Przejdź do zawartości

Fawley Court: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m literówka
m Uzupełnienia
Linia 1: Linia 1:
{{Dopracować|sekcja|styl=2016-08}}
{{Park infobox
{{Park infobox
|nazwa = Zespół pałacowo-parkowy w Fawley Court
|nazwa = Zespół pałacowo-parkowy w Fawley Court
Linia 83: Linia 82:


==== Afera ‘po trupach’ ====
==== Afera ‘po trupach’ ====
Oprócz mniemanego ‘[[wandalizm]]u kulturowego’ wobec samego miejsca i zbiorów i pamiątek w Fawley Court, 31 sierpnia 2012 r. – zgodnie z umową z nowymi gospodarzami Fawley Court (i za następną ratę 3,5 milionów £) – Marianie opróżnili mogiłę fundatora Kolegium Miłosierdzia Bożego i zbiorów muzealnych i bibliotecznych, O. Józefa Jarzębowskiego w parku Fawley Court. Wobec obiekcji jego rodziny i protestów ze strony [[Polonia|Polonii]] i w brew jego ostatniego życzenia aby pozostać w Fawley Court, zwłoki ks. Jarzębowskiego zostały przeniesione nocą do lokalnego cmentarza w Fairmile koło Henley-on-Thames w hrabstwie [[Oxfordshire]]<ref>{{Cytuj|url=http://www.rogalinski.com.pl/bez-kategorii/fawley-court-campaign-for-your-freedom-and-ours/|title=Fawley Court campaign|data=14 stycznia 2013|wydawca=|dostęp=17 stycznia 2013}}</ref>. Dalsze [[Ekshumacja|ekshumacje]] rodziny [[Radziwiłłowie herbu Trąby|Radziwiłłów]] nastąpiły na tle powszechnego oburzenia i procesów sądowych. Kościół Św. Anny i kolumbarium zostały dekonsekrowane przez lokalnego biskupa diecezjalnego. Tak jak wpadł im ten skarb zabytkowy do rąk za prawie bezcen, tak Marianie przyczynili się do całkowitego unicestwienia polskiej obecności na tym terenie. Tylko angielska administracja zabytkowa przypilnowała ażeby został budynek pokościelny. W 2015 polska prasa zainteresowała się bliżej operacjami Zgromadzenia Księży Marianów Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny<ref>http://janusz.neon24.pl/post/117365,afera-marianska-fawley-court-cz-2-atak-demonow.</ref>.
Oprócz mniemanego ‘[[wandalizm]]u kulturowego’ wobec samego miejsca i zbiorów i pamiątek w Fawley Court, 31 sierpnia 2012 r. – zgodnie z umową z nowymi gospodarzami Fawley Court (i za następną ratę 3,5 milionów £) – Marianie opróżnili mogiłę fundatora Kolegium Miłosierdzia Bożego i zbiorów muzealnych i bibliotecznych, O. Józefa Jarzębowskiego w parku Fawley Court. Wobec obiekcji jego rodziny i protestów ze strony [[Polonia|Polonii]] i w brew jego ostatniego życzenia aby pozostać w Fawley Court, zwłoki ks. Jarzębowskiego zostały przeniesione nocą do lokalnego cmentarza w Fairmile koło Henley-on-Thames w hrabstwie [[Oxfordshire]]<ref>{{Cytuj|url=http://www.rogalinski.com.pl/fawley-court-campaign-for-your-freedom-and-ours/|tytuł=Fawley Court campaign|data=14 stycznia 2013|wydawca=Polonia Restituta|dostęp=17 stycznia 2013}}</ref>. Dalsze [[Ekshumacja|ekshumacje]] rodziny [[Radziwiłłowie herbu Trąby|Radziwiłłów]] nastąpiły na tle powszechnego oburzenia i procesów sądowych. Kościół Św. Anny i kolumbarium zostały dekonsekrowane przez lokalnego biskupa diecezjalnego. Tak jak wpadł im ten skarb zabytkowy do rąk za prawie bezcen, tak Marianie przyczynili się do całkowitego unicestwienia polskiej obecności na tym terenie. Tylko angielska administracja zabytkowa przypilnowała ażeby został budynek pokościelny. W 2015 polska prasa zainteresowała się bliżej operacjami Zgromadzenia Księży Marianów Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny<ref>http://janusz.neon24.pl/post/117365,afera-marianska-fawley-court-cz-2-atak-demonow.</ref>.


