Zygmunt Sowa-Sowiński
| Data i miejsce urodzenia |
1908 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1954 |
| Alma Mater |
Szkoła Przemysłu Artystycznego w Bydgoszczy |
| Dziedzina sztuki |
malarz, portrecista i miniaturzysta |
Zygmunt Sowa-Sowiński (ur. 1908 w Łodzi, zm. 1954 w Nowym Jorku) – polski malarz, portrecista i miniaturzysta.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Po ukończeniu szkoły średniej udał się na studia plastyczne do Krakowa[1], a następnie do Szkoły Przemysłu Artystycznego w Bydgoszczy.
Początkowo był projektantem grafiki użytkowej. Zaprojektował m.in. plakat z okazji dziesiątej rocznicy utworzenia KOP, a także plakaty do filmów Hanka-oczy czarne i Wierna rzeka. Później zainteresował się sztuką portretu. Jego styl kształtował się pod wpływem twórczości Teodora Axentowicza i Leona Wyczółkowskiego. Kredką i węglem sporządził serię portretów wybitnych postaci, wśród których wyróżniał się wizerunek Ludwika Solskiego.
Na początku lat 30. XX w. namalował portret marsz. J. Piłsudskiego, określony jako "Pierwszy kubistyczny portret Marszałka...."[2].
Odnalazł się jednak dopiero w miniaturze portretowej. Wypracował własną technikę i styl portretowania modeli. Malował na płytkach z kości słoniowej, a jako spoiwa do pigmentów używał przede wszystkim miodu. Pracował z użyciem delikatnych pędzelków wykonywanych z piórek słonki[3]. W swych miniaturach skupiał się na twarzach i sylwetkach portretowanych, pomijając szczegóły tła. W 1937 roku krytycy zainteresowali się miniaturami, jakie wystawił w Warszawie i Poznaniu[4].
Podczas okupacji na zlecenie Armii Krajowej wykonywał fałszywe dokumenty. Aresztowany przez Niemców wywieziony został do obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen, skąd po wyzwoleniu przez US Army wyjechał, wraz z żoną Ireną, najpierw do Paryża, a następnie do Rio de Janeiro i ostatecznie do Nowego Jorku. Zmarł na emigracji w 1954 roku.
Dorobek Sowy-Sowińskiego to około 500 miniatur przedstawiających wybitne postacie ze świata polityki, kultury, kręgów arystokracji, osobistych przyjaciół i rodziny. Poza Polską wystawiał w Paryżu, gdzie pisano o nim jako o największym współczesnym miniaturzyście i przyrównywano do Jean-Baptiste’a Isabeya. Wystawiał także w Madrycie, Rio de Janeiro i w Wiedniu, a w USA w Charlottesville, Filadelfii i Detroit.
Wdowa po artyście, Irena Prime, przekazała Ossolineum dwadzieścia osiem miniatur Zygmunta Sowy-Sowińskiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nazwisko nie figuruje w spisie studentów krakowskiej ASP: J.E. Dutkiewicz, Materiały do dziejów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie 1895–1939, Wrocław 1969.
- ↑ "Łódź w Ilustracji", 15 X 1933, nr 42, s. 7.
- ↑ W jednym z wywiadów podkreślał, że dla otrzymania takiego pędzelka złożonego z 20 włosków trzeba było upolować 10 ptaków, bowiem tylko jedno piórko z każdego skrzydła nadawało się do tego celu.
- ↑ Słowa pełne uznania dla jego miniatur znaleźć można w liście Wojciecha Kossaka z 26 stycznia 1939 roku do Stanisława Michalskiego, dyrektora Funduszu Kultury Narodowej (fotokopia w zbiorach Ireny Prime).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Kozak: Zygmunt Sowa-Sowiński: miniatury portretowe: katalog wystawy, Ossolineum, kwiecień 2000. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, 2000. ISBN 978-83-7095-038-5.