską i w maju znalazł się we Francji, gdzie został skierowany do Rezerwowego Obozu Wyszkolenia Oficerów (ROWO) w Camp de Carpiagne. Od czerwca 1940 roku służył w Wielkiej Brytanii kolejno w 4 Brygadzie Kadrowej Strzelców i 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej.

Po przeszkoleniu w dywersji został zaprzysiężony 28 listopada 1941 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Zrzutu dokonano w nocy z 27 na 28 marca 1942 roku w ramach operacji lotniczej o kryptonimie „Boot” dowodzonej przez kpt. naw. Antoniego Voelnagela. Dostał przydział na Odcinek II Wachlarza na stanowisko kierownika bazy w Równem. W czerwcu 1942 roku otrzymał Krzyż Walecznych za udział w akcji przy ul. Chmielnej w Warszawie przeciwko Policji Państwowej.

Jesienią 1942 roku Łada dostał rozkaz sformowania oddziału dywersyjnego i w tym celu nawiązał kontakt z oddziałem partyzanckim „Gryzoni”, składającym się z Gruzinów, uciekinierów z niewoli niemieckiej, którzy zgłaszali w tych okolicach chęć wstąpienia do Armii Krajowej.

Cezary Chlebowski zwrócił uwagę, że Lech Łada był przez wielu autorów mylony z innym żołnierzem AK, Cieplińskim, „Leszkiem Czerwonym”.

Okoliczności śmierci

W literaturze pojawiają się rozbieżne wersje co do okoliczności śmierci Lecha Łady:

• Cezary Chlebowski pisze, że Łada zginął we wrześniu 1942 roku;
• Jędrzej Tucholski wspomina, że Łada zginął między listopadem 1942 roku a styczniem 1943 roku pod Sadami Wielkimi na Wołyniu w wyniku osobistego konfliktu z dowódcą oddziału partyzanckiego „Gryzoni”, „Aloszą”;
• Krzysztof Tochman utrzymuje, że Łada zginął wczesną wiosną 1943 w miejscowości Wygórowa z tego samego powodu;
• w innych źródłach pojawia się informacja, że Łada zginął w Równem 18 listopada 1943 roku.

Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 159-3-24/25).

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych – czterokrotnie.

Życie rodzinne

Był synem Zygmunta, późniejszego radcy w Ministerstwie Przemysłu i Handlu, i Janiny z domu Skibińskiej. Ożenił się w 1937 roku z Tatianą Drozdowską. Mieli syna, urodzonego w 1939 roku.

Upamiętnienie

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Lech Łada.

Bibliografia

• Cezary Chlebowski: "Wachlarz" : monografia wydzielonej organizacji dywersyjnej Armii Krajowej : wrzesień 1941 - marzec 1943. Warszawa: Pax, 1983. ISBN 83-211-0419-3.
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 101–102. ISBN 83-902499-5-2.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 356. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 56.

Linki zewnętrzne

• Biogram na stronie elitadywersji.org