Przejdź do zawartości

Wikipedysta:Gedeon07/brudnopis2: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Usunięta treść Dodana treść
Linia 36: Linia 36:


== Położenie ==
== Położenie ==
Szpital Hadassa jest położony w północnej części [[Góra Skopus|Góry Skopus]] we [[Wschodnia Jerozolima|Wschodniej Jerozolimie]]<ref>Informacje odczytane z mapy Google</ref>.
Szpital Hadassa jest położony w północnej części [[Góra Skopus|Góry Skopus]] we [[Wschodnia Jerozolima|Wschodniej Jerozolimie]]<ref>Informacje odczytane z mapy Google</ref>. Ze wschodniego skrzydła szpitala rozciąga się widok na [[pustynia Judzka|pustynię Judzką]] w kierunku depresji [[Morze Martwe|Morza Martwego]].


== Historia ==
== Historia ==
[[Plik:Hadassah University on Scopus.jpg|thumb|left|160px|Budowa Szpital Hadassa na Górze Skopus.]]
[[Plik:Hadassah University on Scopus.jpg|thumb|left|160px|Budowa Szpital Hadassa na Górze Skopus.]]
[[Plik:Hadassah University Hospital, Mt. Scopus, Jerusalem.jpg|thumb|240px|Szpital Hadassa na Górze Skopus, 1939 r.]]
Syjonistyczna Organizacja Kobiet Ameryki „Hadassa” od 1918 roku była aktywnie zaangażowana w poprawę dostawę do pomocy medycznej w [[Jerozolima|Jerozolimie]]. Gdy w 1925 roku nastąpiło otwarcie [[Uniwersytet Hebrajski|Uniwersytetu Hebrajskiego]] na Górze Skopus, uwaga większości organizacji [[Syjonizm|syjonistycznych]] skupiła się na tym miejscu. W 1934 roku architekt [[Erich Mendelsohn]] przygotował projekt dużego [[szpital kliniczny|szpitala klinicznego]], który stanowiłby bazę naukowo-dydaktyczną dla mającej powstać na Uniwersytecie Hebrajskim uczelni medycznej. Wszystkie budynki miały być ze sobą połączone krytymi przejściami i ściśle wkomponowane w otoczenie Góry Skopus. W 1936 roku projekt został zaakceptowany i rozpoczęto prace budowlane. Szpital został otworzony w 1938 roku. Mieścił on 300 łóżek dla pacjentów, szkołę pielęgniarską oraz instytut badawczy<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.nytimes.com/1987/01/23/style/hadassah-celebrates-75-years-of-helping.html | tytuł = Hadassah Celebrates 75 Years of Helping | data dostępu = 2014-11-02 | autor = Andrew L. Yarrow | opublikowany = 1987-01-23 | praca = The New York Times | data = | język = en}}</ref>.
Syjonistyczna Organizacja Kobiet Ameryki „Hadassa” od 1918 roku była aktywnie zaangażowana w poprawę dostawę do pomocy medycznej w [[Jerozolima|Jerozolimie]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.hadassah-med.com/about/history | tytuł = History of Hadassah Medical Organization | data dostępu = 2014-11-02 | autor = | opublikowany = | praca = Hadassah Medical Center | data = | język = en}}</ref>. Gdy w 1925 roku nastąpiło otwarcie [[Uniwersytet Hebrajski|Uniwersytetu Hebrajskiego]] na Górze Skopus, uwaga większości organizacji [[Syjonizm|syjonistycznych]] skupiła się na tym miejscu. W 1934 roku architekt [[Erich Mendelsohn]] przygotował projekt dużego [[szpital kliniczny|szpitala klinicznego]], który stanowiłby bazę naukowo-dydaktyczną dla mającej powstać na Uniwersytecie Hebrajskim uczelni medycznej<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.architectmovie.com/reviews1.html | tytuł = Something Eternal | data dostępu = 2014-11-02 | autor = Esther Zandberg | opublikowany = 2011-07-07 | praca = Mendelsohn's Incessant Visions | data = | język = en}}</ref>. Wszystkie budynki miały być ze sobą połączone krytymi przejściami i ściśle wkomponowane w otoczenie Góry Skopus. W 1936 roku projekt został zaakceptowany i rozpoczęto prace budowlane. Szpital został otworzony w 1938 roku. Mieścił on 300 łóżek dla pacjentów, szkołę pielęgniarską oraz instytut badawczy<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.nytimes.com/1987/01/23/style/hadassah-celebrates-75-years-of-helping.html | tytuł = Hadassah Celebrates 75 Years of Helping | data dostępu = 2014-11-02 | autor = Andrew L. Yarrow | opublikowany = 1987-01-23 | praca = The New York Times | data = | język = en}}</ref>.


