Pluty (województwo warmińsko-mazurskie): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Robot wspomógł poprawę ujednoznacznienia Podział administracyjny Polski 1975-1998 – zmieniono link(i) do Podział administracyjny Polski 1975–1998 |
→Zabytki: drobne merytoryczne |
||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
Wieś została założona w pobliżu [[Prusowie|pruskiego]] [[gród|grodu]] ''Pelten''. Około [[1325]] r. Jordan – [[prepozyt]] [[kapituła warmińska|kapituły warmińskiej]] – zbudował tu [[zamek]]. Ów zamek z pewnością przypominał wcześniejszy gródek pruski – konstrukcja drewniana i umocnienia ziemne. [[Parafia św. Wawrzyńca w Plutach|Parafia w Plutach]] powstała w pierwszej połowie [[XIV wiek|XIV w]]. – uposażenie w [[1326]] r. |
Wieś została założona w pobliżu [[Prusowie|pruskiego]] [[gród|grodu]] ''Pelten''. Około [[1325]] r. Jordan – [[prepozyt]] [[kapituła warmińska|kapituły warmińskiej]] – zbudował tu [[zamek]]. Ów zamek z pewnością przypominał wcześniejszy gródek pruski – konstrukcja drewniana i umocnienia ziemne. [[Parafia św. Wawrzyńca w Plutach|Parafia w Plutach]] powstała w pierwszej połowie [[XIV wiek|XIV w]]. – uposażenie w [[1326]] r. |
||
Wieś została zniszczona w [[1410]] r. w czasie [[Wielka wojna z zakonem krzyżackim| |
Wieś została zniszczona w [[1410]] r. w czasie [[Wielka wojna z zakonem krzyżackim|Wielkiej wojny]]. |
||
W roku [[1583]] odnotowano funkcjonowanie [[szkoła (oświata)|szkoły]] [[parafia]]lnej w Plutach. |
W roku [[1583]] odnotowano funkcjonowanie [[szkoła (oświata)|szkoły]] [[parafia]]lnej w Plutach. |
||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
* '''[[Gotyk|Gotycki]] [[kościół (budynek)|kościół]] [[parafia]]lny''', pw. św. [[Wawrzyniec z Rzymu|Wawrzyńca]] z połowy XIV w., przebudowywany w wieku XVI, i rozbudowany w [[1801]] r. – przedłużony w kierunku zachodnim, z dobudowaną w tym czasie wieżą. Kościół wybudowano na planie prostokąta, murowany w przyziemiu z kamieni polnych, wyżej z cegły, współcześnie o[[tynk]]owany z wyjątkiem wieży. Kościół posiada przybudówki: [[zakrystia|zakrystię]] od północy i [[kruchta|kruchtę]] od południa. Wyposażenie wnętrza [[barok]]owe. [[Ołtarz]] główny z [[1694]] r. wykonany został w [[Kaliningrad|Królewcu]], najprawdopodobniej w warsztacie Izaaka Riga. Ołtarze boczne z około [[1697]]. W lewym bocznym ołtarzu obraz [[Piotr Kolberg|Piotra Kolberga]] z [[1702]] |
* '''[[Gotyk|Gotycki]] [[kościół (budynek)|kościół]] [[parafia]]lny''', pw. św. [[Wawrzyniec z Rzymu|Wawrzyńca]] z połowy XIV w., przebudowywany w wieku XVI, i rozbudowany w [[1801]] r. – przedłużony w kierunku zachodnim, z dobudowaną w tym czasie wieżą. Kościół wybudowano na planie prostokąta, murowany w przyziemiu z kamieni polnych, wyżej z cegły, współcześnie o[[tynk]]owany z wyjątkiem wieży. Kościół posiada przybudówki: [[zakrystia|zakrystię]] od północy i [[kruchta|kruchtę]] od południa. Wyposażenie wnętrza [[barok]]owe. [[Ołtarz]] główny z [[1694]] r. wykonany został w [[Kaliningrad|Królewcu]], najprawdopodobniej w warsztacie Izaaka Riga. Ołtarze boczne z około [[1697]]. W lewym bocznym ołtarzu obraz [[Piotr Kolberg|Piotra Kolberga]] z [[1702|1702 r.]] [[Ostatnia Wieczerza]]. [[Ambona (architektura)|Ambona]] późnobarokowa z [[1732]] r., chór muzyczny z [[XIX wiek|XIXw]]. i [[Architektura neobarokowa|neobarokowe]] [[organy]] z początku [[XX wiek|XX w]]. Z okresu [[średniowiecze|średniowiecza]] są [[granit]]owe [[chrzcielnica]] i [[Aspersorium|kropielnica]]. |
