Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto IV
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1927 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
PKU Warszawa Miasto IV |
| Komendanci | |
| Pierwszy |
mjr Tadeusz Szempliński |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Podległość | |
| Skład |
PKU typ I, typ specjalny |
Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto IV (KRU Warszawa Miasto IV) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].
Historia komendy[edytuj | edytuj kod]
Z dniem 1 stycznia 1927 roku minister spraw wojskowych utworzył na terenie Okręgu Korpusu Nr I Powiatową Komendę Uzupełnień Warszawa Miasto IV, która objęła swoją właściwością komisariaty Policji Państwowej nr: VII, X i XIX wyłączone z PKU Warszawa Miasto I oraz VI, VIII i XXII wyłączone z PKU Warszawa Miasto II. PKU Warszawa Miasto IV otrzymała skład osobowy typ I[2]. Obsada personalna komendy została ustalona we wrześniu 1926 roku[3].
PKU Warszawa Miasto IV funkcjonowała na podstawie ustawy z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej oraz rozporządzeń wykonawczych do tejże ustawy[4], a także „Tymczasowej instrukcji służbowej dla PKU”, wprowadzonej do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[5]
Zadania i organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej. W skład PKU Warszawa Miasto IV wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[6].
W grudniu 1930 roku komenda posiadała skład osobowy typ specjalny[5]. Siedziba komendy znajdowała się przy ul. Szerokiej 3[7].
31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu sumarycznego składu osobowego Powiatowych Komend Uzupełnień Warszawa Miasto I–IV o czterech oficerów i zwiększeniu o czterech urzędników II kategorii. Łącznie w czterech stołecznych PKU miało pełnić służbę 16 oficerów i czterech urzędników II kategorii. Ponadto w PKU Warszawa Miasto II występował dodatkowo etat oficera – referenta ewidencji oficerów. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[8].
1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby poborowej, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Warszawa Miasto IV została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto IV przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[9], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[10]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Warszawa Miasto IV normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[11].
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr I, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował komisariaty PP nr: VI, VII, VIII, X, XIX i XXII[1].
KRU Warszawa Miasto IV była jednostką mobilizującą. Pod względem mobilizacji materiałowej była przydzielona do 36 pp w Warszawie. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” komendant rejonu uzupełnień był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji Rezerwy personelu Komendantów Stacji typ II nr 1. Wymieniona jednostka miała być zmobilizowana w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym[12].
Po ogłoszeniu mobilizacji KRU Warszawa Miasto IV funkcjonowała na podstawie etatu pokojowego. Pod względem ewidencji i uzupełnień miała być przydzielona do Ośrodka Zapasowego 28 DP[13], mobilizowanego w Warszawie przez 36 pp[14]. KRU Warszawa Miasto IV podlegała dowódcy Okręgu Korpusu Nr I pod każdym względem, natomiast mobilizowana przez nią Rezerwa personelu Komendantów Stacji typ II nr 1 podlegała władzom centralnym, a zaopatrywana miała być przez dowódcę OK I[15]. Tragiczne losy komendanta RU i obu kierowników referatów wskazują, że personel komendy został ewakuowany ze stolicy.
Obsada personalna[edytuj | edytuj kod]
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów) pełniących służbę w PKU Warszawa Miasto IV i KRU Warszawa Miasto IV, z uwzględnieniem najważniejszej zmiany organizacyjnej przeprowadzonej w 1938 roku.