Uchwalona 29 listopada 1947 roku [[Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181]] zakładała, że na terenie byłego [[Palestyna (mandat)|Mandatu Palestyny]] miały powstać dwa państwa (żydowskie i [[Arabowie|arabskie]]) oraz mała międzynarodowa strefa obejmująca Jerozolimę i [[Betlejem]]. Strefa międzynarodowa miała pozostawać poza granicami obu państw i być zarządzana przez [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Narody Zjednoczone]], które stawały się gwarantem bezpieczeństwa wszystkich świętych miejsc [[Chrześcijaństwo|Chrześcijaństwa]], [[Islam]]u i [[Judaizm]]u w obu miastach<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.yale.edu/lawweb/avalon/un/res181.htm | tytuł = United Nations General Assembly Resolution 181 | data dostępu = 2014-11-02 | praca = The Avalon Project – Yale Law School | język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = http://domino.un.org/maps/m0103_1b.gif | tytuł = Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP | data dostępu = 2014-11-02 | autor = | opublikowany = 1948 | praca = United Nations | język = en}}</ref>. Społeczność żydowska zaakceptowała plan podziału [[Palestyna|Palestyny]], jednak Arabowie odrzucili go i dzień później doprowadzili do wybuchu [[wojna domowa w Mandacie Palestyny|wojny domowej w Mandacie Palestyny]]. Region Jerozolimy stanowił najsilniejszy punkt sporny wojny. Już w grudniu 1947 roku siły arabskie przecięły tę drogę, odcinając Górę Skopus od żydowskiej [[Zachodnia Jerozolima|Zachodniej Jerozolimy]]. W ten sposób, góra stała się izolowaną żydowską enklawą{{odn|Gelber|2006|s=26}}. Obszar góry miał bardzo duże znaczenie strategiczne. Znajdując się głęboko poza liniami arabskimi, umożliwiał żydowskiej organizacji paramilitarnej [[Hagana]] przeprowadzanie ataków [[dywersja|dywersyjnych]] na tyłach przeciwnika. Z tego powodu, Hagana ufortyfikowała wzniesienie, wykorzystując je jako swoją bazę operacyjną i wysuniętą placówkę obserwacyjną. Zrozumiałym więc było, że wszystkie obiekty żydowskich instytucji na Górze Skopus stały się celem arabskich ataków. W dniu 2 marca 1948 roku operator Szpitala Hadassa odebrał telefon od arabskiego rozmówcy, który ostrzegał, że w ciągu 90 minut szpital zostanie wysadzony. Do eksplozji nie doszło, ale dla strony żydowskiej stały się jasne intencje Arabów{{odn|Levin|2002|s=22}}. Na konferencji prasowej w dniu 17 marca, dowódca sił arabskich w Jerozolimie, [[Abd al-Kadir al-Husajni]] zagroził zdobyciem i zniszczeniem Szpitala Hadassa i Uniwersytetu Hebrajskiego. Oświadczył on: „''Ponieważ Żydzi atakują nas i wysadzają domy z kobietami i dziećmi, korzystając z baz w Szpitalu Hadassa i Uniwersytecie Hebrajskim, wydałem rozkaz zajęcia, a nawet zburzenia ich''”<ref>{{Cytuj pismo | autor = | tytuł = Husseini Threatens Hadassah | czasopismo = The Palestine Post | wolumin = | wydanie = | strony = 1 | data = 1948-03-18 | wydawca = | miejsce = | issn = | doi = }}</ref>.
Uchwalona 29 listopada 1947 roku [[Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181]] zakładała, że na terenie byłego [[Palestyna (mandat)|Mandatu Palestyny]] miały powstać dwa państwa (żydowskie i [[Arabowie|arabskie]]) oraz mała międzynarodowa strefa obejmująca Jerozolimę i [[Betlejem]]. Strefa międzynarodowa miała pozostawać poza granicami obu państw i być zarządzana przez [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Narody Zjednoczone]], które stawały się gwarantem bezpieczeństwa wszystkich świętych miejsc [[Chrześcijaństwo|Chrześcijaństwa]], [[Islam]]u i [[Judaizm]]u w obu miastach<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.yale.edu/lawweb/avalon/un/res181.htm | tytuł = United Nations General Assembly Resolution 181 | data dostępu = 2014-11-02 | praca = The Avalon Project – Yale Law School | język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = http://domino.un.org/maps/m0103_1b.gif | tytuł = Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP | data dostępu = 2014-11-02 | autor = | opublikowany = 1948 | praca = United Nations | język = en}}</ref>. Społeczność żydowska zaakceptowała plan podziału [[Palestyna|Palestyny]], jednak Arabowie odrzucili go i dzień później doprowadzili do wybuchu [[wojna domowa w Mandacie Palestyny|wojny domowej w Mandacie Palestyny]]. Region Jerozolimy stanowił najsilniejszy punkt sporny wojny. Już w grudniu 1947 roku siły arabskie przecięły tę drogę, odcinając Górę Skopus od żydowskiej [[Zachodnia Jerozolima|Zachodniej Jerozolimy]]. W ten sposób, góra stała się izolowaną żydowską enklawą{{odn|Gelber|2006|s=26}}. Obszar góry miał bardzo duże znaczenie strategiczne. Znajdując się głęboko poza liniami arabskimi, umożliwiał żydowskiej organizacji paramilitarnej [[Hagana]] przeprowadzanie ataków [[dywersja|dywersyjnych]] na tyłach przeciwnika. Z tego powodu, Hagana ufortyfikowała wzniesienie, wykorzystując je jako swoją bazę operacyjną i wysuniętą placówkę obserwacyjną. Zrozumiałym więc było, że wszystkie obiekty żydowskich instytucji na Górze Skopus stały się celem arabskich ataków. W dniu 2 marca 1948 roku operator Szpitala Hadassa odebrał telefon od arabskiego rozmówcy, który ostrzegał, że w ciągu 90 minut szpital zostanie wysadzony. Do eksplozji nie doszło, ale dla strony żydowskiej stały się jasne intencje Arabów{{odn|Levin|2002|s=22}}. Na konferencji prasowej w dniu 17 marca, dowódca sił arabskich w Jerozolimie, [[Abd al-Kadir al-Husajni]] zagroził zdobyciem i zniszczeniem Szpitala Hadassa i Uniwersytetu Hebrajskiego. Oświadczył on: „''Ponieważ Żydzi atakują nas i wysadzają domy z kobietami i dziećmi, korzystając z baz w Szpitalu Hadassa i Uniwersytecie Hebrajskim, wydałem rozkaz zajęcia, a nawet zburzenia ich''”<ref>{{Cytuj pismo | autor = | tytuł = Husseini Threatens Hadassah | czasopismo = The Palestine Post | wolumin = | wydanie = | strony = 1 | data = 1948-03-18 | wydawca = | miejsce = | issn = | doi = }}</ref>.

