Powiatowa Komenda Uzupełnień Augustów w Sokółce
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1921 |
| Rozformowanie |
1927 |
| Dowódcy | |
| Ostatni |
ppłk Paweł Wierzbicki |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Podległość | |
Powiatowa Komenda Uzupełnień Augustów w Sokółce (PKU Augustów) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym jej okręgu[1].
Historia komendy[edytuj | edytuj kod]
W 1921 roku na terenie Okręgu Korpusu Nr III została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Augutów z siedzibą w Sokółce. Okręg poborowy PKU Augustów obejmował powiat augustowski, który dotychczas wchodził w skład PKU 41 pp w Suwałkach i powiat sokólski wyłączony spod administracji PKU 42 pp w Białymstoku[2].
Z dniem 1 czerwca 1922 roku została zlikwidowana gospoda inwalidzka przy PKU Augustów. W tym czasie komenda w dalszym ciągu pozostawała na obszarze podporządkowanym Dowództwu 2 Armii[3].
18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[1], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[4]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[5][6]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[7].
W kwietniu 1925 roku PKU Augustów nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr III i administrowała powiatami: augustowskim i sokólskim[4].
Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[5]. W skład PKU Augustów wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[5]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[8][9][10].
12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[11].
Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Augustów normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[12]
Z dniem 1 października 1927 roku PKU Augustów została zlikwidowana. Powiat sokólski został przydzielony PKU Grodno, natomiast powiat augustowski PKU Suwałki[13].
Obsada personalna[edytuj | edytuj kod]
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU, z uwzględnieniem najważniejszej zmiany organizacyjnej przeprowadzonej w 1926 roku.
| Komendanci | ||
|---|---|---|
| Stopień, imię i nazwisko | Okres pełnienia funkcji | Kolejne stanowisko (dalsze losy) |
| mjr piech. Marcin Lewandowski | do VII 1923[14] | Rezerwa Oficerów Sztabowych DOK III |
| ppłk piech. Marian Steczkowski | VII[14] – IX 1923[15] | Rezerwa Oficerów Sztabowych DOK V |
| ppłk piech. Stanisław Niesiołowski | IX[16] – 30 X 1923[17] | Rezerwa Oficerów Sztabowych DOK VII |
| płk piech. Kazimierz Liber | XII 1923[18] – II 1924[19] | komendant PKU Przemyśl |
| płk rez. powoł. do sł. czyn. Władysław Artur Paweł Morawski | II 1924[19] – III 1925[20] | komendant PKU Białystok |
| ppłk piech. Paweł Wierzbicki | III 1925[21][22] – 30 IX 1927[23] | stan spoczynku |
- I referent
- kpt. piech. Budzimił Żebrowski (1923 – II 1924[26] → I referent PKU Grodno)
- kpt. san. Marian Stanisław Nowicki (II 1924[26] – II 1926 → kierownik I referatu)
- II referent
- urzędnik wojsk. IX rangi Lucjan I Olszewski (do 2 X 1923[27] → OE Wilejka PKU Mołodeczno w Wilejce)
- urzędnik wojsk. IX rangi Władysław Zaleski (2[27] – 21 X 1923[28] → Dep. I MSWojsk.)
- urzędnik wojskowy X rangi / por. kanc. Bronisław Brodziński (I 1924 – II 1925[29] → II referent PKU Kalisz)
- oficer instrukcyjny – por. piech. Józef Cholewa (1923 – 1924)
- oficer ewidencyjny na powiat augustowski
- oficer ewidencyjny na powiat sokólski
- Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1927[33]
- kierownik I referatu administracji rezerw i zastępca komendanta – kpt. san. Marian Stanisław Nowicki (II 1926 – X 1927[34] → referent w DOK III
- kierownik II referatu poborowego – kpt. kanc. Kazimierz Bronisław Krieger (II 1926 – V 1927[35] → kierownik I referatu PKU Mołodeczno w Wilejce)
- referent
- por. kanc. Władysław Włodyga (II – III 1926[36] → referent PKU Wilno)
- por. tab. Antoni Maciejowski (III 1926[36] – VII 1927[37] → kierownik II referatu PKU Wołkowysk)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
- ↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 69 z 23 czerwca 1921 roku, zał. nr 2 do pkt 11.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 6 czerwca 1922 roku, poz. 346.
- ↑ a b Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
- ↑ a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393-394.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 28 z 14 października 1927 roku, poz. 350.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 50 z 24 lipca 1923 roku, s. 483.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 58 z 6 września 1923 roku, s. 545.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 60 z 18 września 1923 roku, s. 562.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 74 z 26 listopada 1923 roku, s. 687.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 6 grudnia 1923 roku, s. 700.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 16 lutego 1924 roku, s. 70.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 20 marca 1925 roku, s. 159.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 20 marca 1925 roku, s. 158.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 24 września 1926 roku, s. 317, został zatwierdzony na stanowisku komendanta.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 215.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1459, 1554, 1566.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1327.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 7 lutego 1924 roku, s. 48.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 66 z 16 października 1923 roku, s. 710.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 71 z 13 listopada 1923 roku, s. 754, tu podano, że został przydzielony z PKU Mołodeczno w Wilejce.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 lutego 1925 roku, s. 67.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 24 stycznia 1924 roku, s. 36.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 50 z 24 lipca 1923 roku, s. 483, z równoczesnym przeniesieniem z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów administracji, dział kancelaryjny.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 28 marca 1924 roku, s. 163.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 10.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 308.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 150.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 marca 1926 roku, s. 86.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 223.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Rozkazy Dowództwa Okręgu Generalnego „Kielce”. [dostęp 2018-05-08].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Henryk Moczyński: Służba poborowa. W: Dziesięciolecie Odrodzenia Polskiej Siły Zbrojnej 1918–1928. Henryk Stanisław Mościcki (red.) Włodzimierz Dzwonkowski (red.) Tadeusz Bałaban (red.). Warszawa: Tadeusz Złotnicki, 1928, s. 391-394.