== Fawley Court obecnie ==
== Fawley Court obecnie ==

Wersja z 22:56, 15 sie 2016

Zespół pałacowo-parkowy w Fawley Court
Zabytek: nr rej. Klasy 1 English Heritage
Ilustracja
Fasada Pałacu Fawley Court
Państwo

 Wielka Brytania

Kraj

 Anglia

Miejscowość

Fawley

Dzielnica

hrabstwo Buckinghamshire

Adres

{{{adres}}}

Powierzchnia

10 ha

Data założenia

1684

Projektant

?Christopher Wren, Capability Brown

Położenie na mapie Wielkiej Brytanii
Mapa konturowa Wielkiej Brytanii
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Anglii
Mapa konturowa Anglii
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
Multimedia w Wikimedia Commons
Fawley Court Strona internetowa

Fawley Court – XVII-wieczny dwór z rozległym parkiem nad Tamizą, koło Henley-on-Thames, w angielskim hrabstwie Buckinghamshire. Posiadłość historyczna w malowniczym otoczeniu, w której się mieściło polskie muzeum i biblioteka, była przez ponad pół wieku popularną polską placówką i centrum polskiej oświaty, aż do jego kontrowersyjnej sprzedaży w 2009 roku, przez oo. Marianów. W parku jest zabytkowy polski kościół pod wezwaniem Św. Anny dla upamiętania Anny Lubomirskiej, matki fundatora, Stanisława Radziwiłła. Fawley Court jest zapisany w rejestrze English Heritage jako zabytek Pierwszej Kategorii[1].

Historia

Początki

Za czasów króla Edwarda ‘spowiednika’ w 1065 r. Domesday Book oświadcza iż teren należał do hr. Tosti, jako gmina zwana 'Fawley'[2]. Sama nazwa ‘Fawley’ ma dwa możliwe pochodzenia, przed podbojem w 1066 r. Domesday Book mówi o terenie jako Falelie – od koloru lasu, czyli ‘fallow’ w starym angielskim (stąd ‘fallow deer’, sarny koloru lasu). Po francusko-normandzkim najeździe, dochodzi litera ‘v’, stąd francuskie ‘fav’ lub ‘fauve’, czyli 'zwierzyna', co by oznaczało że tu był teren do polowania na sarny.

Po Podboju normandzkim król Wilhelm Zdobywca oddał Fawley Manor swemu krewnemu, Walter Giffardowi, jednemu z redaktorów Domesday Book. Jego administrator, Herbrand de Sackville, zajmował się gospodarstwem kiedy trwał spis ziem angielskich. Od 1086 do 1477 majątek należał do rodziny Sackville do momentu kiedy spadkobierczyni, Margery, poślubiła Thomas Rokes, w 1477 r.