Wersja z 09:21, 2 lis 2014

1

http://iamthewitness.com/doc/Bunche.Report.on.Zionist.Terrorism.in.the.Near.East.htm

1a

Nieprawidłowe parametry: {31|47|50.88|N|35|14|31.84|E}

Szpital Hadassa
{{{nazwa oryginalna}}}
{{{alt zdjęcia}}}
{{{opis zdjęcia}}}
Nazwa angielska

Hadassah University Hospital - Mt. Scopus

Data założenia

1938

Typ szpitala

szpital ogólny

Państwo

 Izrael

Adres

Jerozolima
Góra Skopus

Dyrektor

dr. Osnat Lewcion-Korach

Łóżka szpitalne

350

Oddziały szpitalne

30

Członkostwo

Centrum Medyczne Hadassa

Położenie na mapie Izraela
Mapa konturowa Izraela
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}
Strona internetowa

Szpital Hadassa na Górze Skopus (hebr. בית החולים הדסה הר הצופים; ang. Hadassah University Hospital-Mt. Scopus) – szpital uniwersytecki położony na Górze Skopus w mieście Jerozolima w centralnej części Izraela. Jest częścią Centrum Medycznego Hadassa.

Położenie

Szpital Hadassa jest położony w północnej części Góry Skopus we Wschodniej Jerozolimie[1]. Ze wschodniego skrzydła szpitala rozciąga się widok na pustynię Judzką w kierunku depresji Morza Martwego.

Historia

Budowa Szpital Hadassa na Górze Skopus.
Szpital Hadassa na Górze Skopus, 1939 r.

Syjonistyczna Organizacja Kobiet Ameryki „Hadassa” od 1918 roku była aktywnie zaangażowana w poprawę dostawę do pomocy medycznej w Jerozolimie[2]. Gdy w 1925 roku nastąpiło otwarcie Uniwersytetu Hebrajskiego na Górze Skopus, uwaga większości organizacji syjonistycznych skupiła się na tym miejscu. W 1934 roku architekt Erich Mendelsohn przygotował projekt dużego szpitala klinicznego, który stanowiłby bazę naukowo-dydaktyczną dla mającej powstać na Uniwersytecie Hebrajskim uczelni medycznej[3]. Wszystkie budynki miały być ze sobą połączone krytymi przejściami i ściśle wkomponowane w otoczenie Góry Skopus. W 1936 roku projekt został zaakceptowany i rozpoczęto prace budowlane. Szpital został otworzony w 1938 roku. Mieścił on 300 łóżek dla pacjentów, szkołę pielęgniarską oraz instytut badawczy[4].

