Władysław Szombara

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysław Szombara
Ilustracja
Władysław Szombara podczas studiów
Data i miejsce urodzenia

29 listopada 1909
Krosno

Data i miejsce śmierci

10 lutego 1984
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

nauczyciel, matematyk

Narodowość

polska

Małżeństwo

Janina

Krewni i powinowaci

Adam Kulczycki (szwagier), Jakub Polit (wnuk siostry), Kinga Polit (wnuczka siostry)

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej
Odznaka „Zasłużony dla Sanoka” Złota Odznaka ZNP
Multimedia w Wikimedia Commons

Władysław Andrzej Szombara, ps. „Andrzej Grotowski” (ur. 29 listopada 1909 w Krośnie, zm. 10 lutego 1984 w Sanoku) – polski matematyk, nauczyciel, dyrektor Banku Rolnego w Sanoku, radny Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku, działacz społeczny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Władysław Andrzej Szombara urodził się 29 listopada 1909 w Krośnie w rodzinie Józefa i Julii z domu Heynar[1] (zm. 1944[2]), zamieszkującej w podmiejskich wówczas Białobrzegach i prowadzących gospodarstwo rolne. W 1928 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Krośnie. Ukończył studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując w 1933 tytuł magistra filozofii w zakresie matematyki, Podczas studiów w latach 1931-1933 był członkiem Zarządu Koła Matematyczno-Fizycznego Studentów UJK[3]. Następnie pracował jako nauczyciel matematyki w Prywatnym Gimnazjum Koedukacyjnym w Przemyślanach[4], a potem rekomendowany przez Juliusza Zaleskiego, przeniósł się do Lwowa, gdzie był nauczycielem w Prywatnym Gimnazjum Zofii Strzałkowskiej, a później w Gimnazjum Sióstr Nazaretanek.

Po wybuchu II wojny światowej w okresie okupacji sowieckiej uczył w szkole tzw. „dziesięciolatce” we Lwowie. Krótkotrwale przebywał w Krośnie, po czym wyjechał do Warszawy, gdzie ukończył kurs bankowości i przeszkolenie w Spółdzielczym Banku „Społem”. Od wiosny 1942 przebywał w Sanoku, gdzie tworzył Zastępstwa Banku „Społem” przy ul. Ogrodowej w dzielnicy Błonie i został jego dyrektorem. Był związany z polskim ruchem spółdzielczym. Jednocześnie w okresie okupacji niemieckiej do 1944 działając pod pseudonimem Andrzej Grotowski był nauczycielem matematyki, fizyki i chemii w ramach tajnego nauczania prowadzonego w grupie Jadwigi Zaleskiej, stanowiącego kontynuację działalności przedwojennego sanockiego gimnazjum[5][6][7].

Po wojnie nie podjął już etatowej pracy nauczycielskiej, jednak wykładał matematykę nadal zarówno przejmując godziny zastępcze w szkole, jak i dając korepetycje prywatnie. Na przełomie lat 40./50. uczył matematyki w seminarium prowadzonym przez sanockich ojców franciszkanów. W latach 60. był nauczycielem matematyki w Technikum Ekonomicznym w Sanoku[8]. W okresie PRL zawodowo pracował w sferze bankowości. Był dyrektorem Banku Rolnego w Sanoku[9][10], mieszczącego się w kamienicy przy ulicy 3 Maja 23 (tzw. „Weinerówka”)[11] (później placówka została przemianowana na Bank Gospodarki Żywnościowej). Stanowisko pełnił do przejścia na emeryturę w 1975.

Był jednym z inicjatorów powstania oddziału PTTK w Sanoku[12], którego był pierwszym prezesem od marca 1951[13][14]. Sprawował funkcje członka zarządu, skarbnika Towarzystwa Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka, którego był współzałożycielem. Był członkiem rzeczywistym Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Przez wiele lat pełnił mandat radnego Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku: ok. 1950 zasiadał w niej w ramach Komisji i Oświaty i Kultury MRN[15] (był jej przewodniczącym), został wybrany w 1954[16], w 1961[17], w 1965[18][19], w 1969[20], w 1973[21], w 1978[22] (jako bezpartyjny[23]). Był członkiem Komitetu Miejskiego Stronnictwa Demokratycznego[24]. W latach 60. i 70. był członkiem Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w Sanoku[25], w 1964 został wiceprzewodniczącym KM FJN. Od 1957 zasiadał w Kolegium Karno-Administracyjnym w Sanoku[26].

