Komenda Rejonu Uzupełnień Włocławek
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1918 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
PKU Włocławek XI |
| Komendanci | |
| Pierwszy |
ppłk Jan Tirbach |
| Działania zbrojne | |
| wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Podległość |
OKU Łódź |
| Skład |
PKU typ I |
Komenda Rejonu Uzupełnień Włocławek (KRU Włocławek) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[2].
Historia komendy[edytuj | edytuj kod]
W 1917 roku na terenie Włocławka funkcjonował Główny Urząd Zaciągu[3]. Rozkazem kierownika MSWojsk. nr 144 z 27 listopada 1918 w sprawie organizacji władz zaciągowych powołano do życia między innymi XI Powiatową Komendę Uzupełnień we Włocławku dla Okręgu Wojskowego XI obejmującego powiaty: włocławski, nieszawski i kolski[4]. Z chwilą wejścia w życie rozkazu i sformowania nowego PKU, Główny Urząd Zaciągu do Wojska Polskiego zobowiązany był przekazać całość dokumentacji tej PKU na obszarze której znajdował się[5]. Bezpośrednią kontrolę nad PKU sprawowała Okręgowa Komendy Uzupełnień w Łodzi[5].
12 lutego 1919 roku „z powodu zbyt wielkiej ilości powiatów wchodzących w skład PKU Ciechanów XII oraz trudności komuniacyjnych” minister spraw wojskowych wyłączył z niej powiat lipnowski i włączył do PKU Włocławek XI[6].
W czerwcu 1921 roku PKU 14 pp była podporządkowana Dowództwu Okręgu Generalnego „Łódź” i obejmowała swoją właściwością powiaty: lipnowski, nieszawski i włocławski[7].
18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[8], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[9]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[10][11]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[12].
Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[10]. W skład PKU Włocławek wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[10]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[13][14][15].
12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[16].
Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Włocławek normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[17]
Z dniem 10 stycznia 1927 roku została zlikwidowana PKU Lubicz, a podporządkowany jej powiat lipnowski włączony do PKU Włocławek[18].
W marcu 1930 roku PKU Włocławek nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr VIII i administrowała powiatami: włocławskim, lipnowskim i nieszawskim[19]. W grudniu tego roku PKU Włocławek posiadała skład osobowy typ I[17].
11 listopada 1931 roku ogłoszono nadanie Krzyża Niepodległości sierż. Tomaszowi Szottowi[b] z PKU Włocławek[21][22].
1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Włocławek została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Włocławek przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[23], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[24]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Włocławek normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[25].
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: włocławski, lipnowski i nieszawski[2].
Obsada personalna[edytuj | edytuj kod]
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Włocławek, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.
| Komendanci | ||
|---|---|---|
| Stopień, imię i nazwisko | Okres pełnienia funkcji | Kolejne stanowisko (dalsze losy) |
| ppłk piech. Jan Tirbach[c] | od 10 I 1919[27] | |
| płk Wojciech Józef Gromczyński[28] | 6 X 1919 – 30 IV 1921[29] | stan spoczynku |
| ppłk piech. Adam Chanecki[d] | 1 V 1921[30] – ? | komendant PKU Święciany |
| mjr / ppłk piech. Adam Stanisław Kasprzykowski | 1923[31][32] – XI 1928[33] | dyspozycja dowódcy OK VIII |
| ppłk piech. Jan Józef Baptysta Szretter[e] | XI 1928[34] – 31 VIII 1935[35] | stan spoczynku |
| mjr piech. Paweł Błaszkowski[f] | VIII 1935[37] – 1939[38] | |
| Obsada personalna PKU w styczniu 1919 roku[27] | |
|---|---|
| komendant | ppłk Jan Tirbach |
| zastępca komendanta | kpt. Jan Kiersnowski |
| naczelnik kancelarii | por. Wacław Wierzbicki |
| oficer gospodarczy | urzędnik wojskowy Wiktor Karwajski |
| oficer ewidencyjny na powiat włocławski | ppor. Tadeusz Leon Marszałek |
| oficer ewidencyjny na powiat nieszawski | chor. Antoni Żurkowski |
| oficer ewidencyjny na powiat kolski | por. Stanisław Włodarski |
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[39][32] | |||
|---|---|---|---|
| I referent | kpt. piech. Włodzimierz Jan Michał Kozłowski | 1923 – I 1924[40] | II referent |
| mjr piech. Jan Kulwieć | I – III 1924[41] | PKU Szubin | |
