Rogatnica Picasso
| Rhinecanthus aculeatus[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
rogatnica Picasso | ||
| Synonimy | |||
| |||
Rogatnica Picasso[2], nosiec[3], rożec smużkowy[2], rożek smużkowy[4] (Rhinecanthus aculeatus) – gatunek morskiej ryby rozdymkokształtnej z rodziny rogatnicowatych (Balistidae).
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Wschodni Ocean Atlantycki wzdłuż wybrzeży Afryki – od Senegalu po Afrykę Południową – oraz Ocean Indyjski i zachodnia część Oceanu Spokojnego – od Morza Czerwonego, Afryki Wschodniej i Południowej przez Seszele, Madagaskar i Maskareny, na wschód po wyspy Pitcairn w Polinezji i na północ po południową Japonię i wyspy Ogasawara, a na południe po Lord Howe na Morzu Tasmana, oraz po Nową Kaledonię[5].
Przebywa na rafach lub w ich pobliżu, a także w osłoniętych lagunach. Spotykana na głębokości do 50 m[6]. Przebywa w pobliżu dna lub w wodach pelagialnych[2].
Cechy morfologiczne
[edytuj | edytuj kod]Rogatnica Picasso tworzy odmiany lokalne różniące się wyglądem.
Ciało o zmiennym i dość różnorodnym ubarwieniu, ale zwykle z jednakowym układem smug i plam, przypominającym szkice Pabla Picassa[2] – stąd zwyczajowe epitety gatunkowe „smużkowy” i „Picasso”. Oczy są znacznie oddalone od otworu gębowego, co może mieć związek ze sposobem pobierania pokarmu – rogatnica miażdży skorupy mięczaków[2].
W pierwszej płetwie grzbietowej znajdują się 3 kolce o zróżnicowanej długości – trzeci, najmniejszy, jest odsunięty ku tyłowi. Druga płetwa grzbietowa jest wsparta na 23–26 miękkich promieniach. Płetwa odbytowa rozpostarta jest na 21–23 promieniach miękkich, bez kolców. Na każdym z boków trzona ogonowego rozmieszczone są 2 lub 3 rzędy drobnych, ostrych kolców, przy czym dolny ich rząd jest krótszy[2].
Rożek smużkowy osiąga przeciętnie 15 cm długości, maksymalnie do 30 cm[6].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek terytorialny. Jego głównym pokarmem są małże[2], ale zjada też wiele innych organizmów, w tym ryby i koralowce[6]. Ryba jajorodna. Odpoczywa i śpi leżąc na dnie nieruchomo, na boku ciała[2][6][3]. Zaalarmowana wydaje głośne, turkoczące dźwięki[2][6].
Znaczenie dla człowieka
[edytuj | edytuj kod]Gatunek poławiany na niewielką skalę. Większe znaczenie ma jako ryba akwariowa. Starsze osobniki stają się w akwarium agresywne wobec innych współmieszkańców[2].
Rogatnice Picasso wykorzystano w badaniach widzenia barwnego u ryb. Stwierdzono, że są trichromatyczne[7].
Filatelistyka
[edytuj | edytuj kod]Poczta Polska wyemitowała 1 kwietnia 1967 r. znaczek pocztowy przedstawiający Rhinecanthus aculeatus o nominale 1,50 zł, w serii Ryby egzotyczne. Autorem projektu znaczka był Jerzy Desselberger. Znaczek pozostawał w obiegu do 31 grudnia 1994 r.[8][9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rhinecanthus aculeatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 586–587 i 620–621. ISBN 83-215-2103-7.
- ↑ a b Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
- ↑ Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007, s. 194. ISBN 978-83-01-15140-9.
- ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 października 2012 [dostęp 2012-11-10] (ang.).
- ↑ a b c d e Rhinecanthus aculeatus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 10 listopada 2012]
- ↑ Pignatelli et al. Double cones are used for colour discrimination in the reef fish, Rhinecanthus aculeatus. „Biology Letters”. 6 (4), s. 537–539, 2010. DOI: 10.1098/rsbl.2009.1010. (ang.).
- ↑ Marek Jedziniak: Ryby egzotyczne. www.kzp.pl. [dostęp 2018-05-31]. (pol.).
- ↑ Picasso Triggerfish (Rhinecanthus aculeatus). colnect.com. [dostęp 2018-05-31]. (ang.).