Lisów (powiat opatowski)
50°47′00″N 21°33′07″E/50,783333 21,551944
| wieś | |
 Wieża ciśnień w Lisowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
141[2] |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
27-532[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TOP |
| SIMC |
0810118[4] |
Położenie na mapie gminy Wojciechowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu opatowskiego  | |
| 50°47′00″N 21°33′07″E/50,783333 21,551944[1]
| |
Lisów – wieś sołecka[5] w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Wojciechowice[6][4].
Był wsią klasztoru cystersów wąchockich w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku[7].
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0810147 | Kolonie Inwalidzkie | część wsi |
| 0810124 | Nowa Wieś | część wsi |
| 0810130 | Zagóra | część wsi |
Obiekty fizjograficzne znajdujące się na terenie miejscowości to pola: Las Lisowski i Polesisko oraz łąki: Spod Adamowa i Spod Lasu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa miejscowości może pochodzić od Stefana Lisa, komesa i palatyna krakowskiego, ojca Wincentego Kadłubka. Jego ród osiadł na ziemi sandomierskiej w okolicach Lisowa. Według innej, ludowej tradycji, w miejscowym lesie żyło swego czasu wiele lisów, stąd nazwa miejscowości[8].
Najstarsze wzmianki o Lisowie pochodzą z pierwszej połowy XIII w. Ówczesny właściciel Lisowa, sandomierski mieszczanin Aleksander Albus, sprzedał wieś klasztorowi w Wąchocku. Lisów pozostał własnością klasztoru aż do likwidacji zgromadzenia w XIX w. Wieś przeszła wówczas rządu Królestwa Kongresowego. W nagrodę za zasługi w tłumieniu powstania listopadowego Lisów w 1832 r. przekazano emerytowanemu rosyjskiemu generałowi Symeonowi vel Kachanowowi.
Lisów był własnością rodziny Kachanowów do czasu I wojny światowej. Według spisu z 1885 r. był tu folwark i kolonia. Folwark składał się z 4 domów i 444 morgów ziemi. Zamieszkiwany był przez 34 osoby. Kolonia zajmowała natomiast obszar 351 morgów. Miała 29 domów i 234 mieszkańców. Według urzędowego spisu miejscowości guberni radomskiej w 1895 r. na Lisów składały się trzy oddzielne jednostki: kolonia, folwark i osada karczmarska.
W latach 1916-1918 w miejscowości znajdowała się lokalna komenda Polskiej Organizacji Wojskowej, podległa Komendzie Obwodu w Opatowie. Swoim działaniem obejmowała wsie: Lisów, Gierczyce, Stodoły, Mikułowice i Wojciechowice. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wieś stała się własnością skarbu państwa i była dzierżawiona przez rodzinę Kobylińskich. Część dóbr została rozparcelowana. Przy folwarku pozostał obszar około 100 ha. W czasie okupacji hitlerowskiej zamordowany został przez bandytów Andrzej Kobyliński, syn dzierżawcy folwarku. Po tym zdarzeniu rodzina Kobylińskich opuściła Lisów.
W 1944 r. toczyły się tu zacięte walki na przyczółku sandomierskim. Kilkunastu mieszkańców Lisowa zginęło lub zostało rannych. Zginęły niemal wszystkie zwierzęta gospodarskie. Wieś została doszczętnie zrujnowana. Z 66 zabudowań prawie wszystkie zostały zniszczone. Pozostały tylko szkielety trzech domów. W pierwszych latach po wojnie mieszkańcy Lisowa zamieszkiwali prowizoryczne baraki i lepianki. W tym czasie od niewypałów zginęło kolejnych kilku mieszkańców.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 69663
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 6 [dostęp 2022-04-16]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 658 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Wojciechowice. Urząd Gminy Wojciechowice. [dostęp 2015-04-11].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 113.
- ↑ Lisów (4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 319.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Myjak, Tam gdzie świt cywilizacji rolniczej. Monografia krajoznawcza gminy Wojciechowice, PAIR Sandomierz 2006, ISBN 83-86436-73-5.