| kpt. piech. Włodzimierz Jan Michał Kozłowski | III 1924 – II 1926 | kierownik I referatu | |
| II referent | mjr piech. Jan Kulwieć | do I 1924[40] | I referent |
| kpt. piech. Włodzimierz Jan Michał Kozłowski | I – III 1924[42] | I referent | |
| urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Fryderyk Honzatko | III 1924[42] – II 1926 | kierownik II referatu | |
| oficer instrukcyjny | por. piech. Aleksander Niklewicz | do XII 1923[43] | 14 pp |
| por. piech. Antoni Marciniec | od XII 1923[43] | ||
| oficer ewidencyjny na powiat włocławski | urzędnik wojsk. XI rangi / chor. Stanisław Pęcak[g] | od 1 VI 1923[45], był w 1925 | |
| oficer ewidencyjny na powiat nieszawski | urzędnik wojsk. XI rangi / chor. Jan Kadulski[h] | od IV 1923[46], był w 1925 | |
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[47][48][49] | |||
| kierownik I referatu administracji rezerw
i zastępca komendanta |
kpt. piech. Włodzimierz Jan Michał Kozłowski[i] | od II 1926 | |
| mjr piech. Antoni Czyż | IV 1928[51] – VI 1930[52] | komendant PKU Grudziądz | |
| kpt. piech. Franciszek Winiarski | VI 1930[52] – VI 1938 | kierownik I referatu KRU | |
| kierownik II referatu poborowego | por. kanc. Fryderyk Honzatko | II 1926 – ? | PKU Bydgoszcz |
| por. / kpt. piech. Stefan Bronisław Przegroda[j] | był w 1932 i w VI 1935 | ||
| referent | por. kanc. Michał Mostek[k] | od II 1926 | |
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[38][l] | |||
| kierownik I referatu ewidencji | kpt. adm. (piech.) Franciszek Winiarski[m] | był w III 1939 | |
| kierownik II referatu uzupełnień | kpt. adm. (piech.) Franciszek Rogowski | był w III 1939 | w niemieckiej niewoli |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Na tablicy nagrobnej podano błędny wiek oficera.
- ↑ Sierż. Tomasz Szott ur. 19 grudnia 1894 roku w Chodaczkowie, w rodzinie Jana. W czasie I wojny światowej (od 16 sierpnia 1914 do 10 października 1917 roku) walczył w szeregach 3 pułku piechoty Legionów Polskich[20].
- ↑ Ppłk piech. Jan Tirbach 11 czerwca 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu podpułkownika, w piechocie, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. Pełnił wówczas służbę w Wojskowej Straży Granicznej[26]. Później był oficerem do zleceń w Dowództwie Strzelców Granicznych.
- ↑ Adam Chanecki urodził się 13 marca 1873 roku w Studzionkach (powiat Nowogródek) jako syn Adama. Zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r. W 1933 r. został odznaczony Medalem Niepodległości (Monitor Polski Nr 24 z 1933). W roku 1934 podlegał ewidencyjnie pod PKU Poznań Miasto, należał do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII i jako oficer w stanie spoczynku znajdował się w dyspozycji Dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII.
- ↑ Jan Józef Baptysta Szretter urodził się 20 czerwca 1887 roku w Złotym Potoku (powiat Częstochowa) jako syn Joachima Józefa i Józefy Świderskiej. W dniu 10 stycznia 1918 roku zawarł w Winnicy na Podolu związek małżeński z Reginą Ostrowską, córką Alfonsa i Brygidy Jadwigi Durzyckiej (ur. 8 października 1900 r. w Kursku, zm. 4 marca 1980 r.). Major piechoty ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 r., podpułkownik ze starszeństwem od 15 sierpnia 1924 r. Pełnił służbę w 22 pp, 63 pp (p.o. dowódcy batalionu sztabowego, dowódca III batalionu), PKU Stryj (jako etatowy oficer 6 pspodh.) i PKU Włocławek. Zmarł 30 grudnia 1965 r. we Włocławku i spoczywa na tamtejszym cmentarzu komunalnym. Miał syna Zbigniewa Joachima (ur. w 1921 roku).
- ↑ Paweł Franciszek Błaszkowski urodził się 19 listopada 1895 roku. Był żołnierzem Armii Cesarstwa Niemieckiego. W Wojsku Polskim służył w 64 pp. W czerwcu 1933 roku został przeniesiony do 65 pp w Grudziądzu na stanowisko dowódcy II batalionu detaszowanego w Gniewie. W sierpniu 1935 roku został przeniesiony do PKU Włocławek na stanowisko komendanta. Był odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i Złotym Krzyżem Zasługi[36].
- ↑ Urzędnik wojsk. XI rangi Stanisław Pęcak (ur. 7 lipca 1886) z dniem 1 stycznia 1925 roku został mianowany chorążym zawodowym w piechocie z równoczesnym wcieleniem do 14 pp i pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku w PKU Włocławek[44].
- ↑ Urzędnik wojsk. XI rangi Jan Kadulski (ur. 23 stycznia 1884) z dniem 1 stycznia 1925 roku został mianowany chorążym zawodowym w piechocie z równoczesnym wcieleniem do 14 pp i pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku w PKU Włocławek[44].
