Ugoda w Białej Cerkwi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ugoda w Białej Cerkwi
Білоцерківський мирний договір
ilustracja
Data

28 września 1651

Miejsce

Biała Cerkiew

Przyczyna

powstanie Chmielnickiego, bitwa pod Białą Cerkwią

Terytorium

Ukraina

Strony traktatu
 I Rzeczpospolita Kozacy zaporoscy
Przywódcy
Mikołaj Potocki Bohdan Chmielnicki

Ugoda w Białej Cerkwi (ukr. Білоцерківський мирний договір) – traktat między Rzecząpospolitą a Kozaczyzną, wymuszony na obu stronach powstaniem Chmielnickiego i bitwą pod Beresteczkiem. Polacy nie mieli możliwości całkowitego zduszenia powstania, Kozacy zaś potrzebowali miesięcy spokoju dla odbudowy sił.

Wkrótce po kolejnej bitwie, pod Białą Cerkwią, 28 września 1651 roku w tymże miasteczku Bohdan Chmielnicki i Mikołaj Potocki podpisali ugodę, zmniejszającą rejestr kozacki o połowę, do 20 tysięcy i zakazującą Kozakom przebywania poza królewszczyznami w województwem kijowskim, które jako jedyne już miało cieszyć się kozacką autonomią. Polscy magnaci i szlachta uzyskali prawo powrotu do swoich majątków. Chmielnicki obiecał zrezygnować z sojuszu z Chanatem Krymskim, jak również z prowadzenia samodzielnej polityki zagranicznej w ogóle. W kwestii wyznaniowej ugoda potwierdzała prawosławnym prawo do posiadania przez nich obiektów religijnych w Kijowie oraz, z drugiej strony, gwarantowała wolność wyznaniową dla ludności unickiej.

Ugoda okazała się krótkotrwała, nie zadowalałając żadnej ze stron. Szczególnie dotkliwą porażką była dla kozactwa, tracącego poprzedni stan posiadania uzyskany po ugodzie zborowskiej. Mający ratyfikować ugodę Sejm zwołany w początkach 1652 został zerwany przez posła upickiego Władysława Sicińskiego. Wiosną 1652 wojna została wznowiona, kończąc się dla armii koronnej klęską pod Batohem.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]