Ziarnojadek rudobrzuchy
| Sporophila minuta[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
.jpg) Samiec | |||
_(15392501553).jpg) Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ziarnojadek rudobrzuchy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ziarnojadek rudobrzuchy[5][6] (Sporophila minuta) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Jeden z najmniejszych gatunków ziarnojadków występujący w Meksyku, Ameryce Centralnej i północnej Ameryce Południowej. Nie jest zagrożony[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten jako pierwszy opisał Karol Linneusz w 1758 roku, nadając mu nazwę Loxia minuta[7]. Holotyp pochodził z Surinamu. Obecnie (2021 r.) gatunek umieszczany jest w rodzaju Sporophila[1][2][6][7]. Zwykle wyróżnia się trzy podgatunki[1][7][8]:
- S. m. parva (Lawrence, 1883)
- S. m. centralis Bangs & T.E. Penard, 1918
- S. m. minuta (Linnaeus, 1758)
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały ptak o przysadzistym, zaokrąglonym dziobie. U samca w kolorze czarnym, u samicy oliwkowo-brązowym. Samce mają szarą głowę, policzki, grzbiet, skrzydła i ogon. Gardło, pierś, brzuch i podbrzusze kasztanowe, różni się od ziarnojadka brązowobrzuchego głównie tym, że okolice pod skrzydłami nie są szare tylko pomarańczowo-brązowe. Oczy czarne z białymi powiekami, szare nogi. Samce mają niewielką białą plamkę u nasady dzioba i białe powieki. Samica jest piaskowo-brązowa, z nieco jaśniejszym brzuchem i czarniawymi skrzydłami, z brązowymi obrzeżami lotek. Samica jest trudno rozróżnialna od innych gatunków ziarnojadków, jeżeli nie towarzyszy jej samiec[9][7]. Samica ziarnojadka rudobrzuchego może być mylona z ziarnojadkiem brązowobrzuchym. Długość ciała 8,6–9,6 cm, masa ciała 7–9 g[3].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Ziarnojadek rudobrzuchy występuje na wysokości do 2200 m n.p.m.[3] (część źródeł podaje inne wartości – do 1100 m[4]). Poszczególne podgatunki zamieszkują[7]:
- S. m. parva – suche nadpacyficzne niziny od zachodniego Meksyku do Nikaragui;
- S. m. centralis – południowo-zachodnia Kostaryka, pacyficzne wybrzeże Panamy;
- S. m. minuta – północna Kolumbia na południe do północno-zachodniego Ekwadoru, na wschód do Wenezueli, Trynidadu i Tobago, regionu Gujana i północnej Brazylii (północno-zachodnia część stanu Amazonas, północna Roraima, Amapá i północna część stanu Pará).
Jest gatunkiem niemigrującym[10].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jego głównym habitatem są otwarte przestrzenie, parki, okolice zamieszkałych budynków, obrzeża dróg, farmy i ogrody. Żywi się głównie ziarnami traw, ale także owocami i stawonogami. Spotykany jest w stadach z innymi ziarnojadkami[7][3]. Rozmnaża się w okresie od czerwca do sierpnia w Ameryce Centralnej i od kwietnia do września w Kolumbii. Gniazduje w niskich trawach lub na niskich krzakach, w zaroślach jeżyn, dzikiej róży. Składa 2–3 jaja[3].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ziarnojadek rudobrzuchy od 1988 roku klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Partners in Flight z 2008 roku, mieści się w przedziale 0,5–5,0 milionów osobników. Zasięg jego występowania według szacunków BirdLife International obejmuje około 7,82 mln km²[11]. Ze względu na brak istotnych zagrożeń organizacja BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny[4][11].
BirdLife International wymienia 2 ostoje ptaków IBA, w których ten gatunek występuje, są to El Encanto de Guanapalo w Kolumbii i South Central Rupununi w Gujanie[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Sporophila minuta, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Ruddy-breasted Seedeater Sporophila minuta (Linnaeus, 1758) – synonyms. Avibase. [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e Rising, J. D. & A. Jaramillo: Ruddy-breasted Seedeater Sporophila minuta, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
- ↑ a b c d Sporophila minuta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 374, 1999.
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sporophilinae Ridgway, 1901 (1853) - ziarnojadki - Seedeaters (wersja: 2021-07-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-22].
- ↑ a b c d e f Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 658. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-17]. (ang.).
- ↑ Ruddy-breasted Seedeater Sporophila minuta. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
- ↑ a b Data table and detailed info: Ruddy-breasted Seedeater Sporophila minuta. BirdLife International. [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: Ruddy-breasted Seedeater Sporophila minuta. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] Oiseaux.net [on-line]. (ang.).