Okres neoklasycyzmu

Bulstrode Whitelocke z NPG w Londynie

W 1616 r., Fawley zostało kupione przez sędziego, Sir James Whitelocke. On to nabył poboczne posiadłości, Phyllis Court i Henley Park. Jego syn, Sir Bulstrode Whitelocke, też sędzia, był także posłem do parlamentu. W czasie Wojny Domowej, na terenie Fawley odbywały się walki między stronnictwem parlamentarnym i rojalistami pod dowództwem ks. Ruperta Reńskiego. Ponieważ Bulstrode Whitelocke był po stronie parlamentarnej, to Rojaliści pod dowództwem, Sir John Byron, zniszczyli mu dwór, a w 1642 r. byli tu zakwaterowani. W 1684 dworek był całkowicie odbudowany dla nowego gospodarza, Williama Freemana, kupca i właściciela plantacji oraz niewolników na wyspach karaibskich. Obszerny nowy dom miał być według projektu Sir Christopher Wren, który (stylem przypomina budynek Królewskiego Obserwatorium Astronomicznego w Greenwich), i którego to rodzina mieszkała w pobliżu, ale to nie jest dotąd sprawdzone. Dwupiętrowy dom z czerwonej cegły i kamienia jest kanciasty, typowy w stylu późnego XVII wieku. W środku jest symetryczny. Wejście składa się z portyku w jońskim stylu.

W czasie rewolucji chwalebnej w roku 1688, Wilhelm III Orański przebywał w Fawley Court w drodze z Torbay do Londynu. W tym okresie, ok. 1690, dopiero wykańczano eleganckie plafony gipsowe z herbami Freemanów i Baxterów, rodziny żony Williama.

Okres oświecenia

Po śmierci Freemana dwór przeszedł na jego bratanka, John Cooke, kupca, architekta który musiał zmienić nazwisko na Freeman. On należał do 'Society of Antiquaries’ (Towarzystwa antykwariuszy), i zbudował w parku świątynię gotycką oraz mauzoleum dla rodziny Freeman według stylu Caecilla Metella w Rzymie.

Lancelot (‘Capability’) Brown portret architekta, pędzla Nathaniel Dance
James Wyatt, anonimowy portret

Między 1764 a 1766 do projektowania parku zabrał się znakomity architekt pejzażysta angielski, Capability Brown, dla właściciela, Sambrooke Freeman[3].

Wkrótce potem architekt wnętrz, James Wyatt, udekorował nowe pomieszczenia, włącznie z biblioteką (1770–71)[4]. On to projektował świątynie na wysepce ‘Temple Island’[5].

W 1771 r. Lybbe Powys oznajmiła swe zadowolenie z przeróbek w domu. Fasada została odrestaurowana ok. 1800. Wiadomo że obaj królowie, Jerzy III Hanowerski i Jerzy IV Hanowerski odwiedzali ten dwór.[6]

XIX wiek do lat 50.

Fawley Court, Buckinghamshire w 1826 r.[7]

Strickland Freeman, syn Sambrooke’a Freemana, pisał tu dzieła na tematy botaniczne oraz jazdy konnej i weterynarii końskiej. Był uważany za bardzo postępowego, niemal rewolucyjnego, agronomistę i gospodarza wobec swych pracowników. Strickland zmarł bezpotomnie i na tym skończyła się linia Freemanów[8]. Posiadłość odziedziczył William Peere Williams, daleki krewny. Zgodnie z testamentem William-a Freeman-a, on też przyjął nazwisko Freemanów i zmienił własne nazwisko na William Peere Williams-Freeman. Po długich rozprawach rodzinnych w sądzie, padła decyzja aby wystawić dwór na licytację.

Fawley Court został sprzedany szkockiemu bankierowi i przedsiębiorcy kolejowego, Edwarda Mackenzie w 1853 r. Po wielkich sukcesach przy budowie sieci kolejowej na terenie Francji, i po śmierci swego brata i partnera w biznesie, słynnego inżyniera Williama Mackenzie, przeniósł się do Fawley. Sam Edward Mackenzie zmarł w 1880 r. i posiadłość przeszła na jego syna, Williama Dalziel Mackenzie, który zatrudnił firmę architektów z Lancaster, 'Paley and Austin’ do powiększenia gmachu. W 1883 r. dodano jedno skrzydło – nie wiadomo czy zabrakło mu funduszy na budowę drugiego symetryczne skrzydła – na biuro, biliard, sale dla palących i sypialnie oraz taras wokół nowo powiększonego pałacu[9].

Istnieje mniemanie iż majątek ten miał posłużyć jako inspiracja do Ropuszego Dworu w baśni Kenneth Grahame’a O czym szumią wierzby, pisanej w 1908 r.

