Stanisław Kłosowski (pilot)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Kłosowski
Kuba
chorąży pilot chorąży pilot
Data i miejsce urodzenia

11 stycznia 1913
Niwka

Data i miejsce śmierci

17 września 1971
Londyn

Przebieg służby
Lata służby

1930–1946

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF

Jednostki

2 pułk lotniczy
22 eskadra bombowa
1 pułk lotniczy
216 eskadra bombowa
dywizjon 301
dywizjon 138
1586 eskadra do zadań specjalnych

Stanowiska

pilot

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941, czterokrotnie) Medal Lotniczy (czterokrotnie) Krzyż Wybitnej Służby Lotniczej nadany dwukrotnie (Wielka Brytania) Medal Wybitnej Służby Lotniczej od 1919 (Wielka Brytania) Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania) Gwiazda Lotniczych Załóg w Europie (Wielka Brytania) Gwiazda Afryki (Wielka Brytania) Gwiazda Italii (Wielka Brytania) Medal Obrony (Wielka Brytania) Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)

Stanisław Kłosowski (ur. 11 stycznia 1913 w Niwce, zm. 17 września 1971 w Londynie[1][a]) – chorąży Wojska Polskiego, pilot lotnictwa bombowego i specjalnego przeznaczenia. Jedyny podoficer odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari, jako jeden z nielicznych dwukrotnie odznaczony brytyjskim Distinguished Flying Cross. Jako jeden z niewielu wykonał ponad 110 lotów bojowych[2][3].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W rodzinnej miejscowości ukończył cztery klasy szkoły podstawowej i cztery klasy gimnazjum. W 1930 roku wstąpił do Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich w Bydgoszczy, którą ukończył w 1933 roku[4], tam też ukończył kurs podstawowego pilotażu. Przydzielony do 22 eskadry bombowej 2 pułku lotniczego w Krakowie. W 1934 roku powrócił do Grudziądza i odbył tam kurs wyższego pilotażu. W kwietniu 1939 roku został przeniesiony do 1. pułku lotniczego w Warszawie, gdzie odbył szkolenie na samolotach PZL.37 Łoś. Po jego ukończeniu otrzymał przydział do 216 eskadry bombowej i w jej składzie walczył w kampanii wrześniowej[5].

17 września ewakuował się rzutem powietrznym do Rumunii. Przez Jugosławię i Grecję przedostał się do Francji, gdzie trafił do Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Lyon-Bron[5]. Pod koniec grudnia 1939, jako jeden z pierwszych zgłosił się do polskich jednostek lotniczych formowanych w Wielkiej Brytanii, otrzymał numer służbowy RAF 780172[1][2]. Przeszkolony w Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Eastchurch, następnie w bazie lotniczej RAF Bramcote[2], później w 18 Operational Training Unit (OTU). 23 lipca 1940 roku otrzymał przydział do dywizjonu 301. W jego składzie odbył pierwszą turę lotów bojowych nad Europą. Po jej ukończeniu zgłosił się jako pilot w lotach specjalnych SOE do okupowanej Polski[2][6].

Przeszkolony w pilotażu Halifaxów, od 1 kwietnia 1941 przydzielony do 138 dywizjon specjalny RAF[4][2]. Od października 1941 jego dywizjon stacjonował na tajnym lotnisku RAF Tempsford. Pierwszy lot do Polski odbył nocą 27/28 grudnia 1941 w operacji lotniczej "Jacket", w której zrzucono czterech cichociemnych[5], w tym kpt. Macieja Kalenkiewicza[2]. Ogółem pilotował samolot w ok. 70 tajnych operacjach SOE, w tym 33 do Polski, wykonując 12 zrzutów cichociemnych oraz 6 kurierów, a także 20 zrzutów zaopatrzenia dla Armii Krajowej[2].

Od lewej: Franciszek Zaremba, Stanisław Jensen, Stanisław Kłosowski i Julian Pieniążek

W nocy 29/30 października 1942 wykonywał lot w operacji lotniczej "Wrench", z zadaniem zbombardowania siedziby Gestapo w Warszawie. Samolot podczas nalotu pilotował P/O Kazimierz Szrajer, który przy ograniczonej widoczności w nocy, pomimo trzykrotnego podejścia, przy prędkości 200 km/ godz., nie był w stanie zrzucić bomb na cel. Symulując lądowanie, po wyłożeniu przez Niemców świateł, zrzucono sześć bomb (łącznie 2 tys. funtów) na dobrze oświetlony cel zapasowy - lotnisko Okęcie. Podczas lotu powrotnego jego Halifax W-7774 "T" został ostrzelany przez niemiecki myśliwiec Ju-88, który uszkodził jeden silnik, ster kierunku i system kontroli paliwa. Stanisław Kłosowski mistrzowsko wodował na Morzu Północnym, tak że jeszcze dwie godziny później samolot utrzymywał się na wodzie! Cała załoga została uratowana[4][2][7].

W styczniu 1943, po zakończeniu drugiej tury lotów bojowych nadal w 138 Dywizjonie RAF jako instruktor pilotażu, oczekiwał na zgodę Naczelnego Wodza na kontynuowanie lotów bojowych. Po jej uzyskaniu, 13 sierpnia 1943 skierowany do 1 OTU na przeszkolenie na samolotach Consolidated B-24 Liberator. Po ukończeniu szkolenia powrócił do 138. dywizjonu i kontynuował loty m.in. do okupowanej Polski. Podczas jednego z takich lotów, w operacji lotniczej "Neon 4", w nocy 9/10 września 1943, jego samolot w drodze na zrzutowisko został nad Danią ostrzelany przez niemiecką artylerię przeciwlotniczą, a w drodze powrotnej zaatakowany przez dwa niemieckie Messerschmitt’y[8]. Pomimo ciężkiego uszkodzenia maszyny, Kłosowski zdołał doprowadzić samolot na lotnisko w Wielkiej Brytanii[2][4].

