Parys (wieś)
54°11′08″N 21°11′46″E/54,185556 21,196111
| wieś | |
 Dawny dom pastora | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
147[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-430[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NKE |
| SIMC |
0478888 |
Położenie na mapie gminy Korsze  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego  | |
| 54°11′08″N 21°11′46″E/54,185556 21,196111[1]
| |
Parys[4] (niem. Paaris[5]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Korsze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś jest siedzibą sołectwa, w skład którego oprócz Parysa wchodzą jeszcze wsie: Pomnik, Wiklewo i przysiółek Wiklewko[6].
Położona jest przy trasie kolejowej Korsze – Skandawa. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 590. Od 2015 roku wzdłuż tej drogi przez miejscowość przebiega szlak rowerowy Green Velo, łączący w tym miejscu Sępopol i Korsze z Barcianami.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś lokowana była w 1370 r. na prawie chełmińskim. Obszar wsi wynosił 64 włóki, z których sześć przeznaczonych było dla sołtysa, a cztery na uposażenie parafii. Osadnicy byli zobowiązani do czynszu w wysokości pół grzywny i dwóch kur od włóki.
W roku 1913 w Parysie były dwa majątki ziemskie: Maxa Gemmela o powierzchni 162,5 ha i Julisa Köslinga o powierzchni 180 ha oraz trzeci majątek w przysiółku (niem. Paarishof) Paula Fehlauera, później przed 1945 Niemierskiego.
Budynek szkoły w Parysie wybudowany był w 1900 roku. Była to szkoła dwuklasowa w 1939 roku i czteroklasowa w 1970 roku.
Kościół[edytuj | edytuj kod]
Parafia w Parysie przed reformacją należała do archiprezbiteratu w Sępopolu.
We wsi gotycki kościół z przełomu XIV i XV w., fasada wschodnia przebudowana w stylu barokowym w 1703, szczyty wolutowe. Barokowy ołtarz główny z roku 1703[7].
Kościół w Parysie jest kościołem filialnym parafii katolickiej w Korszach.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
W roku 1817 w Parysie było 38 domów.
Liczba mieszkańców: w roku 1817 – 288 osób, w 1925 – 504, w 1939 – 459, w 1970 – 236, w 2016 – 183.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, Pojezierze, Olsztyn, 1978 (s. 214-215 – opis wsi)
- Rudolf Grenz, Der Kreis Rastenburg, Marburg/Lahn, 1976.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 97599
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Kod pocztowy Parys •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa [online], kodypocztowe.info [dostęp 2019-10-28].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
- ↑ RÖSSEL (RESZEL). Skala 1:100 000. Warszawa: Wojskowy Instytut Geograficzny, 1928.
- ↑ Obwieszczenie NR 1/2017 Rady Miejskiej w Korszach z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Statutu Gminy Korsze. 4 stycznia 2018. [dostęp 2022-04-30]. (pol.).
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 192
_1928_300dpi_(1).jpg){kind=link}
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Siedziba gminy: Korsze
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady | |
| Przysiółki | |
| Część wsi | |
| Przysiółki wsi |