Uchwalona 29 listopada 1947 roku Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 zakładała, że na terenie byłego Mandatu Palestyny miały powstać dwa państwa (żydowskie i arabskie) oraz mała międzynarodowa strefa obejmująca Jerozolimę i Betlejem. Strefa międzynarodowa miała pozostawać poza granicami obu państw i być zarządzana przez Narody Zjednoczone, które stawały się gwarantem bezpieczeństwa wszystkich świętych miejsc Chrześcijaństwa, Islamu i Judaizmu w obu miastach[5][6]. Społeczność żydowska zaakceptowała plan podziału Palestyny, jednak Arabowie odrzucili go i dzień później doprowadzili do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. Region Jerozolimy stanowił najsilniejszy punkt sporny wojny. Już w grudniu 1947 roku siły arabskie przecięły tę drogę, odcinając Górę Skopus od żydowskiej Zachodniej Jerozolimy. W ten sposób, góra stała się izolowaną żydowską enklawą[7]. Obszar góry miał bardzo duże znaczenie strategiczne. Znajdując się głęboko poza liniami arabskimi, umożliwiał żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana przeprowadzanie ataków dywersyjnych na tyłach przeciwnika. Z tego powodu, Hagana ufortyfikowała wzniesienie, wykorzystując je jako swoją bazę operacyjną i wysuniętą placówkę obserwacyjną. Zrozumiałym więc było, że wszystkie obiekty żydowskich instytucji na Górze Skopus stały się celem arabskich ataków. W dniu 2 marca 1948 roku operator Szpitala Hadassa odebrał telefon od arabskiego rozmówcy, który ostrzegał, że w ciągu 90 minut szpital zostanie wysadzony. Do eksplozji nie doszło, ale dla strony żydowskiej stały się jasne intencje Arabów[8]. Na konferencji prasowej w dniu 17 marca, dowódca sił arabskich w Jerozolimie, Abd al-Kadir al-Husajni zagroził zdobyciem i zniszczeniem Szpitala Hadassa i Uniwersytetu Hebrajskiego. Oświadczył on: „Ponieważ Żydzi atakują nas i wysadzają domy z kobietami i dziećmi, korzystając z baz w Szpitalu Hadassa i Uniwersytecie Hebrajskim, wydałem rozkaz zajęcia, a nawet zburzenia ich[9].

Na porządku dziennym były przypadki ostrzelania pojazdów poruszających się po drodze do Góry Skopus. Konwoje z zaopatrzeniem będą chronione przez brytyjskich żołnierzy. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża złożył propozycję, aby Szpital Hadassa funkcjonował pod jego flagą. Postawił przy tym warunek, że obszar Góry Skopus musi być strefą zdemilitaryzowaną, na co strona żydowska nie wyraziła zgody. Żydzi zdawali sobie przy tym sprawę z istniejących zagrożeń. Przygotowali nawet plan ewentualnej ewakuacji, który był jednak uzależniony od zapewnienia przez Brytyjczyków ochrony. W przeciwnym razie, jedyną alternatywą pozostawało przyjęcie oferty Czerwonego Krzyża[8]. Z tego powodu przygotowano duży konwój, który wraz zaopatrzeniem i posiłkami miał 13 kwietnia 1948 roku dotrzeć do enklawy na Górze Skopus. Wpadł on jednak w zasadzkę i doszło do masakry konwoju medycznego Hadassa (zginęło 79 osób, w tym lekarze, pielęgniarki, pacjenci i pracownicy naukowi)[10]. W konsekwencji, na początku maja 1948 roku brytyjscy żołnierze przeprowadzili ewakuację 700 pacjentów i personelu medycznego. Na miejscu pozostawiono niewielki personel i około 50 miejsc szpitalnych. Gdy 14 maja 1948 roku wybuchła I wojna izraelsko-arabska, sytuacja w całym obszarze bardzo się pogorszyła. Pod koniec maja Szpital Hadassa zupełnie zawiesił działalność. Nie docierały do niego żadne dostawy, ale na miejscu wciąż pozostawała niewielka liczba lekarzy i studentów. W dniu 7 lipca 1948 roku, na dzień przed końcem pierwszego rozejmu, dowódcy wojskowi Sił Obronnych Izraela zawarli porozumienie z dowództwem Legionu Arabskiego w sprawie demilitaryzacji Góry Skopus. Cały ten obszar został podzielony na trzy części: (1) izraelską enklawę, (2) arabską wioskę Isawija i (3) brytyjski cmentarz wojenny. Nad całością obszaru opiekę roztoczyła Organizacja Narodów Zjednoczonych, zezwalając na obecność 84 izraelskich i 46 jordańskich policjantów. Niniejsza umowa pozostała w mocy do końca wojny i została potwierdzona przez zawarty w kwietniu 1949 roku rozejm izraelsko-jordański. Określał on, że teren Szpitala Hadassa i Uniwersytetu Hebrajskiego będzie stanowić zdemilitaryzowaną enklawę izraelską. Nadzór nad jej bezpieczeństwem sprawowały międzynarodowe siły UNTSO[11]. Wschodnia Jerozolima stała się częścią Jordanii. Co dwa tygodnie na Górę Skopus docierał konwój trzech izraelskich pojazdów, dowożąc zaopatrzenie i nową zmianę policjantów. W tutejszych instytucjach naukowych mogło pracować 35 pracowników izraelskich[12]. Funkcjonowanie szpitala było niemożliwe i organizacja Hadassa otworzyła w 1961 roku Szpital Hadassa w Ein Kerem.