W nocy 20/21 października 1943, w tajnej operacji lotniczej SOE o kryptonimie „Cottage 10” wykonał Liberatorem BZ-860 „U”, lot trasą liczącą ok. 4,5 tys. km. Był to najdłuższy lot w historii lotów specjalnych do Polski oraz jeden z najdłuższych w historii RAF – trwał aż 16 godzin i 30 minut! Był to także ostatni lot specjalny z lotniska RAF Tempsford do Polski[2].

Od 1 kwietnia 1943 w składzie utworzonej w 138 Dywizjonie RAF polskiej eskadry "C", 3 listopada 1943 przekształconej w polską 1586 Eskadrę Specjalnego Przeznaczenia. Przebazowano ją początkowo na lotnisko Sidi Amor koło Tunisu, skąd wykonał dwa loty specjalne w operacjach zrzutów materiałowych dla Armii Krajowej. 19 grudnia 1943 eskadrę przebazowano na lotnisko Campo Casale pod Brindisi (Włochy). Stamtąd przerzucił do okupowanej Polski, w kolejnych operacjach SOE 5 cichociemnych (łącznie 45) oraz zaopatrzenia dla Armii Krajowej. W nocy 24/25 maja 1944 wykonał ostatni lot bojowy. Powrócił do Wielkiej Brytanii, przydzielony do Ośrodka Zapasowego Lotnictwa w Blackpool. Od października 1944 instruktor pilotażu w 18 OTU, na jego wniosek od 15 lutego 1945 przydzielony do 45. Grupy Transportowej, gdzie służył do zakończenia wojny[9]. Pod koniec stycznia 1946 formalnie przydzielony do 301. dywizjonu, przeformowanego w jednostkę transportową. W grudniu 1946 wstąpił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia[2]. Po demobilizacji nie zdecydował się na powrót do Polski i pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, zamieszkał w Londynie[5][2].

Odniósł poważne obrażenia 17 września 1971 w wypadku samochodowym. Zmarł w St. Leonard Hospital w Londynie, został pochowany w Streatham Park Cemetery[10], Rodwan Road – Sq. 33A, gr. 59 641[2].

Informacje dodatkowe[edytuj | edytuj kod]

  • Był jednym z siedmiu lotników (alfabetycznie: Aleksander Gabszewicz, Eugeniusz Horbaczewski, Stanisław Kłosowski, Stanisław Król, Marian Pisarek, Stanisław Skalski, Zbigniew Szostak) odznaczonych Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari i jedynym podoficerem, który dostąpił tego zaszczytu i jednym z niewielu, którzy zostali odznaczeni DFC po raz drugi.
  • Był jednym z niewielu lotników (obok wspomnianych: Zbigniewa Szostaka i nawigatora Stanisława Króla oraz pilota Jana Cholewy) lotnictwa bombowego, którzy wykonali sporo ponad 100 lotów bojowych nad terenem nieprzyjaciela (jedna tura lotów bojowych to 30 lotów).
  • Mimo wielu przymusowych lądowań (po zestrzeleniu), nikt z załogi na pokładzie uszkodzonych maszyn nie poniósł śmierci ani nie odniósł obrażeń.
  • Zdecydowaną większość lotów bojowych wykonał z dowódcą 1586 ESP mjr. naw. Stanisławem Królem (inni członkowie załogi wielokrotnie się zmieniali), przez co duet Król/Kłosowski zyskał nieoficjalną nazwę „królewskiej załogi”.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Za swą służbę otrzymał odznaczenia[9]:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Według przekazu ustnego byłego pilota 1586 esp zginął podczas rozmowy w budce telefonicznej. W wyniku nieszczęśliwego zbiegu okoliczności uderzył w nią samochód ciężarowy, którego kierowca stracił panowanie nad pojazdem

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Stanisław Kłosowski. listakrzystka.pl. [dostęp 2019-12-15]. (pol.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m Stanisław Kłosowski - pilot » Cichociemni elita dywersji [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2021-01-11] (pol.).
  3. ↑ Piotr Hodyra, Jeden z dziesięciu, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” (8-9 (129-130)), wrzesień 2011, s.176-180, ISSN 1641-9561.
  4. ↑ a b c d Hasiński-Adam 1993 ↓, s. 307.
  5. ↑ a b c d Stanisław Kłosowski. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2019-12-15]. (pol.).
  6. ↑ Piotr Hodyra, Zapomniany wśród najdzielniejszych, „Lotnictwo” (10), 2010, s. 96-98.
  7. ↑ Dziennik bojowy 138 Eskadry i 1586 Flightu, w: Akta Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie 1935-1947, niepublikowany, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, sygn. LOT.A.V.35/10A..
  8. ↑ Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kraków: Arcana, 1994, s. 85-86, ISBN 83-86225-10-6.
  9. ↑ a b Hasiński-Adam 1993 ↓, s. 308.
  10. ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 278.
  11. ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 370.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • A.P. Przemyski, Z pomocą żołnierzom Podziemia, Warszawa 1991.
  • Mieczysław J. Hasiński-Adam: Encyklopedia : Szkoła Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich : the Polish Air Force N.C.O.'s Training School. Poznań: Wydawnictwo MON, 1993. OCLC 78622750.
  • Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Kłosowski_(pilot)&oldid=73308675”