Ilustracja do książki Kenneth Grahame, pędzla Paula Bransoma (1913)

W okresie drugiej wojny światowej Fawley Court zostało zarekwirowane przez Armię Brytyjską na trening specjalnych oddziałów. Po wojnie posiadłość była w opłakanym stanie.

Placówka polskiej kultury

Kolegium Miłosierdzia Bożego

W 1953 r. ten historyczny zespół pałacowo-parkowy (27 akrów) w unikalnym położeniu nad Tamizą, został zakupiony (za 5 tys. funtów i za pomocą pożyczki hipotecznej), przez zgromadzenie ojców Marianów, w celu założenia katolickiego internatu (czyli prywatnej szkoły w systemie brytyjskim) dla polskiej młodzieży powojennej i dla synów uchodźców polskich, oraz kaplicy wraz z klasztorem dla księży. Fundatorami byli O. Bełch i O. Jarzębowski, obydwaj wykładowcy ze szkoły warszawskiej Marianów na Bielanach. Jako zarejestrowana instytucja charytatywna według prawa angielskiego, instytucja kilkakrotnie miała się ku bankructwie, ale społeczność polska zebrała się na budowę klas i budynków sypialnych oraz na utrzymywanie szkoły polskiej. Przyjmowano także uczniów angielskich oraz z zagranicy, n.p. z Ghany. Liczba uczniów wzrosła do 150-u w pewnym okresie; byli to chłopcy w wieku 9-19 lat. Starsze klasy były przygotowywane do angielskiej matury i wielu pokończyło studia uniwersyteckie w różnych resortach. W personel szkolny byli zaliczeni nauczyciele i nauczycielki świeccy. Wśród absolwentów Kolegium są Waldemar Januszczak, znany brytyjski znawca architektury i sztuki, oraz Andrzej Suchcitz, archiwista i historyk. W 1976 r. budynki szkolne uległy zniszczeniu w pożarze, ale Polonia brytyjska i zagraniczna znów się zebrała na odbudowę. Szkołę zamknięto ostatecznie w 1986 roku z powodu malejącej liczby chętnych polskiego pochodzenia. Ojcowie otworzyli wtedy centrum rekolekcyjne i konferencyjne.

O. Józef Jarzębowski (1897-1964) współfundator Kolegium i Muzeum w Fawley Court

Muzeum Fawley Court

Energiczny przełożony, O. Jarzębowski, miłośnik historii a szczególnie znawca powstania styczniowego, już przed wojną był zawziętym kolekcjonerem materiałów historycznych i białej broni. Szczęśliwie mógł odnowić swe zainteresowania i wystawiać cenne eksponaty we wspaniałym wnętrzu Wyatta w dworze. Z czasem inni dokładali do kolekcji i powstało muzeum o narodowym charakterze i znaczeniu które zostało opisane w pracy wydanej przez Bibliotekę Narodową w Warszawie[10]. W kolekcji były: broń z XVI–XIX w. z Europy, bliskiego i dalekiego Wschodu, rzeźby, francuskie, portugalskie i polskie tkaniny i arrasy z XVI-XVIII w., obrazy z włoskiego baroku, rysunki, m.in. Annibale Carracci, sztuka sakralna, oraz medale, numizmatyka i filatelistyka[11].

Biblioteka i archiwum

Księgozbiór liczył 15 tys. woluminów z XIX i XX wieku na tematy historyczne, teologiczne i geograficzne. Ponadto było 450 druków z XVI–XVIII w. z Polski i zachodniej Europy. Było 7 Inkunabułów z XV w. Biblioteka posiadała pierwsze wydania kompozycji muzycznych prekursorki Chopina, Marii Szymanowskiej i teściowej Mickiewicza. Wśród ok. 250 rękopisów były autografy polskich poetów i pisarzy z lat 1815 do 1983. W archiwum mieściły się dokumenty polskich królów i papieskie bulle oraz listy od bohaterów narodowych. Była również znaczna kolekcja kartograficzna. Muzeum i Biblioteka w Fawley Court byli członkami Stałej Konferencji MABPZ[12]. We wrześniu 2002 r. Fawley Court gościło spotkanie konferencji.