Gdy w 1967 roku wybuchła wojna sześciodniowa, izraelscy żołnierze przejęli kontrolę nad całą Wschodnią Jerozolimą. W ten sposób została zniesiona blokada enklawy Góry Skopus. Niemal natychmiast postanowiono rewitalizować tutejszy szpital. Zadanie nie było proste, gdyż opuszczone budynki uległy poważnym zniszczeniom. Poza tym upływ czasu spowodował, że zmieniło się spostrzeganie w projektowaniu obiektów szpitalnych. Nastąpił także duży postęp w technologii, co powodowało, że istniejące budynki były już bardzo przestarzałe. Architekt Jakub Rechter opracował nowy projekt, który przewidywał przebudowę całego kompleksu szpitalnego. Z punktu widzenia praktyczności, lepiej było wyburzyć stare budynki i wybudować nowy szpital, ale postanowiono zachować stare struktury, które miały znaczenie symboliczne i historyczne dla jerozolimskich Żydów. Przebudowa była bardzo długa i niezwykle skomplikowana. Całkowicie zmieniono rozkład pomieszczeń wewnątrz budynków, dodając nowoczesne systemy elektryczne, wodno-kanalizacyjne i klimatyzację. Nowe budynki dopasowano pod względem architektonicznym do już istniejących struktur. Szpital został ponownie otwarty w 1975 roku i jest dostępny dla wszystkich pacjentów, bez względu na różnice. Ponad jedna trzecia pacjentów to Arabowie.

Oddziały szpitalne

Szpital posiada następujące oddziały medyczne: chirurgia, chirurgia dziecięca, ortopedia, urologia, anestezjologia, chirurgia plastyczna, okulistyka, otorynolaryngologia, dermatologia, reumatologia, endokrynologia, interna, kardiologia, nefrologia, hematologia, oddział chorób zakaźnych, neurologia, pulmonologia, ginekologia i położnictwo, pediatria, oraz szpitalny oddział ratunkowy. Dodatkowo przy szpitalu znajduje się wiele poradni specjalistycznych[13]. Przy szpitalu znajduje się także lądowisko dla helikopterów.

Transport

W bezpośrednim sąsiedztwie szpitala przebiega droga ekspresowa nr 65.

  1. Informacje odczytane z mapy Google
  2. History of Hadassah Medical Organization. [w:] Hadassah Medical Center [on-line]. [dostęp 2014-11-02]. (ang.).
  3. Esther Zandberg: Something Eternal. [w:] Mendelsohn's Incessant Visions [on-line]. 2011-07-07. [dostęp 2014-11-02]. (ang.).
  4. Andrew L. Yarrow: Hadassah Celebrates 75 Years of Helping. [w:] The New York Times [on-line]. 1987-01-23. [dostęp 2014-11-02]. (ang.).
  5. United Nations General Assembly Resolution 181. [w:] The Avalon Project – Yale Law School [on-line]. [dostęp 2014-11-02]. (ang.).
  6. Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-11-02]. (ang.).
  7. Gelber 2006 ↓, s. 26.
  8. a b Levin 2002 ↓, s. 22.
  9. Husseini Threatens Hadassah. „The Palestine Post”, s. 1, 1948-03-18. 
  10. Judy Siegel-Itzkovich: Victims of Hadassah massacre to be memorialized. [w:] The Jerusalem Post [on-line]. 2008-04-07. [dostęp 2014-11-02]. (ang.).
  11. Cablegram dated 3 April 1949 from the United Nations Acting Mediator to the Secretary-General transmitting the text of the General Armistice Agreement between the Hashemite Jordan Kingdom and Israel. [w:] United Nations [on-line]. 1949-04-03. [dostęp 2014-11-02]. (ang.).
  12. Encyclopedia Judaica, Jerusalem. T. 9. Jerusalem: Keter, 1978.
  13. O Centrum Medycznym Doliny. [w:] HaEmek Medical Center [on-line]. [dostęp 2013-11-23]. (hebr.).

Bibliografia

  • Yoav Gelber: Palestine 1948. Brighton: Sussex Academic Press, 2006. ISBN 978-1-84519-075-0.
  • Martin Levin: It Takes a Dream: The Story of Hadassah. Gefen Publishing House, 2002.

