Przejdź do zawartości

5 Pułk Pancerny (PSZ)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
5 Pułk Pancerny
Ilustracja
Znak pancerny i proporczyk pułku
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1945

Rozformowanie

1947

Tradycje
Rodowód

5 Batalion Pancerny

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Jerzy Łucki

Organizacja
Dyslokacja

Duns, Wick, Thurso, Skitten, Carronbridge

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

Broń pancerna

Podległość

16 Brygada Pancerna

Oznaka 16 Samodzielnej Brygady Pancernej
Czołg pułku – Mk VI Crusader

5 Pułk Pancernyoddział pancerny Polskich Sił Zbrojnych.

Formowanie i zmiany organizacyjne

[edytuj | edytuj kod]

Formowanie 5 pułku pancernego rozpoczęto na podstawie rozkazu organizacyjnego nr 6 dowódcy 16 Samodzielnej Brygady Pancernej z dnia 31 marca 1945 roku w miejscowości Duns, w Szkocji, z dniem 5 kwietnia 1945 r. w składzie 16 Samodzielnej Brygady Pancernej. Zalążki dla pułku wydzielił 9 pułk ułanów Małopolskich w sile 6 oficerów 43 szeregowych. Dowódcą grupy organizacyjnej był major Konstanty Hajdenko. 25 kwietnia dowództwo pułku objął ppłk Jerzy Łucki. Do jednostki zaczęli napływać żołnierze osiągając 25 kwietnia stan 10 oficerów i 389 szeregowych. W samym czasie do pułku dotarły przekazane przez 3 pułk pancerny czołgi lekkie Stuart i samochody opancerzone Scout-Car. Następnie w maju dotarły pierwsze czołgi Cromwell[1]. Pułk otrzymywał sukcesywnie wyszkolone załogi czołgów z Centrum Wyszkolenia Pancernego i Technicznego oraz szkolił we własnym zakresie kierowców i specjalistów. Pozwoliło to sformować w ramach pułku 19 czerwca 1945, 3 szwadron pancerny. W dniu 1 lipca 1945 w pułku było jedynie 16 czołgów średnich Centaur I i Cromwell, pozwoliło to w dniu 13 lipca rozpocząć 1 szwadronem szkolenie pancerne, a potem sukcesywnie następne szwadrony[2]. W połowie czerwca 1945 roku uznano, iż 5 pułk pancerny osiągnął strukturę organizacyjną przewidzianą etatem. Brak jednak było wyszkolonych oficerów. Intensywne szkolenie pancerne prowadzono do końca sierpnia 1945 r.[3]. Do końca swojego istnienia pułk nie otrzymał etatowego uzbrojenia i sprzętu bojowego, czołgi jedynie w ilości 50-60% stanu etatowego. Pułk tak jak brygada nie osiągnął pełnej gotowości bojowej z uwagi na brak pełnego wyposażenia w czołgi oraz zakaz prowadzenia dalszego szkolenia bojowego wydany przez władze brytyjskie[1]. Pod koniec maja jednostka osiągnęła gotowość organizacyjną[4][5].

Pancerni „piątacy” po wojnie

[edytuj | edytuj kod]

W czerwcu 1945 roku pułk został dyslokowany do rejonu Wick-Thurso w północnej Szkocji. Prowadził w dalszym ciągu intensywne szkolenie, na pozyskanym sprzęcie bojowym. Początkowo został rozlokowany na Stacji RAF Skitten. W lipcu i sierpniu po ukończeniu szkolenia osiągnął gotowość bojową. Po wrześniu 1945 roku zaniechano szkolenia i rozpoczęto przygotowywanie żołnierzy do życia cywilnego-zdobywanie zawodów. Podjęto demobilizację. W następnym roku oddział został dyslokowany do Carronbridge (Dumfries and Galloway), a w 1947 roku rozformowany[6].

Dowódca pułku

Zastępca dowódcy pułku

  • mjr dypl.Stanisław Bentkowski.

Skład etatowy

[edytuj | edytuj kod]
  • dowództwo
  • pluton czołgów dowództwa a. 4 czołgi
  • pluton rozpoznawczy (11 czołgów lekkich Stuart i scout - carów)
  • trzy szwadrony liniowe a. czołg dowódcy szwadronu + pięć plutonów a. 3 czołgi

Pułk liczył 34 oficerów i 596 szeregowych. Zgodnie z etatem pułk miał posiadać 52 czołgi średnie i 11 czołgów lekkich. Pułk nie posiadał pełnego wyposażenia w sprzęt[8].

Proporczyk
Proporczyki trójkątne czarno-pomarańczowe z pąsowym paskiem przez środek[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Tym 2014 ↓, s. 28-29.
  2. Tym 2014 ↓, s. 39.
  3. Tym 2014 ↓, s. 46-47.
  4. Nawrocki i Jakubowski 2003 ↓, s. 49.
  5. Wawer 1992 ↓, s. 138 wg autora pułk został zorganizowany 3 kwietnia 1945 roku.
  6. Nawrocki i Jakubowski 2003 ↓, s. 50 tu jako Corronbridge.
  7. Nawrocki i Jakubowski 2003 ↓, s. 50 tu błędnie, jako ppłk. Jerzy Słupski.
  8. Wawer 1992 ↓, s. 138.
  9. Żebrowski 1971 ↓, s. 169.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Witold Biegański: Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie : formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967.
  • Antoni Nawrocki, Ryszard Jakubowski: 5 Batalion Pancerny. T. 193. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2003, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISSN 08602360.
  • Zbigniew Wawer: Organizacja polskich wojsk lądowych w Wielkiej Brytanii 1940–1945. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-08218-9.
  • Juliusz S. Tym: 16 Samodzielna Brygada Pancerna. Śladami polskich gąsienic 1939-1947. Polskie Oddziały Pancerne na Zachodzie tom 15. Warszawa: Edipresse-Kolekcje Sp.o.o., 2014. ISBN 978-83-7989-114-6.
  • Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918-1947". Londyn: Zrzeszenia Kół Oddziałów Broni Pancernej, 1971.