Stanisław Biskupski (1898–1944)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Biskupski
Szreniawski
Ilustracja
Stanisław Biskupski ok.1921
kapitan administracji kapitan administracji
Data i miejsce urodzenia

21 listopada 1898
Warszawa

Data i miejsce śmierci

5 stycznia 1944
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1916-1929

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Zakłady Amunicyjne nr 2

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Krzyż Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons
Stanisław Biskupski ok.1928

Stanisław Biskupski, ps. „Szreniawski” (ur. 21 listopada 1898 w Warszawie, zm. 5 stycznia 1944 tamże) – kapitan administracji Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, harcerz, inwalida wojenny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 21 listopada 1898 w Warszawie, w rodzinie Wincentego, adwokata, i Izabelli z Bratkowskich[1]. W 1912, jako uczeń drugiej klasy, wstąpił do organizacji skautowej działającej konspiracyjnie w Królestwie Polskim. Był kolejno harcerzem, zastępowym, drużynowym.

15 sierpnia 1916 został członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej. Odbył szkolenie podstawowe i kurs podoficerski, został dowódcą zastępu. W 1917 wziął wraz z zastępem udział we wszystkich wystąpieniach antyniemieckich w Warszawie. Zastęp prowadził również akcje rozrzucania i rozklejania ulotek skierowanych przeciw okupantowi. Jako instruktor szkoły podoficerskiej wyróżnił się przy rekrutacji młodzieży szkolnej wyższych klas do organizacji. W początku 1918 otrzymał rozkaz przygotowania planu rozbrojenia Niemców w rejonie działania zastępu, lecz w marcu został zdekonspirowany, zaaresztowany i uwięziony w Cytadeli Warszawskiej. Został zwolniony po trzech miesiącach i oddany pod dozór policyjny. W październiku został ponownie aresztowany jako podejrzany o współuczestnictwo w zamachu na dr. Ericha Schultze, naczelnika niemieckiej policji politycznej. Został zwolniony po trzech tygodniach uwięzienia w Cytadeli.

11 listopada wziął udział w rozbrajaniu Niemców. Wieczorem, wraz z całym dawnym zastępem POW, został odkomenderowany do powstałej tego dnia Legii Akademickiej. 26 listopada 1918 jednocześnie z przeformowaniem Legii Akademickiej w regularny oddział, został nominowany na podoficera POW. Z powstałym z Legii 36 Pułkiem Piechoty uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej na terenie Galicji Wschodniej i na Wołyniu. Od 3 lipca do 1 listopada 1919 był uczniem 15. klasy Szkoły Podchorążych[2]. 9 grudnia 1919 został mianowany z dniem 1 grudnia 1919 podporucznikiem w piechocie i przydzielony do 22 pułku piechoty z równoczesnym odkomenderowaniem do Oddziału II Sztabu Generalnego[3] (Sekcja 2 - Wywiad, Wydział 5 - Defensywa)[4][5][6].

W sytuacji zagrożenia Warszawy przez Armię Czerwoną, 22 lipca 1920 r. Generalny Inspektor Armii Ochotniczej, gen. Józef Haller wydał rozkaz o sformowaniu Dywizji Ochotniczej. Na dowódcę dywizji, wyznaczony został ppłk Adam Koc. Stanisław Biskupski został przydzielony do pułku ochotniczego POW, który został przekształcony w 201 Pułk Piechoty, z uwagi na dużą liczbę harcerzy w szeregach nazwany „harcerskim”[7]. Jest zastępcą dowódcy 8 kompanii.