Grobowiec Władysława i Janiny Szombarów

Zamieszkiwał w kamienicy przy ul. Rynek 18 w Sanoku (ówczesny adres Plac Rewolucji Październikowej 18[27]). W dniu 26 kwietnia 1943 jego żoną została Janina z domu Kulczycka, którą poznał w Spółdzielni „Społem”[28] (ur. 24 czerwca 1919[1], pianistka[29], stulatka[30], w 2019 wyróżniona tytułem honorowego obywatelstwa Sanoka[31]. Oboje mieli dzieci: Ewę (ur. 1944), Krzysztofa (ur. 1945), Marię (1946-1949), Zdzisławę (ur. 1948), Iwonę (ur. 1952)[28].

Władysław Szombara zmarł 10 lutego 1984[32]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[33][34][35].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936-1945. T. „K”. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 544.
  2. ↑ Julia Szombara. krosno.artlookgallery.com. [dostęp 2022-07-07].
  3. ↑ Kazimierz Szałajko. Wspomnienia o Kole Matematyczno-Fizycznym Studentów Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. „Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Seria II: Wiadomości matematyczne”. Tom XXVI, s. 85-96, 1984. 
  4. ↑ Janina Hrycekowa. Wspomnienia o nauczycielach z Przemyślan i z powiatu. „Spotkania Świrzan”. Nr 15, s. 21, 1995. Józef Wyspiański. 
  5. ↑ Wojciech Sołtys. Tajna oświata w powiecie sanockim. „Rocznik Sanocki”. Tom IV, s. 92, 1979. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka. 
  6. ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim "San" : żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej : 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy "San", 1992, s. 118.
  7. ↑ Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 162.
  8. ↑ Alicja Wolwowicz: Dzieje szkoły w zarysie. 1945 – 1995. W: Księga pamiątkowa szkół ekonomicznych w Sanoku 1925-1995. Sanok: 1995, s. 75. ISBN 83-903469-0-7.
  9. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 579 (poz. 914).
  10. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 195.
  11. ↑ Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. „Weinerówka”. „Tygodnik Sanocki”. Nr 24, s. 5, 26 listopada 1993. 
  12. ↑ J. Czaja. W 20-ecie PTTK. Dorobek godny uznania. „Podkarpacie”. Nr 2, s. 7, 8 października 1970. 
  13. ↑ Krzysztof Prajzner. Od PTT do PTTK 75 lat Oddziału w Sanoku. „Gazeta Górska”. Nr 3-4/48-49, s. 10, 2004. 
  14. ↑ Krzysztof Prajzner. Od PTT do PTTK. „Rocznik Sanocki”. Tom IX, s. 408, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  15. ↑ Krystyna Chowaniec, Oświata i szkolnictwo. Szkoły podstawowe, W latach powojennych w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 866.
  16. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 146.
  17. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 178.
  18. ↑ Obwieszczenie o wynikach wyborów do rad narodowych w województwie rzeszowskim. „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie”. Nr 7, s. 110, 30 czerwca 1965. 
  19. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 202.
  20. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 216.
  21. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 237.
  22. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 255.
  23. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 257.
  24. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 238.
  25. ↑ a b Stachowicz 2008 ↓, s. 258.
  26. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 160.
  27. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 148.
  28. ↑ a b Deklaracje (N) ↓, s. 139.
  29. ↑ Andrzej Olejko. Muzykowanie szopenowskie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 8, s. 6, 19 lutego 1999. 
  30. ↑ Sto lat Janiny Szombary. sanok.pl, 2019-06-25. [dostęp 2019-07-07].
  31. ↑ Honorowe Obywatelstwo dla Janiny Szombary. sanok.pl, 2019-06-28. [dostęp 2019-07-07].
  32. ↑ Władysław Szombara. Nekrolog. „Nowiny”. Nr 39, s. 5, 15 lutego 1984. 
  33. ↑ Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 17.
  34. ↑ Stefan Stefański: Kartki z przeszłości Sanoka. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2005, s. 27. ISBN 83-919470-9-2.
  35. ↑ Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej. zymon.com.pl. [dostęp 2014-05-17].
  36. ↑ M.P. z 1951 r. nr 66, poz. 860
  37. ↑ Odznaczenia i wyróżnienia dla sanockich działaczy FJN. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 22, s. 1, 10-20 sierpnia 1983. 
  38. ↑ Odznaczenia i nagrody dla zasłużonych pedagogów. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 17, s. 1-2, 1-10 listopada 1982. 
  39. ↑ Według innego źródła odznaczenie przyznano pośmiertnie w 1985, zob. Pozostaną w pamięci. Ś. p. Władysław Szombara. W 15 rocznicę śmierci. „Tygodnik Sanocki”. Nr 8, s. 10, 19 lutego 1999. 
  40. ↑ Owocna współpraca Sanoka i Krakowa. „Nowiny”. Nr 262, s. 2, 7 listopada 1978. 
  41. ↑ Na linii Sanok-Kraków. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 33, s. 5, 20-30 listopada 1978. 
  42. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 269.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Szombara&oldid=71952387”