Wincenta
53°27′30″N 21°52′28″E/53,458333 21,874444| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-500[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BKL |
| SIMC |
0399858[5] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kolno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kolneńskiego  | |
| 53°27′30″N 21°52′28″E/53,458333 21,874444[1]
| |
Wincenta – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie kolneńskim, w gminie Kolno[5][6].
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Parafia Najświętszego Serca Jezusowego w Koźle[7].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kilometr na zachód od wsi przepływa rzeka Pisa, na północ - wpadająca do niej rzeczka Wincenta. Wzdłuż tej ostatniej przebiega historyczna granica mazowiecko-pruska, od 1388 r. stanowiąca granicę Księstwa Mazowieckiego i Prus, w latach 1526–1795 Prus i Królestwa Polskiego, 1807–1814 Prus i Księstwa Warszawskiego, 1815–1871 Prus i podległego Rosji Królestwa Polskiego, 1871–1916 Niemiec i Rosji, zaś w okresie 1918–1939 Polski i Niemiec. W położonej na szosie Kolno–Pisz Wincencie od połowy XIX w. do 1939 r. znajdowała się komora celna, atakowana przez siły powstańcze w czasie powstania styczniowego.
Pod wsią w 1920 r. żołnierze Kowieńskiego Pułku Strzelców stoczyli udaną potyczkę z cofającymi się bolszewikami, którzy porzucili znaczne ilości sprzętu. O armaty, które ugrzęzły w korycie granicznej rzeczki żołnierze polscy pobili się na pięści z niemieckimi pogranicznikami.
W okresie międzywojennym miejscowość była siedzibą komisariatu Straży Celnej „Wincenta” oraz ulokowano tu placówkę Straży Celnej[8].
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 273 osób w 28 budynkach mieszkalnych[9]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Kolnie. Podlegała pod Sąd Grodzki w Kolnie i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Kolnie[10].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 włączona do nowo utworzonego obwodu białostockiego[11]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. 22 lipca 1941 r. włączona w skład okręgu białostockiego III Rzeszy[12].
W 1941 r. do wykopanych tu przez Sowietów rowów przeciwczołgowych zaczęto przywozić ciała jeńców z obozu w Dłutowie (Stalag Fischborn). Według niepotwierdzonych informacji część jeńców Niemcy zamordowali już w samej Wincencie. Liczbę ofiar szacuje się na od kilku do 12 tysięcy. Obecnie upamiętnia to cmentarz wojenny – miejsce pamięci narodowej.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego (wcześniej do woj. białostockiego[13]).
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Cmentarz wojenny z II wojny światowej (jeńców radzieckich), nr rej.: A-434 z 30 grudnia 1991[14].
- Budynek urzędu celnego, 1920, nr rej.: A-390 z 11 sierpnia 1989[14][15].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 148231
- ↑ Wieś Wincenta w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-03-30], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1457 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927, s. 176.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 43.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1844.
- ↑ Карманный атлас СССР. 11-е изд. – Ленинград: ГУГК при СНК СССР, 1940, karta 39
- ↑ Bezirk Bialystok [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-02].
- ↑ Wacław Kowalski: Województwo olsztyńskie, przewodnik. Olsztyn, Wyd. Sport i Turystyka, 1969, 322 str. (str. 202)
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Czesław Brodzicki, Kolno na Mazowszu, Warszawa 1982, s. 242 (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wincenta 2, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 542.
- Siedziba gminy: Kolno
| Wsie |
|
|---|---|
| Kolonia | |
| Integralne części wsi |
|
