Emil i Georg Zillmannowie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Zillmannowie)
Emil Zillmann
Georg Zillmann
Szpital Kliniczny nr 2 w Poznaniu, dawny dom macierzysty diakonisek, 1909–1911
Kościół św. Anny w Katowicach Nikiszowcu, 1914–1927
Os. Nikiszowiec w Katowicach
Willa Brachta w Giszowcu w 2006 roku
Cechownia dawnej kopalni Deutsch-Bleischarley w Bytomiu w 2017 roku

Emil Zillmann (ur. 20 czerwca 1870 w Międzyrzeczu[1], zm. 22 maja 1937 w Berlinie)[2] i Georg Zillmann (ur. 9 lipca 1871 w Międzyrzeczu, zm. 25 listopada 1958 w Berlinie)[2] – niemieccy architekci, kuzyni, projektanci m.in. osiedla robotniczego Nikiszowiec.

Życiorysy[edytuj | edytuj kod]

Byli kuzynami[2], a ich ojcowie braćmi utrzymującymi się z pracy na roli. Jako pierwsi w rodzinie podjęli studia wyższe w Królewskiej Wyższej Szkoły Technicznej (Königliche Technische Hochschule) w Charlottenburgu. Po skończeniu studiów pozostali w Charlottenburgu, gdzie wybudowali dom, w którym Georg zamieszkał[3], a w części budynku było ich wspólne biuro projektowe.

10 listopada 1899 roku Emil poślubił pochodzącą z Neustadt (Dosse) Marianne Amalie Agnes Graefe; miał z nią czworo dzieci[2]. 9 października 1915 roku Georg poślubił Pauline Danner z Katowic, nie mieli dzieci[4].

Pracowali oddzielnie, Emil specjalizował się w budynkach sakralnych, Georg zaś projektował szpitale. Początkowo nie odnotowywali wielkich sukcesów, ale koniunktura przełomu XIX i XX wieku na Śląsku przyniosła poważne zlecenia[5]. Pracujący dla koncernu Georg von Giesches Erben tajny radca górniczy Anton Uthemann, zlecił im zaprojektowanie Giszowca[6]. Spółka spadkobierców Gieschego nie była ich jedynym zleceniodawcą. Realizowali projekty rozsiane po całym Górnośląskim Okręgu Przemysłowym[7]. Pracowali w swoim biurze pod Berlinem, ale często przebywali na Górnym Śląsku[8].

Czarny czwartek na nowojorskiej giełdzie, który był początkiem światowego kryzysu gospodarczego, odbił się także na Rzeszy, nawet na bogatym Śląsku. Zillmannowie utracili prawie cały swój majątek, ulokowany głównie w akcjach i obligacjach. Po śmierci Emila w 1937 roku, rodzina pokłóciła się, a firmy nikt nie reaktywował.

Projekty[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Dzieła Emila i Georga Zillmannów.

Osiedla[9]:

Domy, kamienice:

Zabudowania kopalni:

Szpitale:

Inne:

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Skwer Zillmannów

W 2008 obchodzono 100-lecie powstania Nikiszowca. Z tej okazji oprócz wielu innych lokalnych imprez 25 października 2008 w kościele św. Anny odsłonięto tablicę upamiętniającą projektantów górniczego osiedla Emila i Georga Zillmannów. Na uroczystość przybył, odnaleziony przez Joannę Tofilską z Giszowca pracującą w Muzeum Historii Katowic, Jörn Zillmann[22] – wnuk Emila Zillmanna.