Planując stoczenie generalnej bitwy z sowieckimi wojskami Frontu Zachodniego nad Wisłą, Józef Piłsudski nakazał utworzenie 5 Armii, z zadaniem osłony północnego skrzydła frontu polskiego między granicą pruską a Bugiem. Armia ta miała prowadzić działania obronne, utrzymując przeprawy na Narwi oraz przeciwdziałać próbom marszu Armii Czerwonej ku dolnej Wiśle i Modlinowi. Dywizja Ochotnicza weszła w skład 5 Armii. Energiczne natarcie nieprzyjaciela zmusiło 5 Armię do odwrotu. W końcu lipca 201 Pułk bronił przepraw na Narwi w okolicach Łap[8]. 1 sierpnia 1920 Pułk został oskrzydlony w okolicach Szepietowa wskutek cofnięcia się sąsiadującego 4 Pułku Piechoty Legionów. Podporucznik Biskupski, pomimo zapadającego zmroku i pojawiających się patroli kawalerii bolszewickiej, udaje się z trzema żołnierzami do sąsiedniej wsi w celu nawiązania kontaktu z 4 Pułkiem. Otoczony przez bolszewików, przebija się do swojej kompanii. Kieruje jej obroną przed nacierającymi siłami nieprzyjaciela. Umożliwia to przegrupowanie 201 Pułku i rozpoczęcie nakazanego odwrotu. W bezpośredniej styczności z nieprzyjacielem wycofuje własną kompanię. Idąc w straży tylnej zostaje zaatakowany z niewielkiej odległości granatami. Ze strzaskaną ręką i znacznym upływem krwi, zostaje wzięty do niewoli. W szpitalu amputowano mu prawą rękę[9].

21 sierpnia 1920 został uwolniony z niewoli, a po wyzdrowieniu, wrócił do służby w Oddziale II Sztabu Generalnego. W 1922 zostaje porucznikiem, jego macierzystą jednostką był 22 pp[10]. 1 grudnia 1924 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 15 sierpnia 1924 i 26. lokatą w korpusie oficerów administracji (dział kancelaryjny)[11]. Pełnił służbę w Komendzie Miasta i Ministerstwie Spraw Wojskowych, a w latach 1928–1929 w Zakładach Amunicyjnych nr 2[12][13]. Z dniem 31 sierpnia 1929 został przeniesiony w stan spoczynku[13]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Grudziądz[14].

Zmarł 5 stycznia 1944 w Warszawie[15]. Na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie znajduje się jego grób symboliczny (kwatera 79-6-29/30/31)[16].

Stanisław Biskupski poślubił w 1928 Leokadię Chrzanowską (1902-1989)[17], z którą miał córkę Teresę Łucję (1928-2018) i syna Andrzeja (1930-1947).

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Genealodzy PL Genealogia, Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2022-11-27].
  2. ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 443.
  3. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 98 z 28 grudnia 1919, poz. 4149.
  4. ↑ Opis pracy sekcji Oddziału II Informacyjnego Naczelnego Dowództwa [online], archiwa.pilsudski.org [dostęp 2022-12-27].
  5. ↑ Andrzej Pepłoński, Kontrwywiad II Rzeczypospolitej, Dom Wydawniczy "Bellona", 2002, s. 12.
  6. ↑ Andrzej Pepłoński, Wywiad w wojnie bolszewickiej 1919-1920, Warszawa: Wydawnictwo "Bellona", 2005, str.46.
  7. ↑ Tomasz Katafiasz, Formacje wojskowe o rodowodzie harcerskim w wojniw 1920 r., „Słupskie Studia Historyczne”, nr 6, 1998, str.58 [dostęp 2022-12-09].
  8. ↑ Grzegorz Kędzia, „Zdesperowane diabły” – 201 ochotniczy pułk piechotyw bitwie warszawskiej, „Niepodległość i Pamięć”, XXVIII (3/75), Warszawa 2021, s. 58 [dostęp 2022-12-09].
  9. ↑ Kolekcja ↓, s. 3.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 9, 433.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 745.
  12. ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 826.
  13. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 221.
  14. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 391.
  15. ↑ Urząd Stanu Cywilnego, Wypis z aktu śmierci, 1944.
  16. ↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW BISKUPSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2022-11-16].
  17. ↑ Archiwum rodzinne, Zawiadomienie o ślubie, 1928.
  18. ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Biskupski_(1898–1944)&oldid=71626808”