Ulica Tadeusza Malczewskiego w Bydgoszczy
| Stare Miasto w Bydgoszczy | |||||||||||||
 Widok w kierunku północnym | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Długość |
75 m | ||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||||||||||||
| 53,122721°N 18,000091°E/53,122721 18,000091 | |||||||||||||
Ulica ks. Tadeusza Malczewskiego w Bydgoszczy – ulica na terenie miasta lokacyjnego Bydgoszczy.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Ulica znajduje się w północnej części Starego Miasta. Rozciąga się na kierunku północ-południe, od ul. Grodzkiej do Starego Rynku. Jej długość wynosi ok. 75 m.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ulica ks. T. Malczewskiego została wytyczona w połowie XIV wieku podczas kształtowania bydgoskiego miasta lokacyjnego. Przebiegała ona w północnej części ówczesnego miasta Bydgoszczy, łącząc północno-zachodni narożnik Starego Rynku z nabrzeżem Brdy. Prawdopodobnie stąd wzięła się jej staropolska nazwa, jako ulica Wodna. Z rekonstrukcji przestrzennych dawnego miasta Bydgoszczy wynika, że po obu stronach ulicy znajdowały się kwartały zabudowane domami i kamienicami, zaś nad Brdą zlokalizowano browar. W rejonie ulicy znaleziono relikty późnośredniowiecznej oraz nowożytnej ceramiki[1].
Na szczegółowym planie zabudowy miasta, sporządzonym przez pruskiego geometrę Gretha w 1774 r., posesje wzdłuż ulicy są w większości niezabudowane. Na planie z 1816 r. występują jedynie narożne kamienice ze Starym Rynkiem, ul. Farną i Grodzką. Na 1797 r. datowany jest narożny z ul. Grodzką budynek lazaretu. W pełni pierzejowa zabudowa występuje dopiero na planie z 1876 r.
Jeszcze na początku XX w. uliczka dochodziła do brzegu Brdy, po czym została zablokowana wskutek budowy w latach 1927-1928 Domu Katolickiego przy ul. Grodzkiej. W Planie Rewitalizacji Bydgoszczy ujęto modernizację nawierzchni ulicy[2].
Nazwy[edytuj | edytuj kod]
Ulica w przekroju historycznym posiadała następujące nazwy[3]:
- XVI w. - I poł. XVIII w. – platea aquatica (Wodna)
- 1800-1816 - Wassergasse
- 1816-1920 - Wasserstraße
- 1920-1931 - Wodna
- 1931-1930 - ks. Tadeusza Malczewskiego
- 1939-1945 - Brunhildenstraße
- od 1945 - ks. Tadeusza Malczewskiego
Nazwa ulicy nawiązuje do osoby ks. Tadeusza Skarbek-Malczewskiego (1873-1929) – proboszcza parafii farnej w latach 1921-1929, inicjatora remontu kościoła farnego (m.in. polichromia, renowacja obrazu Matki Bożej Pięknej Miłości) oraz budowy Domu Katolickiego przy ul. Grodzkiej.
Zabudowa[edytuj | edytuj kod]
Pierzeje ul. ks. T. Malczewskiego stanowią kamienice wzniesione lub przebudowane w XIX wieku. Przy ulicy znajduje się rezydencja biskupa Diecezji Bydgoskiej (budynek nr 1 z 1933, z wielospadowym dachem z lukarnami oraz ryzalitem, zdobionym wejściem i tarasem z kutą balustradą w części frontowej)[4], zaś na rogu z ul. Grodzką - diecezjalny Dom Katolicki. Oba budynki powstały w okresie międzywojennym z inicjatywy patrona ulicy ks. Tadeusza Skarbek-Malczewskiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dygaszewicz Elżbieta: Bydgoszcz przedlokacyjna i lokacyjna w świetle nadzorów i archeologicznych badań ratowniczych. [w.] Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu. zeszyt 1. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. 1996
- ↑ http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20100616/BYDGOSZCZ01/429392914 dostęp 30-09-2010
- ↑ Czachorowski Antoni red.: Atlas historyczny miast polskich. Tom II Kujawy. Zeszyt I Bydgoszcz. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Toruń 1997
- ↑ Dom biskupi w nowej odsłonie. Ognistopomarańczowa elewacja przy jednej z najstarszych ulic w Bydgoszczy
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Derenda Jerzy red.: Piękna stara Bydgoszcz. Tom I z serii: Bydgoszcz miasto na Kujawach. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006. ISBN 83-916178-0-7, 978-83-916178-0-9, 83-916178-5-8, 978-83-916178-5-4, 83-916178-1-5, 978-83-916178-1-6
- Siwiak Wojciech: Życie codzienne mieszkańców Bydgoszczy od XIV do XVIII wieku (w świetle wybranych źródeł kultury materialnej), Bydgoszcz 2015.
- Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996
