Witebsk: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 14:29, 1 mar 2011

Szablon:Miasto zagranica infobox Witebsk (biał. Віцебск, ros. Витебск) – miasto położone w północno-wschodniej części Białorusi, nad rzeką Dźwiną.

Liczba mieszkańców: 348,8 tys. (dane z 2010 r.)

Historia

Witebsk wzmiankowany był po raz pierwszy w 1021, przez długi czas pozostawał ośrodkiem handlowym przy szlaku znad Morza Bałtyckiego do Konstantynopola. Od końcu X wieku przynależał do Księstwa Połockiego, od 1101 pełnił funkcję stolicy samodzielnego księstwa. W 1320 włączony został do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od 1503 był stolicą województwa witebskiego. W 1597 Witebsk otrzymał prawa miejskie. W 1708 r. miasto zostało spalone przez Kozaków i Kałmuków podczas wojny północnej. Po I rozbiorze Polski włączony został do Rosji. Od 1796 był stolicą guberni.

W 1812 pod Witebskiem wojska rosyjskie stoczyły bitwę z wojskami Napoleona I.

W latach 1924–1991 Witebsk znajdował się w Białoruskiej SRR. Podczas II wojny światowej, w latach 1941–1944 okupowany przez wojska niemieckie, był rejonem zaciętych walk radziecko-niemieckich i został niemal całkowicie zniszczony, a miejscowi Żydzi wymordowani.

Witebsk jest jednym z największych ośrodków gospodarczych Białorusi. Znajdują się tu zakłady przemysłu włókienniczego (dziewiarskiego i jedwabniczego, ponadto produkcja dywanów), odzieżowego, maszynowego, elektrotechnicznego, metalowego, chemicznego, drzewnego, materiałów budowlanych, spożywczego. Wybudowano jeden z głównych węzłów kolejowych, w Witebsku znajduje się również pięć szkół wyższych.

W latach 1988 i 1990 w Witebsku odbywał się Festiwal Piosenki Polskiej, jako przeciwwaga dla Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze. Został on następnie zamieniony na odbywający się dorocznie od 1992 Festiwal "Słowiański Bazar" na którym występują głównie wykonawcy z byłego ZSRR, ale także debiutanci z innych krajów. W 1994 miała tu swój pierwszy występ zagraniczny polska piosenkarka Anna Maria Jopek.

Zabytki

Ratusz (1775) – barokowo-klasycystyczny, wielokrotnie przebudowywany. Obecnie w budynku muzeum krajoznawcze założone w 1918
Pałac Gubernatora (XVIII w.)- klasycystyczny, wybudowany na wysokim brzegu Dźwiny. W 1812 r. stanowił sztab i kwaterę cesarza Napoleona. Spalony w czasie II wojny światowej, odbudowany – obecnie mieszczą się w nim urzędy
Katedra św. Barbary z XIX w. – zbudowany w 1785 jako cmentarny, przebudowany w 1884 w stylu neoromańskim, zamknięty w latach 30. XX wieku, częściowo zniszczony w czasie II wojny światowej, w 1990 zwrócony wiernym. Obok kościoła kaplica z 1800 roku.
Kościół bazylianów pw. Zmartwychwstania Pańskiego fundowany w 1690 r, przez podkomorzego witebskiego Adama Franciszka Kisiela na miejscu zabójstwa św. Jozafat KuncewiczJozafata Kuncewicza. Kościół został zniszczony w czasie II wojny światowej i odbudowany w 2008 roku. Zachowały się dwa budynki klasztorne z 1775. W jednym z nich mieści się obecnie technikum, w drugim muzeum krajoznawcze.
Cerkiew prawosławna pw. MB Kazańskiej, wczesnoklasycystyczna z 1760 wybudowana jako cerkiew klasztorna Monastyru Markowego (istniejącego w Witebsku od XV w.) oraz przybudowana do niej cerkiew św. Mitriofana w 1847.
miejsce po zamku zniszczonym w XVII w. – ulica Zamkowa, obok Pałacu Gubernatora
Dom Marca Chagalla (w pobliżu dworca) – po remoncie w 1997 r. otwarto w nim Muzeum Chagalla, ekspozycja to wnętrze sklepu kolonialnego jego matki, pracownia artysty, pokoje mieszkalne i kuchnia
Ruiny synagogi na Zadźwiniu z XIX wieku.