Kategoria:Jerozolima]]

2

Druga faza wojny (1 kwietnia - 14 maja 1948)

25 kwietnia 1948, Jaffa.Irgun rozpoczął atak na arabskiej Jaffy, twierdząc, że był ostoją dla Arabów. Zaatakował też Tel Awiw z 2000 ludzi, samochodów pancernych i moździerzy i zdobył arabską dzielnicę Mansieh. Ich zaliczka została wstrzymana, gdy brytyjskie myśliwce i artyleria wykorzystano światło przeciw Irgun.

27 kwietnia 1948, Palestyna. Początkowo potępiając Irgun jego ataku na Jaffa, Hagana osiągnęła porozumienie z Irgun i ostatni zgodził się pracować pod kontrolą Hagany. Obie grupy, a następnie zaatakował, Hagana zajęcia wschodnie i południowe przedmieścia Jafy.Emiraty miasto zostało otoczone przez 29 kwietnia i wszystko, ale 15.000 arabskich mieszkańców Jaffie zostali wypędzeni z miasta, choć miasto zostało oficjalnie nazwane obszaru arabskiego. W Tel Awiwie, Stern Gang okradł bank Barclay 1 milion dolarów.

30 kwietnia 1948, Jerozolima. Hagana strzelił zwycięstwa przeciwko arabskich mieszkańców po bezowocnych wysiłków ONZ, aby umówić się na zawieszenie broni, które mogłyby chronić świątynie historyczne w starożytnej otoczonego murami miasta. Żydowscy ekstremiści zagrozili wysadzeniu Dome Arab Meczet Rock chyba natychmiast ewakuować wszystkich Arabów Jerozolimy.Odpowiedź była, że jeśli Brytyjczycy to się stało, to oni wysadzić Ściana Płaczu, ostatnia pozostałość zniszczonej świątyni.Hagana zgodził się szanować pomniki zarówno arabskie i chrześcijańskie, lecz podkreślił, wszyscy Arabowie i chrześcijanie muszą opuścić Jerozolimę. W ruchu są opisane jako "defensywne" Hagana przekroczyła kwartał Christian Emiraty Katamon w południowo-zachodniej współczesnej Jerozolimy i zdobył większość cmentarz muzułmański Mamilla. Żydowscy robotnicy zdobyli ogólną pocztę w Jerozolimie. W Katamon, Hagana ujęte Grecki klasztor prawosławny św Szymona, wypędził mnichów i zdewastowany budynek. Brytyjskich żołnierzy wkroczył, by zapobiec dalszej rzezi Arabów.


Operacja „Harel”

15 kwietnia 1948 roku brygady Hagany podjęły drugą próbę zdobycia arabskich wiosek blokujących drogę Tel Awiw-Jerozolima. Wszystkie żydowskie natarcia zostały zatrzymane przez mocno ufortyfikowane arabskie pozycje w rejonie Latrun.

Operacja „Misparayim”

Kolejną operację Hagany zaplanowano w związku z wycofaniem brytyjskiego kontyngentu wojskowego z Hajfy, które miało odbyć się 21 kwietnia 1948.

Hagana w całkowitej tajemnicy przegrupowała swoje brygady i 21 kwietnia 1948 roku przeprowadziła niespodziewany atak na miasto, wywołując panikę arabskiej ludności cywilnej. Po ciężkich walkach Hajfa została zajęta, a około 100 tys. Arabów uciekło.

23 kwietnia 1948 roku żydowskim oddziałom Hagany udało się po 2 dniach walk opanować miasto Tyberiadę w Galilei. Otworzyło to drogę do wschodniej części Galilei i znacznie wzmocniło pozycję sił żydowskich na północy. Większość arabskich mieszkańców Tyberiady uciekło.

Operacja „Jevussi”

27 kwietnia 1948 roku połączone siły Hagany, Irgunu i Lehi przeprowadziły ofensywę w rejonie Jerozolimy. Celem było zniszczenie arabskich wiosek blokujących drogę Tel Awiw-Jerozolima, jednak w wyniku ciężkich walk Żydom udało się odzyskać jedynie część utraconych domów w żydowskiej dzielnicy Jerozolimy.

Operacja „Chametz”

Brytyjski punkt kontrolny w rejonie Jaffy i Lod

27 kwietnia 1948 roku oddziały Hagany i Irgunu rozpoczęły operację izolacji Jaffy, w której znajdowało się około 5 tys. arabskich bojowników. W tym celu brygady Aleksandroni i Givati zniszczyły arabskie wioski położone na wschód od Jaffy, wzdłuż drogi Tel Awiw-Jerozolima.

Równocześnie przeprowadzono natarcie w kierunku brytyjskiego lotniska w Lod. Działania te miały przygotować teren do zdobycia lotniska po wycofaniu się Brytyjczyków.