Kościół Św.Anny i Kolumbarium

Plik:St. Anne's church, Fawley Court, England.jpg
Kościół Św. Anny, Fawley Court, projektu Władysława Jarosza z 1971 r. i ufundowany przez ks. Stanisława Radziwiłła

Przez ponad pół wieku Polonia zjeżdżała się w Fawley Court w niemal każdy weekend, i przy okazjach świąt kościelnych i narodowych. Nie można przesadzić ważności i znaczenia tego miejsca dla skupiska polskiego w Wielkiej Brytanii i szerszej polskiej społeczności w utrzymaniu ducha polskości w okresie PRL-u. Z tego też powodu ks. Stanisław Albrecht Radziwiłł ufundował kościół w parku, przy grocie NMP, pod wezwaniem Św. Anny, jako symbol pamięci o swojej matce, która zmarła w łagrze niedaleko Krasnojarska w 1943 roku, i jako miejsce pochówku dla własnej rodziny. Obiekt był projektowany przez polskiego architekta, Władysława Jarosza z angielskiej firmy Crabtree & Jarosz.[13] Kościół jest w modernistycznym stylu zakopiańskim, i uroczyste poświęcenie przeprowadził biskup Władysław Rubin z Polskiej Misji Katolickiej w 1971 roku. Faktycznie, w 1976 r. Ks. Radziwiłł po śmierci został tam pochowany, a następnie w 1999 roku, jego młodszy syn, Ks. Antoni. Budowa została uznana przez angielskie biuro zabytków narodowych, English Heritage jako obiekt kategorii II[14].

Pospieszna sprzedaż

W 2008 r. polska prowincja oo. Marianów miała wydać dyrektywę księżom w Anglii aby wystawić ‘ich’ polski majątek w Anglii na sprzedaż. Tylko kiedy wieść wyszła na jaw, było to ku konsternacji społeczeństwa i jednostek polskich w Wielkiej Brytanii i za granicą[15]. Kiedy padło pytanie, 'dlaczego?' usprawiedliwienie było że misja w Anglii została zakończona i że fundusze ze sprzedaży miałyby się przydać do działalności w innych miejscach, n.p. w Filipinach. A koniunktura była taka: Marianie wykosztowali się na budowę w Polsce największego sanktuarium w Europie w (1994-2004), prawie milion Polaków zaczął kierować swe kroki do Wielkiej Brytanii po dołączeniu do Unii, w uprzednim roku nastąpił międzynarodowy kryzys finansowy. Posiadłość Fawley Court w owym czasie została oszacowana na sumę ok. 22 milionów funtów sterlingów (30 milionów dolarów). Wzniosła się kampania ratowania unikalnej polskiej placówki. W międzyczasie Polska Misja Katolicka wyszła z propozycją przejęcia obiektu za 7 milionów funtów. Lecz wszelkie petycje, listy, zaproszenia na konkretne rozmowy i apele od polskiego społeczeństwa zostały albo zignorowane albo odrzucone przez Marianów[16]. W rezultacie Marianie ‘zmuszeni’ byli przyjąć ofertę kupna od inwestorów zarejestrowanych na wyspie Jersey, czyli gdzie kontrola podatkowa Jej Królewskiej Mości nie sięga, za 12 milionów funtów[17][18]. Na skutek tego spieniężenia tak ‘okazyjnego’, rozpoczęła się seria procesów w sądach w Anglii i w Polsce[19][20].

W 2011 roku sprawa została przesłuchana w wyższym sądzie administracyjnym Anglii i Walii, a potem w sądzie apelacyjnym, 'Court of Appeal of England and Wales’. Tylko, m.in. ‘zagubienie’ oryginalnych dokumentów z lat pięćdziesiątych, w Komisji Spraw Charytatywnych, ‘Charity Commission’, skazało kampanię ratunkową na niepowodzenie[21].