Ludzie związani z Witebskiem

Władysław Blin (ur.1954) - polski rzymskokatolicki biskup witebski
Tadeusz Brzozowski (generał jezuitów) - polski jezuita, dziewiętnasty z kolei generał zakonu jezuitów
Marc Chagall - rosyjski malarz i grafik żydowskiego pochodzenia, przedstawiciel kubizmu i internacjonalizmu w malarstwie
Władysław Marian Jakowicki - polski profesor, podpułkownik lekarz Wojska Polskiego, oficer I Brygady Legionów Polskich
Franciszek Dionizy Kniaźnin - polski pisarz oświecenia
Adam Sławoczyński - generał dywizji Wojska Polskiego
Piotr Szymanowski - polski generał

Zobacz też

Bibliografia

Shishanov V.A. Vitebsk Museum of Modern Art: a history of creation and a collection. 1918-1941. - Minsk: Medisont, 2007. - 144 p.[1] [2]
Любезный мне город Витебск… Мемуары и документы. Конец XVIII — начало XIX в. / Вступ. ст., науч., коммент., сост., публ. В. А. Шишанова. Мн.: Асобны Дах, 2005. 40 с.[3]
Шишанов В. 974, 947 или 914? // Витебский проспект. 2005. №45. 10 нояб. С.3.[4]
Изобразительное искусство Витебска 1918 - 1923 гг. в местной периодической печати : библиограф. указ. и тексты публ. / сост. В. А. Шишанов. - Минск : Медисонт,2010. - 264 с.[5]

Linki zewnętrzne

@@ Linia 45: / Linia 45: @@
 [[Plik:Vitsebsk 19e eeuw Napoleon Orda.jpg|thumb|Autor: [[Napoleon Orda]]]]
 * [[Ratusz w Witebsku|Ratusz]] (1775) – barokowo-klasycystyczny, wielokrotnie przebudowywany. Obecnie w budynku muzeum krajoznawcze założone w 1918
-* Pałac Gubernatora (XVIII w.)- klasycystyczny, wybudowany na wysokim brzegu [[Dźwina|Dźwiny]].
+* Pałac Gubernatora (XVIII w.)- klasycystyczny, wybudowany na wysokim brzegu [[Dźwina|Dźwiny]]. W 1812 r. stanowił sztab i kwaterę cesarza Napoleona. Spalony w czasie II wojny światowej, odbudowany – obecnie mieszczą się w nim urzędy
+* [[Katedra św. Barbary w Witebsku|Katedra św. Barbary]] z XIX w. – zbudowany w 1785 jako cmentarny, przebudowany w 1884 w stylu neoromańskim, zamknięty w latach 30. XX wieku, częściowo zniszczony w czasie II wojny światowej, w 1990 zwrócony wiernym. Obok kościoła kaplica z 1800 roku.
-W 1812 r. stanowił sztab i kwaterę Napoleona. Spalony w czasie II wojny światowej, odbudowany – obecnie mieszczą się w nim urzędy
+* [[Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Witebsku|Kościół bazylianów pw. Zmartwychwstania Pańskiego]] fundowany w 1690 r, przez podkomorzego witebskiego [[Adam Franciszek Kisiel|Adama Franciszka Kisiela]] na miejscu zabójstwa św. [[Jozafat KuncewiczJozafata Kuncewicza]]. Kościół został zniszczony w czasie II wojny światowej i odbudowany w 2008 roku. Zachowały się dwa budynki klasztorne z 1775. W jednym z nich mieści się obecnie technikum, w drugim muzeum krajoznawcze.
-* Neoromański [[Katedra św. Barbary w Witebsku|kościół katedralny św. Barbary]] (XIX w.) – zbudowany w 1785 jako cmentarny, przebudowany w 1884, zamknięty w latach 30., częściowo zniszczony w czasie II wojny światowej, w 1990 zwrócony wiernym. Obok kościoła kaplica z 1800
+* Cerkiew prawosławna pw. MB Kazańskiej, wczesnoklasycystyczna z 1760 wybudowana jako cerkiew klasztorna Monastyru Markowego (istniejącego w Witebsku od XV w.) oraz przybudowana do niej cerkiew św. Mitriofana w 1847.
-* Kościół bazylianów, fundowany w 1690 r, przez podkomorzego witebskiego [[Adam Franciszek Kisiel|Adama Franciszka Kisiela]] na miejscu zabójstwa św. [[Jozafat Kuncewicz|Jozafata Kuncewicza]]. Zachowały się dwa budynki klasztorne z 1775. W jednym z nich mieści się obecnie technikum, w drugim muzeum krajoznawcze. [[Cerkiew Woskriesienska w Witebsku|Barokowa cerkiew]] bazyliańska - zniszczona w czasie II wojny światowej, odbudowana w 2008 roku
-* Cerkiew prawosławna pw. MB Kazańskiej, wczesnoklasycystyczna z 1760 wybudowana jako cerkiew klasztorna Monastyru Markowego (istniejącego w Witebsku od XV w.) oraz przybudowana do niej cerkiew pw. św. Mitriofana w 1847.
 * miejsce po zamku zniszczonym w XVII w. – ulica Zamkowa, obok Pałacu Gubernatora
 * Dom [[Marc Chagall|Marca Chagalla]] (w pobliżu dworca) – po remoncie w 1997 r. otwarto w nim Muzeum [[Marc Chagall|Chagalla]], ekspozycja to wnętrze sklepu kolonialnego jego matki, pracownia artysty, pokoje mieszkalne i kuchnia
-* Ruiny [[Synagoga na Zadźwiniu w Witebsku|synagogi]] z [[XIX wiek]]u.
+* Ruiny [[Synagoga na Zadźwiniu w Witebsku|synagogi na Zadźwiniu]] z [[XIX wiek]]u.
 == Ludzie związani z Witebskiem ==