Stanisław Poleczko

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Stanisław Poleczko, pseud. Cichy, Turek (ur. 1917 w Kierzu, zm. 4 czerwca 1968[1] w Warszawie) – polski działacz komunistyczny, działacz Czerwonego Harcerstwa TUR, Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie” oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Przewodniczący koła terenowego ZBoWiD w powiecie Płońskim, członek AL.

Dzieciństwo i młodość[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny chłopskiej. Jako nastolatek dołączył do gromady Czerwonego Harcerstwa TUR. Od 1934 roku był członkiem Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie”, sam założył komórkę tej organizacji w Płońsku. Po delegalizacji KPP i rozwiązaniu ZNMS:Życie, Poleczko został aresztowany pod zarzutem działalności antypaństwowej i osadzony przez sześć miesięcy w więzieniu we Wronkach.

II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

Po wybuchu II wojny światowej, wspólnie z Władysławem Jagiełłą[2] wstąpił do konspiracyjnej grupy Barykada Wolności. Pisał artykuły do wydawanego przez nią (przeważnie razem z innymi byłymi działaczami Czerwonego Harcerstwa[3]) podziemnego pisma "Proletariusz". Organizował pomoc dla dzieci Zamojszczyzny pracując w grupie pod kierownictwem Krystyny Lichaczewskiej, z którą pozostawał w bliskich stosunkach ze względu na wspólną przeszłość w Czerwonym Harcerstwie[4]. Po klęsce Francji we wrześniu 1940, grupa "Barykada Wolności" rozbiła się na dwie części - umiarkowaną związaną z PPS-WRN oraz radykalnie lewicową ewoluującą w stronę komunistów. W szeregi tej ostatniej wszedł także Poleczko, razem z Tuwimem, Fersztem i Walterem.

W początkach 1941 nawiązał kontakt i współpracę z Julianem Wieczorkiem - znanym na terenie powiatu płockiego działaczem rewolucyjnym, komunistą i przedwojennym "jednolitofrontowcem"[5]. Następnie w maju 1941 roku, Poleczko doprowadził do powtórnego rozłamu wewnątrz "Barykady Wolności", na skutek którego grupa członków skupionych wokół niego przeszła do organizacji "Młot i Sierp", znacząco zasilając tę ostatnią. „Młot i Sierp”, do tej pory praktycznie pozbawiona wpływów i nieobecna poza terenami Warszawy, rozpoczęła teraz "ożywioną działalność organizacyjną i propagandową" w rejonie działań grupy Poleczki. Już 21 lipca 1941 roku powołano KP "Młot i Sierp" powiatu płońskiego.

Wykorzystując swoje przedwojenne kontakty z byłymi członkami Czerwonego Harcerstwa oraz OMS "Życie" (w szczególności z Zofią Jaworską, Matyldą Kretkowską, Władysławem Jagiełłą oraz Hanką Sawicką), Poleczko werbował nowych członków dla swojej organizacji. Infiltrował i pozyskiwał lewicującą młodzież i przedwojennych aktywistów, w szczególności członków PPS.[6]. Rola Poleczki była tu znacząca, dlatego że młodych socjalistów z różnych środowisk politycznych werbował on do organizacji już jednoznacznie komunistycznej i podporządkowanej interesom ZSRR. Oficjalne powojenne publikacje PRL przyznają, że "Młot i Sierp" był niczym więcej niż fasadową organizacją której ostatecznym celem miało być zasilenie PPR[5].

Organizacja „Młota i Sierpa" na północnym Mazowszu odegrała dużą rolę w organizowaniu oporu wobec hitlerowskiego okupanta, zaszczepianiu wiedzy o ZSRR i niesieniu pomocy jeńcom radzieckim, a przede wszystkim w przygotowaniu pod względem ideologicznym i organizacyjnym warunków dla powstania Polskiej Partii Robotniczej. Aktyw, który wyrósł w tej organizacji, stanowił główne oparcie PPR na północnym Mazowszu. Dzięki temu PPR na tych terenach mogła w krótkim czasie rozwinąć szeroką działalność.

