Mark Gjonmarkaj
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 czerwca 1946 |
| Minister spraw wewnętrznych | |
| Okres |
od 12 lutego 1943 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister kultury | |
| Okres |
od 7 lipca 1944 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Mark Gjonmarkaj też jako: Mark Gjon Marku (ur. 26 lutego 1913 w Oroshu, zm. 13 czerwca 1946 w okolicach wsi Prosek[1]) – albański polityk i wojskowy, minister spraw wewnętrznych w 1943.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był najstarszym synem Gjona Markagjoniego wywodzącego się z Mirdytów, senatora w okresie rządów Ahmeda Zogu i Mriki. Uczył się w Szkodrze i w Rzymie[2]. W latach 1931-1938 odbył studia prawnicze na Uniwersytecie w Rzymie, kończąc je doktoratem[3]. Po powrocie do kraju podjął współpracę z Ernestem Koliqim organizującym ministerstwo edukacji[3]. W 1940 wszedł w skład Faszystowskiej Rady Korporacyjnej, złożonej z polityków orientacji pro-włoskiej[1]. W 1941 objął stanowisko wiceministra spraw wewnętrznych, które pełnił do 1943. W 1943 przez kilka miesięcy kierował resortem spraw wewnętrznych. Po wkroczeniu Niemców do Albanii Gjonmarkaj oddał do ich dyspozycji batalion Mirdytów liczący 350 ludzi[4]. 7 lipca 1944 objął stanowisko ministra kultury w rządzie kierowanym przez Fiqri Dine[1].
Od listopada 1944 przebywał w okolicach Szkodry, gdzie zajął się organizowaniem antykomunistycznego ruchu oporu, w tym czasie w stopniu majora. W 1945 wspólnie z Prenkiem Pervizim organizował Narodową Ligę Gór (Lidhja Kombetare e Maleve), która skupiała w swoich szeregach ponad 500 bojowników[5]. W czerwcu 1946 oddziały podległe Gjonmarkajowi miały rozpocząć powstanie i obalić władze komunistyczne[6]. 13 czerwca 1946 Gjonmarkaj, wraz ze swoim sztabem liczącym 19 osób wyruszył w kierunku Oroshu. W rejonie wsi Prosek został otoczony przez jednostki Departamentu Obrony Ludu. Ciężko ranny w nogi w bitwie popełnił samobójstwo, aby nie wpaść w ręce wroga[3]. Według oficjalnej wersji przedstawianej przez propagandę komunistyczną, Gjonmarkaj zginął w walce z oddziałem, dowodzonym przez kpt Hajrullę Myrtezę, a dwunastu żołnierzy i oficerów oddziału otrzymało odznaczenia państwowe[7]. Nad ocalałymi partyzantami Gjonmarkaja komendę objął jego brat Llesh, który walczył do sierpnia 1947, kiedy zginął w bitwie pod Munegje[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet : anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 115-116.
- ↑ Nikoll Toma: Parlamentarët e Mirditës në njeqind vjet shtet. Durrës: Botimet Jozef, 2014, s. 42-44.
- ↑ a b c Hilë Lushaku: Ministrat e Brendshëm 1912-2007, vol.1.. Tirana: 2009, s. 297-305. ISBN 978-99956-07-42-5. (alb.).
- ↑ Nue Oroshi, Kapidan dr. Mark Gjon Marku. = 2017-09-10 [online], ballikombetar.info, 3 lutego 2016 [dostęp 2017-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-10] (alb.).
- ↑ Tadeusz Czekalski. Problem Kosowa na tle stosunków albańsko-jugosłowiańskich w latach 1944-1948. „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historyczne”. 138, s. 180, 2011. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- ↑ a b Ndue Gjon Marku: Mirdita House of Gjomarku Kanun. Lulu.com, 2017, s. 108.
- ↑ 1946/Si u dekoruan vrasësit e Mark Gjomarkajt. = 2018-06-26 [online], standard.al, 22 grudnia 2017 (alb.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet : anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 175.
- Hilë Lushaku: Ministrat e Brendshëm 1912-2007, vol.1. Tirana: 2009, s. 461-476. ISBN 978-99956-07-42-5. (alb.).
| Księstwo Albanii | |
|---|---|
| Republika Albanii | |
| Królestwo Albanii | |
| Królestwo Albanii (protektorat włoski i okupacja niemiecka) | |
| Ludowa Republika Albanii | |
| Republika Albanii |