Żydowskie działania wojskowe w bezpośrednim sąsiedztwie ważnej brytyjskiej bazy lotniczej w Mandacie Palestyny wywołały zaniepokojenie brytyjskiego dowództwa, które 30 kwietnia 1948 roku bezpośrednio zaangażowało się w wojnę domową w Palestynie. Brytyjscy żołnierzy wspierani przez czołgi, artylerię i lotnictwo zaatakowali pozycje Hagany wokół Jaffy. Zmusiło to Żydów do powstrzymania działań ofensywnych w tym regionie walk.

W następnych dniach Brytyjczycy ograniczyli się do rozdzielania walczących stron i chronienia uciekających z Jaffy arabskich cywili.

Operacja „Yiftach”

28 kwietnia 1948 roku oddziały Hagany rozpoczęły ofensywę we wschodniej Galilei. Uderzono na północ od Tyberiady i 30 kwietnia zajęto dawne brytyjskie koszary i lotnisko w Rosz Pina. Następnie rozpoczęto natarcie w kierunku miasta Safed w Górnej Galilei, zostało ono jednak krwawo powstrzymane przez Arabów.

Operacja „Matateh”

3 maja 1948 roku oddziały szturmowe Palmach rozpoczęły kolejne natarcie na Górną Galileę. Po 7 dniach ciężkich walk, 10 maja 1948 zdobyto miasto Safed. Arabscy mieszkańcy Safedu uciekli.

W ten sposób cała wschodnia Galilea znalazła się pod żydowską kontrolą.

Podczas tej operacji tajni agenci Hagany zdołali namówić Druzów do dezercji i przejścia na stronę żydowską. 9 maja 1948 roku na stronę żydowską przeszło 212 Druzów, których regiment zajmował pozycje obronne w arabskich wioskach na wschód od miasta Hajfa[1]. Przeprowadzano stąd okazjonalne ataki na żydowskie linie komunikacyjne i osiedle Ramat Yohanan[2]. W zamian za dezercję, Druzowie otrzymali obietnicę utworzenia neutralnej enklawy w centralnej części Galilei.

Operacja „Maccabi”

7 maja 1948 roku trzy żydowskie bataliony przeprowadziły kolejne natarcie na pozycje obronne Legionu Arabskiego w rejonie Latrun. Krwawe walki nie rozstrzygnęły bitwy i Żydzi wycofali się w kierunku Tel Awiwu.

Operacja „Gideon”

11 maja 1948 roku oddziały Hagany przeprowadziły operację oczyszczania południowo-wschodniej Galilei od Arabów. W toku działań zdobyte zostało Bet Szean w dolinie Jordanu.

Operacja „Barak”

12 maja 1948 roku oddziały Hagany podjęły próbę otworzenia drogi komunikacyjnej do odciętych na Negewie żydowskich osiedli. Podczas tej operacji wygnano 600 Arabów z wioski Nadżd i 1,200 mieszkańcom z Samsum, jednak drogi nie udało się odblokować.

Upadek Gusz Etzion

Żydowscy jeńcy z Gusz Etzion – 13 grudnia 1948 r.

12 maja 1948 roku jordański Legion Arabski zaatakował blok 4 żydowskich osiedli Gusz Etzion, który od 5 miesięcy był oblężony i broniony przez 151 żydowskich obrońców[3].

Po ciężkich walkach jeden z czterech kibuców został zdobyty przez Arabów, którzy zabili wszystkich Żydów (ocalały tylko 4 osoby). Zbezczeszczono ciała zabitych, a ocalałych żydowskich żołnierzy gwałcono, po czym okrutnie mordowano. Zginęło około 160 Żydów (w tym także dzieci i kobiety)[4]. Zabudowania kibucu zostały zrównane z ziemią.

Zajęcie Jaffy

Gdy 13 maja 1948 roku Brytyjczycy opuścili Jaffę, natychmiast na miasto natarły oddziały Irgunu, zdobywając je po ciężkiej walce.

Operacja „Ben Ami”

14 maja 1948 roku oddziały Hagany przeprowadziły natarcie od Hajfy na północ wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego, zdobywając portowe miasto Akka.

Operacje „Kilshon” i „Schfifon”

Chroniona przez Brytyjczyków strefa bezpieczeństwa w centrum Jerozolimy
Strefy kontroli w rejonie Jerozolimy

14 maja 1948 roku połączone żydowskie oddziały Hagany, Irgunu i Lehi przeprowadziły operację w Jerozolimie zdobywając utracone wcześniej budynki żydowskie i tworząc ciągłość terytorialną między osiedlami żydowskimi w mieście.

Nie powiodła się jednak próba opanowania Starego Miasta, która pozostało pod kontrolą Arabów.

Podsumowanie

Wojna domowa w Mandacie Palestyny wykazała dużą skuteczność działań operacyjnych żydowskich oddziałów, którym udało się opanować większość strategicznych punktów w Galilei i na wybrzeżu, w szczególności ważne porty w Hajfie, Jaffie i Akko. Nie zdołano jednak przełamać impasu w rejonie Jerozolimy i na pustyni Negew.