||
* '''[[Grodzisko (archeologia)|Grodzisko]]''' leży na wschód od wsi, nad [[Wałsza|Wałszą]], na wzgórzu wyniesionym 30 m ponad dolinę. Widoczne są pozostałości wałów obronnych i [[fosa|fos]]. Miejsce gdzie w [[XIV wiek|XIV w]]. stał drewniany zamek [[kapituła warmińska|kapitulny]], a wcześniej był [[gród]] [[Prusowie|pruski]] w Ziemi Wewa. |
* '''[[Grodzisko (archeologia)|Grodzisko]]''' leży na południowy-wschód od wsi, nad [[Wałsza|Wałszą]], na wzgórzu wyniesionym 30 m ponad dolinę. Widoczne są pozostałości wałów obronnych i [[fosa|fos]]. Miejsce gdzie w [[XIV wiek|XIV w]]. stał drewniany zamek [[kapituła warmińska|kapitulny]], a wcześniej był [[gród]] [[Prusowie|pruski]] w Ziemi Wewa. |
||
== Demografia == |
== Demografia == |
||
Wersja z 09:43, 2 cze 2016
| {{{rodzaj miejscowości}}} | |
 Kościół pw. św. Wawrzyńca | |
| Państwo | warmińsko-mazurskie |
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
(+48) 55 |
| Tablice rejestracyjne |
NBR |
| SIMC |
0155145 |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} | |
Pluty (niem. Plauten) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno.
Przez teren wsi przepływa Wałsza.
Historia
Wieś została założona w pobliżu pruskiego grodu Pelten. Około 1325 r. Jordan – prepozyt kapituły warmińskiej – zbudował tu zamek. Ów zamek z pewnością przypominał wcześniejszy gródek pruski – konstrukcja drewniana i umocnienia ziemne. Parafia w Plutach powstała w pierwszej połowie XIV w. – uposażenie w 1326 r.
Wieś została zniszczona w 1410 r. w czasie Wielkiej wojny.
W roku 1583 odnotowano funkcjonowanie szkoły parafialnej w Plutach.
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie elbląskim.
Zabytki
- Gotycki kościół parafialny, pw. św. Wawrzyńca z połowy XIV w., przebudowywany w wieku XVI, i rozbudowany w 1801 r. – przedłużony w kierunku zachodnim, z dobudowaną w tym czasie wieżą. Kościół wybudowano na planie prostokąta, murowany w przyziemiu z kamieni polnych, wyżej z cegły, współcześnie otynkowany z wyjątkiem wieży. Kościół posiada przybudówki: zakrystię od północy i kruchtę od południa. Wyposażenie wnętrza barokowe. Ołtarz główny z 1694 r. wykonany został w Królewcu, najprawdopodobniej w warsztacie Izaaka Riga. Ołtarze boczne z około 1697. W lewym bocznym ołtarzu obraz Piotra Kolberga z 1702 r. Ostatnia Wieczerza. Ambona późnobarokowa z 1732 r., chór muzyczny z XIXw. i neobarokowe organy z początku XX w. Z okresu średniowiecza są granitowe chrzcielnica i kropielnica.
- Grodzisko leży na południowy-wschód od wsi, nad Wałszą, na wzgórzu wyniesionym 30 m ponad dolinę. Widoczne są pozostałości wałów obronnych i fos. Miejsce gdzie w XIV w. stał drewniany zamek kapitulny, a wcześniej był gród pruski w Ziemi Wewa.
Demografia
Liczba mieszkańców: w roku 1933 – 319 osób, w 1939 – 310.
Zobacz też
Bibliografia
- Mieczysław Orłowicz,"Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii" , Agencja Wydawnicza "Remix", Olsztyn, 1991, ISBN 83-900155-0-1, (Str. 262 – 264).
- Tadeusz Chrzanowski, Przewodnik po zabytkowych kościołach północnej Warmii, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn, 1978. (str. 133 – 135)
- Andrzej Kopiczko, Ustrój i organizacja diecezji warmińskiej w latach 1525-1772, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn, 1993 (str 207 – szkoły parafialne)
- Darmochwał T., Rumiński M. J., Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok, 1996.
