Order Czerwonego Sztandaru

Order Czerwonego Sztandaru
Орден Красного Знамени

Awers
Baretka
Ustanowiono	16 września 1918

Order Czerwonego Sztandaru (ros. Орден Красного Знамени) – pierwszy order Związku Radzieckiego.

Został ustanowiony dekretem w Rosyjskiej Federacyjnej Republice Rad 16 września 1918, a dekretem z 1 sierpnia 1924 Centralnego Komitetu Wykonawczego ZSRR został uznany za odznaczenie bojowe ZSRR. 11 stycznia 1932 uzyskał statut (później dwukrotnie zmieniany – 19 czerwca 1943 i 16 grudnia 1947).

Zasady nadawania

Zgodnie ze statutem order ten nadawano osobom wojskowym i innym obywatelom za wyjątkowe poświęcenie, męstwo i odwagę na polu walki oraz jednostkom i związkom taktycznym za wybitne zasługi wojenne. Orderem Czerwonego Sztandaru odznaczano przede wszystkim za:

• czyny bohaterskie dokonane w warunkach bojowych przez pojedyncze osoby;
• wybitne dowodzenie wojskami na polu walki;
• bardzo dobre wykonywanie zadań na polu walki przez jednostki oraz związki taktyczne, których zwycięskie działania wpłynęły decydująco na przebieg bitwy lub operacji.

Orderem tym jako pierwszy został odznaczony działacz partii komunistycznej i dowódca południowo–uralskiego zgrupowania partyzanckiego w czasie wojny domowej w Rosji, późniejszy marszałek Wasilij Blücher.

W sumie za okres wojny domowej w ZSRR odznaczono ponad 14 900 osób.
Orderem tym uhonorowano także miasta, jako pierwszy nagrodzono Piotrogród.

Za waleczność, męstwo, odwagę i umiejętność dowodzenia wojskami w czasie II wojny światowej (1941–1945), a także rozwój Radzieckich Sił Zbrojnych i umacnianie obronności kraju w czasie pokoju, nagrodzono wielu dowódców i żołnierzy. Wielu odznaczono wielokrotnie, m.in. marszałka ZSRR Siemiona M. Budionnego – sześciokrotnie, marszałka ZSRR Konstantego K. Rokossowskiego – sześciokrotnie; odznaczano również Polaków w tym gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego. W 1968 roku orderem odznaczono grupę generałów ludowego Wojska Polskiego. Łącznie do 1980 order otrzymało ok. 600 tys. osób.

8 kwietnia 1920 wprowadzono nowy rodzaj nagrody honorowej dla wysokich dowódców: broń osobistą (pistolet, rewolwer lub szablę) z przytwierdzonym do niej Orderem Czerwonego Sztandaru. Za wojnę domową w ZSRR otrzymali je: Sergiej S. Kamieniew – głównodowodzący siłami zbrojnymi Rosyjskiej Federacyjnej Republiki Radzieckiej, Wasilij Szorin – dowódca 2 Armii Frontu Wschodniego, Siemion M. Budionny, Michaił N. Tuchaczewski, Jeronim Uborewicz, Siemion K. Timoszenko, Michaił W. Frunze.

Za zasługi w II wojny światowej bronią osobistą na której przytwierdzono Order Czerwonego Sztandaru nagrodzono 19 osób w tym: marszałków ZSRR Gieorgija K. Żukowa, Konstantego K. Rokossowskiego, Iwana S. Koniewa.

Polskie jednostki wojskowe odznaczone orderem:

• 1 Drezdeński Korpus Pancerny
• 1 Warszawska Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki
• 2 Warszawska Dywizja Piechoty im. Romualda Traugutta
• 4 Pomorska Dywizja Piechoty im. Jana Kilińskiego
• 7 Łużycka Dywizja Piechoty
• 9 Drezdeńska Dywizja Piechoty
• 1 Warszawska Brygada Artylerii Ciężkiej im. gen. Józefa Bema
• 1 Warszawska Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte
• 2 Warszawska Brygada Saperów
• 1 Samodzielny Pułk Łączności
• 10 Saski Samodzielny Liniowy Batalion Łączności
• 6 Warszawski Batalion Pontonowo-Mostowy
• 7 Warszawski Batalion Pontonowo-Mostowy
• 11 Batalion Saperów
• 3 Saska Lotnicza Eskadra Łączności
• 23 Samodzielna Kompania Kablowo-Tyczkowa

Opis odznaki

Odznaka orderu przedstawia dębowy wieniec, w którego górnej części umieszczony został rozwinięty czerwony sztandar z napisem Пролетарии всех стран, соединяйтесь (Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się). W centrum na tle czerwonej gwiazdy z sierpem i młotem znajdują się skrzyżowane: pochodnia, karabin, młot i pług, w dolnej części wieńca jest umieszczony napis CCCP (ZSRR) na czerwonej emalii.

Wstążka do orderu jest w kolorze czerwonym z szerokim białym paskiem pośrodku i dwoma białymi wąskimi paskami po bokach

Order do 1943 noszony był w formie odznaki przykręcanej do munduru (w okresie 1918 do 1924 napis na dole brzmiał РСФCР (RFSRR). Od 1943 order był noszony na wstążce opiętej na pięciokątnej metalowej blaszce. Order nosi się na lewej stronie piersi, w kolejności po Orderze Rewolucji Październikowej.

Bibliografia

• Михаил Музалевский, Сергей Шишков: Ордена и медали СССР 1918 - 1991. T. 1. Ворон, 1996, s. 39-61. (ros. • ang.).

Linki zewnętrzne

• Орден Красного Знамени (ros.) – opis i fotografie w serwisie Ordiena i Miedali SSSR