SMS A 42
 Bliźniaczy torpedowiec A 47 | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1916 |
| Wodowanie |
1 listopada 1916 |
 Kaiserliche Marine
| |
| Nazwa |
A 42 |
| Wejście do służby |
styczeń 1917 |
| Wycofanie ze służby |
listopad 1918 |
 Belgia
| |
| Nazwa |
A 23 PC → A 23 → A 42 → „Zand” |
| Wejście do służby |
czerwiec 1919 |
| Wycofanie ze służby |
1939 |
| Los okrętu |
sprzedany |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 227 ton |
| Długość | |
| Szerokość |
5,3 m |
| Zanurzenie |
2,1 m |
| Napęd | |
| turbina parowa Schichau o mocy 3250 KM 1 kocioł Marine, 1 śruba | |
| Prędkość |
25 węzłów |
| Zasięg |
690 Mm przy prędkości 20 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 2 działa kal. 88 mm | |
| Wyrzutnie torpedowe |
1 × 450 mm |
| Wyposażenie | |
| trały | |
| Załoga |
29 |
SMS A 42 – niemiecki torpedowiec z okresu I wojny światowej, jedna z 24 jednostek typu A 26. Okręt został zwodowany 1 listopada 1916 roku w stoczni Schichau w Elblągu, a w skład Kaiserliche Marine wszedł w styczniu 1917 roku. Jednostka została internowana przez Belgów w listopadzie 1918 roku, po czym wcielona do ich floty w czerwcu 1919 roku pod nazwą A 23 PC. Okręt został wycofany ze służby w 1939 roku i sprzedany.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
SMS[a] A 42 był jednym z dwudziestu czterech bliźniaczych torpedowców typu A 26 (A II), zaprojektowanych jako rozwinięcie okrętów typu A 1[1][2]. Nowe okręty, skonstruowane na podstawie wojennych doświadczeń, były w stosunku do poprzedników większe, szybsze, silniej uzbrojone i miały powiększony zasięg[1].
A 42 zbudowany został w stoczni Schichau w Elblągu (numer stoczniowy 975)[1][2]. Stępkę okrętu położono w 1916 roku, a zwodowany został 1 listopada 1916 roku[2].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
A 42 był przybrzeżnym torpedowcem o długości całkowitej 50 metrów (49 metrów na linii wodnej), szerokości 5,3 metra i zanurzeniu 2,1 metra (maksymalnie 2,34 metra)[1][2]. Wyporność normalna wynosiłA 237 ton, zaś pełna 250 ton[1][2]. Siłownię okrętu stanowiła turbina parowa Schichau o mocy 3250 KM, do której parę dostarczał jeden kocioł typu Marine[1][2]. Prędkość maksymalna napędzanego jedną śrubą okrętu wynosiła 25 węzłów[1][3]. Okręt zabierał zapas 53 ton paliwa, co zapewniało zasięg wynoszący 690 Mm przy prędkości 20 węzłów[1][2].
Na uzbrojenie artyleryjskie okrętu składały się dwa pojedyncze działa kalibru 88 mm TK L/30 C 08[2][3]. Broń torpedową stanowiła pojedyncza wyrzutnia kal. 450 mm (17,7 cala)[1][2]. Jednostka wyposażona była też w trały[2][4].
Załoga okrętu składała się z 29 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Okręt został przyjęty w skład Kaiserliche Marine w styczniu 1917 roku, służąc nad kanałem La Manche[2][4]. 24 marca 1917 roku A 42 (wraz z bliźniaczymi torpedowcami A 39, A 40 i A 45) uczestniczył w ostrzale Dunkierki[5]. Miesiąc później, w nocy z 24 na 25 kwietnia te same okręty powtórzyły akcję, oddając łącznie 350 strzałów w kierunku tego francuskiego portu[6]. 2 maja 1917 roku A 40 i A 42 stoczyły pojedynek z czterema brytyjskimi kutrami torpedowymi CMB, zakończony uszkodzeniem kutra CMB 7[6]. 15 listopada 1918 roku okręt został internowany przez Belgów we Flandrii[7]. W czerwcu 1919 roku torpedowiec wszedł do służby w belgijskiej marynarce wojennej (wówczas Korps der Zeelieden en Torpedisten) pod nazwą A 23 PC[4][8]. W 1926 roku nazwę okrętu zmieniono na A 23, a w roku następnym na A 42[4]. W 1931 roku torpedowiec stał się okrętem szkolnym, pływając od tego czasu pod nazwą „Zand”[4]. Jednostkę wycofano ze służby w 1939 roku i sprzedano[4].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ SMS – Seiner Majestät Schiff – Okręt Jego Cesarskiej Mości.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 172.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Gogin 2018A ↓.
- ↑ a b Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 556.
- ↑ a b c d e f Gogin 2018B ↓.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 374.
- ↑ a b Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 375.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 462, 556.
- ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 385.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: A26 torpedo boats (1916-1917). Navypedia. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
- Ivan Gogin: A22 PC torpedo boats (1916-1917/1919). Navypedia. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
