Aqif Pasza Biçaku
 Pomnik Aqifa Paszy w Elbasanie | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Członek Rady Naczelnej | |
| Okres |
od 30 stycznia 1920 |
| Następca | |
| Minister spraw wewnętrznych | |
| Okres |
od 28 maja 1914 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
.svg){kind=small}
| |
Aqif Pasza Biçaku, także Aqif Pasza Elbasani (ur. 1861 w Elbasanie, zm. 10 lutego 1926 tamże[1]) – albański polityk i działacz niepodległościowy, syn Mahmuta Paszy Biçaku i Shefikat z d. Alizoti.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z zamożnej rodziny właścicieli ziemskich. Uczył się w Elbasanie, a następnie ukończył studia prawnicze w Stambule i podjął pracę w administracji osmańskiej[2]. W 1905 znajdował się w radzie doradców sandżakbeja Elbasanu. Po kongresie albańskich działaczy niepodległościowych w 1908 w Monastirze zajął się organizowaniem szkół albańskich. Należał do grona fundatorów pierwszej albańskiej szkoły kształcącej nauczycieli, utworzonej w Elbasanie. W 1910 wziął udział w powstaniu antyosmańskim. Był jednym z organizatorów kongresu albańskich działaczy niepodległościowych we Wlorze w listopadzie 1912, na którym proklamowano niepodległość Albanii. On także na polecenie Ismaila Qemala wciągnął na maszt flagę albańską[1]. Kierujący pierwszym rządem albańskim Ismail Qemali powierzył mu stanowisko prefekta Elbasanu. W rządzie kierowanym przez Turhana Paszę Përmetiego sprawował urząd ministra spraw wewnętrznych. W 1915 po wkroczeniu wojsk czarnogórskich do Szkodry został internowany w Cetynii[2]. Uzyskał wolność po zajęciu północnej Albanii przez oddziały austro-węgierskie.
W 1920 należał do grona organizatorów kongresu narodowego w Lushnji, który miał proklamować pełną niepodległość państwa albańskiego[1]. W powołanej na kongresie Radzie Naczelnej (alb. Këshilli te Naltë), będącej kolegialną głową państwa, reprezentował wspólnotę sunnicką. 5 grudnia 1921 kierował zamachem stanu, skierowanym przeciwko rządowi Pandelego Evangjelego. W porozumieniu z Hasanem Prishtiną zastraszył urzędującego premiera, obalił legalny rząd i mianował Prishtinę premierem nowego gabinetu. Po kilku dniach rządów Prishtiny, Ahmed Zogu na czele wiernych mu oddziałów przywrócił porządek konstytucyjny. Aqif Pasza podał się do dymisji i wyjechał do Wiednia. Na emigracji próbował budować partię liberalną, opozycyjną wobec A. Zogu. Do Albanii powrócił w 1923. W wyborach do parlamentu w styczniu 1924 zdobył mandat w okręgu Korcza. W 1925 ciężko zachorował i zaprzestał działalności politycznej. Zmarł w 1926 i został pochowany na cmentarzu miejskim w Elbasanie.
Pamięć[edytuj | edytuj kod]
W 2001 został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Elbasanu. Jego imię nosi jeden z placów w centralnej części miasta. W 2012 w starej części miasta odsłonięto pomnik Aqifa Paszy. Imię Aqifa Paszy nosi także jedna z ulic w północnej części Tirany i w Cërriku. W życiu prywatnym był żonaty (żona Ifet z d. Vrioni), miał syna Ibrahima (w 1944 pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych Albanii).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bardhosh Gaçe: Ata, qё shpallen pavarёsinё kombёtare. Tirana: 2002, s. 31–32. ISBN 99927-1-644-4. (alb.).
- Kujtim Halili: Fjalor biografik ushtarak. Tirana: 2006. ISBN 99943-849-2-9. (alb.).
- Kadri Musaj: Aqif Pashe Elbasani figure e ndritur e kombit shqipter. Tirane: 2002. (alb.).
- Miranda Vickers: The Albanians: a modern history. I.B.Tauris: 1999, s. 105. ISBN 97818-606-45-419.
| Księstwo Albanii | |
|---|---|
| Republika Albanii | |
| Królestwo Albanii | |
| Królestwo Albanii (protektorat włoski i okupacja niemiecka) | |
| Ludowa Republika Albanii | |
| Republika Albanii |