| Komendanci | ||
|---|---|---|
| stopień, imię i nazwisko | okres pełnienia funkcji | kolejne stanowisko (dalsze losy) |
| mjr piech. Tadeusz Szempliński | p.o. IX 1926 – 30 IX 1927 | stan spoczynku[16] |
| ppłk SG Tadeusz Szałowski | VIII 1927[17] – 1 III 1928 | dyspozycja MSWewn[18][19]. |
| ppłk piech. Tadeusz Deschu | III[20] – XI 1928 | szef wydziału w Biurze Uzupełnień MSWojsk[21]. |
| mjr piech. Jan Mieczysław Zborucki | I – III 1929 | dyspozycja dowódcy OK I |
| płk dypl. sap. Karol Schramm | III – 30 VI 1929 | stan spoczynku |
| ppłk dypl. piech. Marian Kijowski | VII 1929[22] – IX 1930[23] | inspektor poborowy DOK I |
| mjr piech. Włodzimierz Tadeusz Kłobukowski[a] | IX 1930[25] – 1 II 1935 | praktyka w Ministerstwie Skarbu[26] |
| mjr piech. Florian Władysław Szulc | IV 1935 – 1939 | †1940 Charków[27] |
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[3][28][29] | |||
|---|---|---|---|
| kierownik I referatu administracji rezerw | kpt. piech. Stefan IV Zieliński | IX 1926 – VII 1927[30] | oficer ewidencyjny kadry oficerów piechoty w Dep. Piech. MSWojsk. |
| mjr gosp. Marian Plejer | VIII 1927[31] – 31 V 1928[32] | stan spoczynku | |
| kpt. więz. Julian Skąpski | XI 1928[33] – VII 1929[34] | referent w Biurze Uzup. MSWojsk. | |
| kpt. piech. Zygmunt Kubat | VII[35] – XII 1929[36] | p.o. kierownika I referatu PKU Warszawa Miasto III | |
| mjr piech. Włodzimierz Tadeusz Kłobukowski | XII 1929[36] – IX 1930 | komendant PKU | |
| kpt. piech. Mieczysław Karol Biały | IX 1930[25] – był w VI 1935 | ||
| kierownik II referatu poborowego | kpt. piech. Eustachiusz Ewaryst Kenig | IX 1926 – VII 1928[37] | dyspozycja dowódcy Okręgu Korpusu Nr I |
| kpt. więz. Julian Skąpski | 1 VI[38] – XI 1928 | kierownik I referatu | |
| kpt. piech. Ludomir Jerzy Szychulski | XI 1928[39] | ||
| kpt. piech. Mieczysław Karol Biały | XII 1929[40] – IX 1930 | kierownik I referatu | |
| por. piech. Kazimierz II Kujawski | IX 1930[25] – IV 1933[41] | Dep. Uzup. MSWojsk. | |
| por. piech. Mieczysław Gutowski | od IV 1933[42] | ||
| kpt. piech. Tadeusz Wiktorczyk | III 1932[43] – IX 1933[44] | przeniesiony do PKU Warszawa Powiat | |
| kpt. piech. Mieczysław II Różycki | IX 1933[44] – VIII 1935[45] | kierownik I referatu PKU Małkinia | |
| referent | por. tab. Cezary Seweryn Pągowski | IX 1926 – VII 1928[46] | dyspozycja dowódcy Okręgu Korpusu Nr I |
| kpt. piech. Ludomir Jerzy Szychulski | 1 VI[47] – XI 1928 | kierownik II referatu | |
| kpt. kanc. Stefan Dołęga-Dołęgowski | XI 1928[48] – | ||
| ppor. gosp. Antoni Kossacki | 1 VI 1928[49] – | ||
| por. piech. Janusz Liczbiński | VII 1929[35] – | ||
| por. piech. Kazimierz II Kujawski | do IX 1930 | kierownik II referatu | |
| referent (etat przejściowy) | por. kanc. Jan Tuchołka[b] | IX 1926 – 30 IV 1927 | stan spoczynku |
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[51][c] | |||
| kierownik I referatu ewidencji | kpt. adm. (piech.) Bolesław Henryk Janicki | III 1939 | †1940 Charków[53] |
| kierownik II referatu uzupełnień | kpt. adm. (piech.) Mieczysław Gutowski | III 1939 | †1940 Charków[54] |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sprostowano imiona i datę urodzin majora Kłobukowskiego z „Włodzimierz ur. 28 maja 1892 roku” na „Włodzimierz Tadeusz ur. 23 maja 1892 roku”[24]
- ↑ Por. kanc. Jan Tuchołka z dniem 30 kwietnia 1927 roku został przeniesiony w stan spoczynku. Mieszkał w Warszawie przy ul. Długiej 10/17[50]
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939 roku, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939 roku[52].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 2 z 21 stycznia 1927 roku, poz. 15.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 20 września 1926 roku, s. 311-312.
- ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
- ↑ a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169.
- ↑ Książka adresowa 1930 ↓, s. 53.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
- ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 761.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 792.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 87.
- ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 227, 229.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 215.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 234.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 20 lutego 1928 roku, s. 33.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 187, sprostowanie.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928 roku, s. 92.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 354.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 199.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931, s. 12.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 265.
- ↑ a b c Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 28.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 6 lutego 1935 roku, s. 5.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 541.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 526.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 24, 38, 48, 86.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 15 lipca 1927 roku, s. 201.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 235.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 23.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 374.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 204.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 200.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 382.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 214.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 228.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 373.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 383.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 83.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 91.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 231.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 195.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 97.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 215.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 227.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 363.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 229.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 226.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 860.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 182.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 156.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Książka Informacyjno-Adresowa „Cała Warszawa” rok 1930. Cz. II: Władze Państwowe, Instytucje i Urzędy. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze Polskie Informacyjne Książki Adresowe, 1930.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwca 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach. [dostęp 2021-09-11].
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.