- ↑ Kpt. piech. Włodzimierz Jan Michał Kozłowski - ur. 12 maja 1882 roku w podwłocławskim Zazamczu, syn Zdzisława (nadleśniczego) i Zofii z domu Kowalewskiej. Zweryfikowany w stopniu kapitana piechoty ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919. Przed 1928 rokiem przeniesiony w stan spoczynku. Na emeryturze mieszkał we Włocławku[50], gdzie zmarł 9 listopada 1946 r. Spoczywa na tamtejszym cmentarzu komunalnym (sektor: 42, rząd: 4, grób: 58).
- ↑ Stefan Bronisław Przegroda ur. 2 września 1898 roku. Zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 1848. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Pełnił służbę w 15 pp. W maju 1925 Wojskowy Sąd Okręgowy Nr I w Warszawie pod przewodnictwem podpułkownika Korpusu Sądowego Stanisława Orskiego skazał go - za stosowanie niedozwolonych kar względem podwładnych żołnierzy, a mianowicie stójki pod ciężkim karabinem maszynowym, które powodowały dość liczne omdlenia, oraz systematyczne bicie po twarzy - na karę jednego roku więzienia i zwolnienie ze służby. Najwyższy Sąd Wojskowy odrzucił zażalenie obrony i utrzymał w mocy wyrok sądu I instancji[53]. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 2. lokatą w korpusie oficerów piechoty[54]. Zmarł 23 sierpnia 1937 r. w Toruniu[55]. Był odznaczony Krzyżem Walecznych (dwukrotnie).
- ↑ Por. kanc. Michał Mostek (ur. 3 września 1876) na emeryturze mieszkał w Żukowicach, w powiecie tarnowskim[56].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[57].
- ↑ Franciszek Winiarski (ur. 15 lutego 1896 w Turaszówce, zm. 9 listopada 1979 we Włocławku). W Wojsku Polskim służył w 18 pp. Został przydzielony do PKU Gostyń na stanowisko I referenta, a od lutego 1926 roku kierownika I referatu administracji rezerw i zastępcy komendanta. Z dniem 1 stycznia 1927 roku, po likwidacji PKU Gostyń, został przydzielony do macierzystego 18 pp. Następnie pełnił służbę w PKU Nowy Sącz. W czerwcu 1930 roku został przydzielony do PKU Włocławek na stanowisko kierownika I referatu. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (opracowano na podstawie Roczników Oficerskich).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 38.
- ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
- ↑ Szandrocho 2011 ↓, s. 42.
- ↑ Szandrocho 2011 ↓, s. 44, 46.
- ↑ a b Szandrocho 2011 ↓, s. 47.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 19 z 19 lutego 1919 roku, poz. 625.
- ↑ Rozkaz DOGen. Kielce Nr 69 z 23 czerwca 1921 roku, zał. nr 2 do pkt 11
- ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
- ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
- ↑ a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
- ↑ a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 2 z 21 stycznia 1927 roku, poz. 15.
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
- ↑ Wykaz Legionistów ↓.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931 roku, s. 375.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 218, poz. 296.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
- ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 23 czerwca 1920 roku, s. 499.
- ↑ a b Dz. Rozk. Wojsk. Nr 4 z 16 stycznia 1919 roku, poz. 197.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 23 XI 1921, s. 1546.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 23 kwietnia 1921 roku, s. 821.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 23 kwietnia 1921 roku, s. 844.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1483.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1352.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 330, 383, z dniem 31 grudnia 1928 roku został przeniesiony w stan spoczynku.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 356.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 85.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 20.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 97.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 861.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1483, 1564.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 24 stycznia 1924 roku, s. 37.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 9 marca 1924 roku, s. 109.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 9 marca 1924 roku, s. 110.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 76 z 12 grudnia 1923 roku, s. 714.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 27 stycznia 1925 roku, s. 41.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 30 marca 1923 roku, s. 225.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 5 kwietnia 1923 roku, s. 239.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 17.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 527.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 8, 50, 87.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 905.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 158.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 207.
- ↑ Sąd Najwyższy o stosowaniu niedozwolonych kar. „Polska Zbrojna”. 201, s. 5, 1925-07-24. Warszawa..
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 387.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1937 roku, s. 58.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 913.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwca 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach. [dostęp 2019-05-18].
- Henryk Moczyński: Służba poborowa. W: Dziesięciolecie Odrodzenia Polskiej Siły Zbrojnej 1918–1928. Henryk Stanisław Mościcki (red.) Włodzimierz Dzwonkowski (red.) Tadeusz Bałaban (red.). Warszawa: Tadeusz Złotnicki, 1928, s. 391–394.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Robert Szandrocho: 90 lat terenowych organów administracji wojskowej w Polsce. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2, 2011. ISBN 978-83-60732-61-8.
- Tomasz Szott. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2019-10-03].