Losy muzeum i biblioteki w Fawley Court

Nowe sanktuarium Maryjne w Licheniu Starym

Już przed sprzedażą w (2008-9) kolekcje Fawley Court ulegały ‘rozebraniu’ przez oo. Marianów; n.p. rzeźba Kommodusa została zlicytowana u Christie’s za przeszło 100 000 £ w 2007 r. Część zbiorów zawierająca tomy teologiczne, sztukę sakralną i dokumenty dotyczące historii Polski trafiły do Sanktuarium Marianów w Licheniu z uwagi na to że tam 'będą dostępne dla większej liczby ludzi’. Stąd Marianie mogli dodać atrakcję tymczasowej wystawy na uczczenie 150-ej rocznicy Powstania Styczniowego w Licheniu w 2013 r.[22] Niektóre elementy kolekcji Fawley Court miały zostać oddane ofiarodawcom, o ile jeszcze żyli. Reszta ‘zniknęła’.

Afera ‘po trupach’

Oprócz mniemanego ‘wandalizmu kulturowego’ wobec samego miejsca i zbiorów i pamiątek w Fawley Court, 31 sierpnia 2012 r. – zgodnie z umową z nowymi gospodarzami Fawley Court (i za następną ratę 3,5 milionów £) – Marianie opróżnili mogiłę fundatora Kolegium Miłosierdzia Bożego i zbiorów muzealnych i bibliotecznych, O. Józefa Jarzębowskiego w parku Fawley Court. Wobec obiekcji jego rodziny i protestów ze strony Polonii i w brew jego ostatniego życzenia aby pozostać w Fawley Court, zwłoki ks. Jarzębowskiego zostały przeniesione nocą do lokalnego cmentarza w Fairmile koło Henley-on-Thames w hrabstwie Oxfordshire[23]. Dalsze ekshumacje rodziny Radziwiłłów nastąpiły na tle powszechnego oburzenia i procesów sądowych. Kościół Św. Anny i kolumbarium zostały dekonsekrowane przez lokalnego biskupa diecezjalnego. Tak jak wpadł im ten skarb zabytkowy do rąk za prawie bezcen, tak Marianie przyczynili się do całkowitego unicestwienia polskiej obecności na tym terenie. Tylko angielska administracja zabytkowa przypilnowała ażeby został budynek pokościelny. W 2015 polska prasa zainteresowała się bliżej operacjami Zgromadzenia Księży Marianów Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny[24].

Fawley Court obecnie

Fawley Court w 2011 r. Fot.P.Halling

Posiadłość w tej chwili jest prowadzona jako ekskluzywny klub i urządza wytworne wesela i uroczystości, jak n.p. w okresie zawodów wioślarskich na Tamizie, Henley Royal Regatta. Kościół Św. Anny został przemieniony na salę koncertową[25].

Zabytek narodowy

Zespół pałacowo-parkowy Fawley Court jest zapisany w narodowym rejestrze zabytków, 'National Heritage List for England’ jako zabytek pierwszej kategorii[26].

Kościół Św. Anny jest zapisany w narodowym rejestrze zabytków, 'National Heritage List for England’ jako zabytek drugiej kategorii[27].