W 2009 z inicjatywy Stowarzyszenia „Razem dla Nikiszowca” placowi położonemu w Nikiszowcu u zbiegu ulic Zofii Nałkowskiej, Zamkowej i placu Wyzwolenia, obok kościoła pw. św. Anny, nadano nazwę „Skwer Emila i Georga Zillmannów”.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ obecnie Międzyrzecz, woj. lubuskie.
  2. ↑ a b c d Joanna Tofilska, Katowice Nikiszowiec: miejsce, ludzie, historia, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, ISBN 978-83-87727-68-0.
  3. ↑ a b Giszowiec – osiedle ogród [online], giszowiec.info [dostęp 2018-02-06] (pol.).
  4. ↑ Henryka Wach-Malicka, Historia z kufra i internetu, „Onet Podróże”, 10 grudnia 2010 [dostęp 2018-02-06].
  5. ↑ Łukasz Skop, Kuzyni Zillmannowie – Twórcy industrialnych perełek architektonicznych, „slaskie.naszemiasto.pl”, 11 stycznia 2015 [dostęp 2018-02-06] (pol.).
  6. ↑ Anita Aigner, Vernakulare Moderne: Grenzüberschreitungen in der Architektur um 1900. Das Bauernhaus und seine Aneignung, transcript Verlag, 2014, s. 196, ISBN 978-3-8394-1618-1 (niem.).
  7. ↑ Emil i Georg Zillmannowie – twórcy industrialni [online], malanowicz.eu [dostęp 2018-02-06].
  8. ↑ „Spotkanie w czarnym ogrodzie”, „PolskieRadio.pl” [dostęp 2018-02-06].
  9. ↑ Historia miasta [online], mhk.katowice.pl [dostęp 2018-02-06] (pol.).
  10. ↑ Katarzyna Pachelska, Kawiarnia na Nikiszowcu Zillmann Tea and Coffee już działa, „katowice.naszemiasto.pl”, 22 sierpnia 2013 [dostęp 2018-02-06] (pol.).
  11. ↑ Barbara Szmatloch, 150 lat Katowic. Mistrz tańca i podniecony narzeczony [online], katowice.wyborcza.pl, 1 grudnia 2015 [dostęp 2018-02-06].
  12. ↑ Joanna Tofilska, Emil i Georg Zillmannowie, architekci z Charlottenburga, [w:] Antoni Barciak (red.), Przemiany protoindustrialne i industrialne jako czynnik miastotwórczy Katowic, wyd. pierwsze, Katowice: Societas Scientiis Favendis Silesiae Superioris – Instytut Górnośląski, 2007, s. 227, ISBN 978-83-86053-64-3 (pol.).
  13. ↑ Marek Wojcik: Spacerem po Rozbarku. W: Rozbark, Nikiszowiec: na wspólnym szlaku. Małgorzata Krakowiak (red.). Katowice: Stowarzyszenie Fabryka Inicjatyw Lokalnych, 2016, s. 65, 69. ISBN 978-83-946514-0-4.
  14. ↑ Zillmann Emil i Zillmann Georg. [w:] Secesja w architekturze Polski. Motywy. Tematy. Inspiracje [on-line]. Międzynarodowe Centrum Zarządzania Informacją. [dostęp 2017-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-18)].
  15. ↑ Emil i Georg Zillmannowie [online], gliwiczanie.pl [dostęp 2018-02-06].
  16. ↑ Kopalnia Węgla Kamiennego Katowice [online], fotopolska.eu.
  17. ↑ Dawny Powiatowy Zakład dla Inwalidów w Zabrzu Rokitnicy [online], slaskie.travel.
  18. ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 130.
  19. ↑ Anna Malinowska, Tajemnica piwnicy Huty Uthemanna [online], katowice.wyborcza.pl, 15 października 2011 [dostęp 2018-02-06].
  20. ↑ EC Szombierki – Industrialna katedra ma już 95 lat [online], bytomski.pl [dostęp 2018-02-06] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-07] (pol.).
  21. ↑ Przemysław Jedlecki, Policja w budynku Zillmannów, „katowice.wyborcza.pl”, 28 listopada 2015 [dostęp 2018-02-06] (pol.).
  22. ↑ Małgorzata Szejnert: Czarny ogród. Wyd. pierwsze. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2007, s. 547. ISBN 978-83-240-0896-4.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Emil_i_Georg_Zillmannowie&oldid=73424461”