Zbrodnia w Nowinach
 Tablica Pomnika ofiar zbrodni dokonanej na obywatelach polskich przez OUN-UPA wymieniająca Nowiny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsce |
Nowiny |
| Data |
11 lipca 1943 |
| Liczba zabitych |
około 80 |
| Typ ataku | |
| Sprawca | |
Zbrodnia w Nowinach – zbrodnia dokonana 11 lipca 1943 roku przez oddział UPA oraz ludność ukraińską na Polakach podczas rzezi wołyńskiej. Miejscem zbrodni była kolonia Nowiny, położona w powiecie włodzimierskim województwa wołyńskiego.
Nowiny były kolonią, w której mieszkało około 90 Polaków i kilkanaście rodzin ukraińskich. W miejscowości istniała zakonspirowana mała grupa AK stanowiąca zalążek samoobrony, jednak zdaniem Władysława i Ewy Siemaszków podczas napadu nie odegrała ona żadnej roli. Wiedząc o koncentracji oddziałów UPA, ataku Ukraińców spodziewano się około 20 lipca[1].
Atak UPA na Nowiny był częścią szeroko zakrojonej akcji eksterminacyjnej w powiecie włodzimierskim rozpoczętej 11 lipca 1943 roku w godzinach nocnych. Zaatakowano m.in. Gurów, Wygrankę, Żdżary, Zabłoćce, Sądową, Nowiny, Zagaje, Poryck, Oleń, Orzeszyn, Romanówkę, Lachów, Gucin i inne miejscowości zamieszkane przez Polaków.
Zabójcy przybyli do Nowin około godziny 8. rano na furmankach. Oprócz upowców w zbrodni brali udział Ukraińcy z Nowin. Zabójstw dokonywano za pomocą narzędzi gospodarskich. Jednocześnie trwał rabunek mienia Polaków[1].
O godz. 2 min. 30 po północy w dniu 11 lipca 1943 r. rozpoczęła się rzeź. Każdy dom polski okrążało nie mniej jak 30-50 chłopów z tępym narzędziem i dwóch z bronią palną. Kazali otworzyć drzwi, albo w razie odmowy rąbali drzwi. Rzucali do wnętrza domów ręczne granaty, rąbali ludność siekierami, kłuli widłami, a kto uciekał strzelali doń z karabinów maszynowych. Niektórzy ranni męczyli się po 2 lub 3 dni zanim skonali, inni ranni zdołali resztkami sił dotrzeć do granicy powiatu sokalskiego. Od godz. 2 min. 30 w nocy do godz. 11 przed południem były doszczętnie wymordowane położone w pobliżu siebie następujące kolonie: Nowiny, Gurów Duży, Gurów Mały, Wygranka, Zygmuntówka i Witoldówka. Zginęło tam straszną śmiercią ponad 1000 osób. Po morderstwie, zaraz po południu tegoż dnia, nastąpił rabunek. Chłopi z sąsiednich wsi przychodzili i zabierali: konie, wozy, ubrania, pościel, krowy, świnie, kury – inwentarz żywy i martwy[2].
Według szacunków Władysława i Ewy Siemaszków 11 lipca 1943 roku w Nowinach zamordowano około 80 Polaków[1][3]
Po lipcu 1943 roku domy polskie w Nowinach zostały spalone[1].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, tom 1, Warszawa 2000, ISBN 83-87689-34-3, s. 833
- ↑ Z raportu Jana Cichockiego „Wołyniaka” dla Komendy AK Lwów z 21 września 1943. Cyt. za: Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, Warszawa 2000, ISBN 83-87689-34-3, tom. 2, s. 1268
- ↑ Grzegorz Motyka, "Ukraińska partyzantka 1942-1960", Warszawa 2006, ISBN 83-88490-58-3, s. 332