  1. ↑ http://list.historicengland.org.uk/resultsingle.aspx?uid1125740 Name: FAWLEY COURT (DIVINE MERCY COLLEGE) List entry Number: 1125740 wyd. Historic England. Dostęp 7 Maja 2015.
  2. ↑ http://www.domesdaymap.co.uk/place/SU7686/fawley/ Domesday Map. Dostęp 10 czerwca 2013.
  3. ↑ Peter Willis, „Capability Brown’s Account with Drummonds Bank, 1753–1783” Architectural History 27, Design and Practice in British Architecture: Studies in Architectural History Presented to Howard Colvin (1984:382–391), p. 387.
  4. ↑ Eileen Harris and John Martin Robinson, „New Light on Wyatt at Fawley” Architectural History 27, Design and Practice in British Architecture: Studies in Architectural History Presented to Howard Colvin (1984:263–267), suggested p. 264.
  5. ↑ Howard Colvin, Biographical Dictionary of British Architects, 1600–1840, 3rd ed. (Yale University Press) 1995, s.v. „James Wyatt”.
  6. ↑ Libbe Powys, Mrs. Philip (2008) [1899]. Climenson, Emily J, ed. Passages from the Diaries of Mrs. Philip Lybbe Powys, of Hardwick House, A.D. 1756-1808. Whitefish, Montana: Kessinger Publishing. p. not cited. ISBN 978-1-4365-6715-2.
  7. ↑ Z angielskiego wydania, Views of the seats of noblemen and gentlemen in England, Wales, Scotland and Ireland, Second Series, Volume III, by John Preston Neale, 1826.
  8. ↑ Fawley Court and the Freeman Family – 1971.
  9. ↑ Brandwood Geoff, Austin Tim, Hughes John, The Architecture of Sharpe, Paley and Austin Swindon: 2012, wyd. English Heritage, ISBN 978-1-84802-049-8.
  10. ↑ Fawley Court: Pałac i Muzeum: Historic House and Museum, Authors: Danuta Szewczyk-Prokurat; Maria Wrede; Philip Earl Steele, Warszawa: wyd. Biblioteka Narodowa, 2003.
  11. ↑ http://www.fawleycourt.info/index.php?tyt=73&l=1.
  12. ↑ http://mabpz.org/.
  13. ↑ Proctor Robert, Building the Modern Church: Roman Catholic Church Architecture in Britain 1955-1975, London Routledge, 2016, 412 pages, ISBN 13 1710587 s.21
  14. ↑ http://www.britishlistedbuildings.co.uk/en-505582-church-of-st-anne-fawley-court-fawley-bu/photos#.V6mtEiMrLw4.
  15. ↑ Forced to sell Fawley Court, Henley Standard, 25 April 2008.
  16. ↑ http://www.fawleycourt.info/index.php?tyt=142.
  17. ↑ http://trybeus.prawynurt.pl/klub-dyletantow/fawley-courtszum-wierzb-o-zapachu-czosnku-cz-ii,1001.htm.
  18. ↑ http://www.datalog.co.uk/browse/detail.php/CompanyNumber/JE102228/CompanyName/CHERRILOW+LIMITED. O firmie która powstała na krótki okres w jurysdykcji angielskiej aby nabyć nieruchomość i została następnie rozwiązana. Jej właściwa siedziba jest na wyspie Jersey.
  19. ↑ http://www.bbc.co.uk/news/uk-england-oxfordshire-14110256 ‘Toad Hall’ house Fawley Court at centre of legal fight, 11 July 201112 July 2011BBC online.
  20. ↑ http://www.dailymail.co.uk/news/article-2046309/He-lives-parallel-universe-Judge-slams-lies-schemers-5m-Toad-Hall-property-scam.html.
  21. ↑ Regina (Rudewicz) v Secretary of State for Justice [2012] EWCA Civ 499, [2013] QB 410.
  22. ↑ http://www.lichen.pl/pl/188/muzeum_im._ks._j._jarzebowskiego.
  23. ↑ Fawley Court campaign, Polonia Restituta, 14 stycznia 2013.
  24. ↑ http://janusz.neon24.pl/post/117365,afera-marianska-fawley-court-cz-2-atak-demonow.
  25. ↑ https//:Fawleycourt.com.
  26. ↑ Szablon:NHLE
  27. ↑ http://www.britishlistedbuildings.co.uk/en-505582-church-of-st-anne-fawley-court-fawley-bu/photos#.V6mtEiMrLw4.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fawley_Court&oldid=46596294”