„Młot i Sierp” została stopniowo rozbita w lecie 1942 roku na skutek fali aresztowań przeprowadzonych przez Gestapo[7]. Poleczko, jak większość pozostałych na wolności "młotowców" przyłączył się ze swoją frakcją do PPR. Brał czynny udział w działaniach AL na północnym Mazowszu przyjmując pseudonim "Cichy", potem "Turek"[8]. Walczył w ramach Brygady AL „Synowie Ziemi Mazowieckiej”, gdzie osiągnął stopień porucznika. Od sierpnia 1944 (czyli od momentu jego sformowania), Poleczko pełnił funkcję szefa sztabu w 3 "Myszynieckim" batalionie AL[9]. W październiku 1944 r. Brał udział w zniszczeniu pociągu wojskowego z transportem broni, amunicji i sprzętu wojennego na linii Chorzele-Wielbark.

Okres powojenny[edytuj | edytuj kod]

Od marca 1945 był oficerem Milicji Obywatelskiej, a następnie dowódcą jednostki zakładowej ORMO w Zakładach Róży Luksemburg i członkiem egzekutywy POP Komitetu Zakładowego PZPR.

W latach 60. należał do wewnątrzpartyjnego stronnictwa „partyzantów” Mieczysława Moczara, czemu zawdzięczał szybki rozwój kariery politycznej w tym okresie. Od 1957 do swojej śmierci pozostawał przewodniczącym koła terenowego ZBoWiD w powiecie płońskim. Poczynając od 1964 roku pełnił liczne funkcje w terenowych organach władzy w Płońsku - Komitecie Miejskim oraz w MRN. Niedoszły delegat na V zjazd PZPR z ramienia moczarowców, wzięcie udziału w zjeździe uniemożliwiła mu nagła śmierć.

Okoliczności śmierci[edytuj | edytuj kod]

4 czerwca 1968 roku Poleczko został śmiertelnie potrącony przez samochód w okolicy swojego mieszkania, sprawców wypadku nigdy nie odnaleziono. Istnieje podejrzenie że śmierć Poleczki nie była przypadkowa[6], powodem mogła być chęć osłabienia frakcji "partyzantów" Moczara przed V zjazdem PZPR. Na zjeździe tym „partyzanci” planowali doprowadzić do wprowadzenia Moczara do Biura Politycznego i przejęcia władzy w partii[10].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 147 (7585) 19 czerwca 1968, str. 3
  2. ↑ Władysław Jagiełło, Ze wspomnień okupacyjnych, w: Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939-1945. Księga wspomnień Tom 1, Warszawa 1994, ISBN 83-85618-09-0
  3. ↑ Teofil Głowacki: Górny bieg. Warszawa: Książka i Wiedza, 1983, s. 225.
  4. ↑ Teofil Głowacki‬, ‪Witold Stankiewicz‬, ‪Górny bieg‬: ‪wspomnienia‬, ‪Książka i Wiedza‬, 1983
  5. ↑ a b [1] B.Syzdek, Organizacja "Młot i Sierp" na Północnym Mazowszu, w: Notatki Płockie t.5 n17/18 ,r1960
  6. ↑ a b A.Kuczyński, Zarys problematyki działań polskiego podziemia komunistycznego na Mazowszu w latach okupacji, Polish Press Limited, Winnipeg, 1983
  7. ↑ Józef Kazimierski, "Warszawa w polskim ruchu robotniczym", PWN, Warszawa 1976
  8. ↑ Jan Ptasiński, "Na północ od Warszawy. Szkice z dziejów ruchu oporu 1939-1945", Warszawa 1984
  9. ↑ [2] Ryszard Juszkiewicz, Oddziały partyzanckie i wywiadowcze na pograniczu północnego Mazowsza i Prus Wschodnich w: Komunikaty Mazursko-Warmińskie, Numer 3 (1973)
  10. ↑ Zbigniew Siemiątkowski: Wywiad a władza. Wywiad cywilny w systemie sprawowania władzy politycznej PRL, Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego 2009, ISBN 978-83-7545-124-5
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Poleczko&oldid=71351937”