Natomiast Arabowie prowadzili działania w sposób chaotyczny, nie umiejąc wykorzystać liczebnej i technicznej przewagi w lokalnych starciach.

Niezwykle niepokojącym zjawiskiem było pojawienie się dużej fali arabskich uchodźców (około 300 tys. ludzi do maja 1948), którzy z Palestyny przechodzili do Libanu i Syrii.

Plan arabskiej inwazji na Palestynę

10 kwietnia 1948 roku podczas szczytu państw Ligi Arabskiej w Kairze, iracki generał Ismail Safwat po raz kolejny wezwał do rozmieszczenia arabskich armii na granicach Palestyny. Miałyby one przeprowadzać małe operacje wojskowe wymierzone przeciwko żydowskim osiedlom, przygotowując się do inwazji na dużą skalę[5].

Syria i Liban wyraziły gotowość do zbrojnej interwencji w Palestynie, jednakże król Transjordanii Abd Allah I ibn Husajn powiedział, że zaangażowanie się Legionu Arabskiego byłoby możliwe dopiero po wygaśnięciu brytyjskiego mandatu w Palestynie, czyli najwcześniej 15 maja 1948.

Ostatecznie zdecydowano, że arabska interwencja w Palestynie rozpocznie się 15 maja 1948 roku. W celu koordynowania działań Arabskiej Armii Wyzwoleńczej i Legionu Arabskiego oddelegowano do Ammanu generała Ismail Safwata. Wynikało to z faktu, że król Abd Allah I ibn Husajn otrzymał naczelne zwierzchnictwo nad wszystkimi działaniami wojskowymi prowadzonymi w Palestynie[6].

30 kwietnia 1948 dowództwa armii Egiptu, Syrii i Libanu oficjalnie przekazały naczelne dowodzenie w ręce króla Transjordanii Abd Allah I ibn Husajna. Szefem Sztabu Głównego został iracki generał Aldine Nur Mahmud.

4 maja 1948 roku do transjordańskiego miasta granicznego Mafraq przybyły pierwsze irackie oddziały. Były to: regiment czołgów, regiment zmechanizowanej piechoty i regiment artylerii (24 działa) – łącznie 1,500 żołnierzy[7]. Równocześnie Egipcjanie rozlokowali 2 brygady na półwyspie Synaj.

Na początku maja 1948 roku w Damaszku (stolica Syrii) zebrali się szefowie sztabów krajów arabskich, aby omówić założenia interwencji wojskowej w Palestynie. „Plan Damaszek” przewidywał uderzenie sił arabskich jednocześnie z trzech stron, i odcięcie sił żydowskich od baz zaopatrzenia na wybrzeżu, a następnie ich stopniowe zniszczenie. W Palestynie miało istnieć jedno arabskie państwo – Wielka Syria.

8 maja 1948 roku brytyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych zapoznało się ze szczegółami arabskiej inwazji. Brytyjscy analitycy orzekli, że arabskie armie nie są przygotowane do przeprowadzenia tak dużej operacji wojskowej, jednak egipscy dowódcy zignorowali te słowa i orzekli, że „za 2 tygodnie będą w Tel Awiwie”[8].

11 maja 1948 roku egipskie oddziały wojskowe kilkakrotnie atakowały kibuc Kfar Darom, w pobliżu Gazy.

Kontynuacja działań militarnych

Zobacz: I wojna izraelsko-arabska 1948-1949



  1. Shafa 'Amr, Khirbet Kasayir et Hawsha.
  2. Benny Morris, The Birth Of The Palestinian Refugee Problem Revisited, Cambridge University Press, 2003, ISBN 0521009677, p.244.
  3. Strona internetowa kibucu.
  4. Yoav Gelber, Palestine 1948, Sussex Academic Press, Brighton, 2006, ISBN 1845190750, p.96.
  5. Yoav Gelber, Palestine 1948, Sussex Academic Press, Brighton, 2006, ISBN 1845190750, p.120.
  6. Yoav Gelber, Palestine 1948, Sussex Academic Press, Brighton, 2006, ISBN 1845190750, p.122-123.
  7. Yoav Gelber, Palestine 1948, Sussex Academic Press, Brighton, 2006, ISBN 1845190750, p.126.
  8. Yoav Gelber, Palestine 1948, Sussex Academic Press, Brighton, 2006, ISBN 1845190750, p. 126; p.132.

Bibliografia

  • Henry Laurens: La Question de Palestine II, Une mission sacrée de civilisation. Paris: Armand Colin, 2002.
  • Henry Laurens: Paix et guerre au Moyen-Orient. Paris: Armand Colin, 2005. ISBN 2-200-26977-3.
  • David Rodman: Army Transfers to Israel – The Strategic Logic Behind American Military Assistance. Eastbourne, 2007.

3

{{W edycji|Wikipedystę Gedeon07

[1]