7 Szpital Okręgowy
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1919 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
Szpital Główny |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppłk lek. dr Kazimierz Bonawentura Nowakowski |
| Ostatni |
płk lek. dr Felicjan Wołkowiński |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
7 Szpital Okręgowy – jednostka organizacyjna służby zdrowia Armii Wielkopolskiej i Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.
Historia szpitala[edytuj | edytuj kod]
Zadaniem 7 Szpitala Okręgowego w Poznaniu było leczenie wojskowych i osób uprawnionych do leczenia wojskowego Okręgu Korpusu nr VII[1]. Szpital dysponował ambulatorium dentystycznym, chirurgicznym, okulistycznym, laryngologicznym oraz przychodnią ogólną dla chorych. Komendant szpitala posiadał uprawnienia dowódcy pułku[2].
Minister spraw wojskowych wydał rozkaz nr O.I.Szt.Gen. 7980 Org. Częściowa likwidacja zakładów służby zdrowia, w którym między innymi nakazał dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII zredukować z dniem 25 lipca 1924 roku liczbę łóżek w szpitalu do 400[3].
W 1931 roku został zlikwidowany 7 batalion sanitarny, a w jego miejsce została utworzona Kadra Zapasowa 7 Szpitala Okręgowego[4].
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Organizacja szpitala w 1923[5]:
- komendant, kancelaria i komisja gospodarcza,
- oficer administracji budynków i magazynów,
- oddziały chorych i pracowni klinicznych: chorób wewnętrznych, zakaźny, chirurgiczny, ginekologiczny, dermatologiczny, oddział neurologiczny, okulistyczny i laryngologiczny;
- pracownia bakteriologiczna
- pracownia rentgenowska,
- prosektorium,
- ambulatorium dentystyczne,
- apteka okręgowa,
- trzy plutony obsługi sanitarnej.
Szpital posiadał 600 łóżek.
Mobilizacja 1939 roku[edytuj | edytuj kod]
7 Szpital Okręgowy był jednostką mobilizującą. Komendant szpitala był odpowiedzialny za przygotowanie mobilizacji, a komendant kadry zapasowej za jej przeprowadzenie.
Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” kadra zapasowa 7 Szpitala Okręgowego przed wykonaniem nałożonych na nią zadań mobilizacyjnych sama mobilizowała się w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym, do etatu wojennego Kadry Mobilizującej Nr 7. Kadra mobilizująca była organizacją przejściową. Po wykonaniu zadań mobilizacyjnych ulegała likwidacji.
Kadra Mobilizująca Nr 7 formowała trzy komplety jednostek służby zdrowia dla wielkich jednostek piechoty stacjonujących na terenie OK VII (14 DP, 17 DP i 25 DP)[a], część kompletu jednostek służby zdrowia Armii „Poznań” oraz trzy szpitale wojenne, które w wypadku wojny z Niemcami („Z”) rozwijały się na obszarze krajowym (OK Nr II i OK Nr IX), a w wypadku wojny z Rosją („W”) pozostawały na terenie OK Nr VII.
Jednostki służby zdrowia zmobilizowane przez 7 Szpital Okręgowy
- Kadra Mobilizująca Nr 7
- 7 Szpital Okręgowy (komenda według etatu szpitala wojennego typ II)
- szpital wojenny typ I nr 701 (miejsce rozwinięcia: „W” – Słupca, „Z” – Chełm, OK Nr II)
- szpital wojenny typ I nr 702 (miejsce rozwinięcia: „W” – Konin, „Z” – Białowieża, OK Nr IX)
- szpital wojenny typ I nr 703 (miejsce rozwinięcia: „W” – Koło, „Z” – Kowel, OK Nr II)
- szpital polowy nr 701 dla 14 DP
- szpital polowy nr 702 dla 17 DP
- szpital polowy nr 703 dla 25 DP
- kompania sanitarna nr 701 dla 14 DP
- polowa kolumna dezynfekcyjno-kąpielowa nr 701 dla 14 DP
- polowa kolumna dezynfekcyjno-kąpielowa nr 702 dla 17 DP
- polowa kolumna dezynfekcyjno-kąpielowa nr 703 dla 25 DP
- polowa pracownia bakteriologiczno-chemiczna nr 701 dla 14 DP
- polowa pracownia bakteriologiczno-chemiczna nr 702 dla 17 DP
- polowa pracownia bakteriologiczno-chemiczna nr 703 dla 25 DP
- polowa pracownia dentystyczna nr 701 dla 14 DP
- polowa pracownia dentystyczna nr 702 dla 17 DP
- polowa pracownia dentystyczna nr 703 dla 25 DP
- zespół przeciwgazowy nr 701 dla Armii „Poznań”
- zespół przeciwgazowy nr 702 dla Armii „Poznań”
- zespół przeciwgazowy nr 703 dla Armii „Poznań”
- zespół przeciwgazowy nr 704 dla Armii „Poznań”
- samodzielny zespół chirurgiczny Nr 71 dla Armii „Poznań”
- samodzielny zespół chirurgiczny Nr 72 dla Armii „Poznań”
- samodzielny zespół chirurgiczny Nr 73 dla Armii „Poznań”
- samodzielny zespół chirurgiczny Nr 74 dla Armii „Poznań”
Kadra szpitala[edytuj | edytuj kod]
- Komendanci szpitala
- mjr / ppłk lek. dr Kazimierz Bonawentura Nowakowski (1919[6])
- mjr lek. dr Tadeusz Szulc[7]
- płk lek. dr Kazimierz Wilczewski[7]
- płk lek. dr Stefan Janiszewski (1922–1925[8])
- płk lek. dr Gustaw Zaręba (1925[8])
- płk lek. dr Leonard Ernest Jarociński (1925–1927[8])
- płk lek. dr Zygmunt Szarf (1927[8])
- ppłk lek. dr Marian I Witkowski (1927 – 30 IX 1929 → stan spoczynku[9][8])
- płk lek. doc. dr Teofil Kazimierz Kucharski (23 VIII 1929 – VIII 1939 → szef służby zdrowia Armii „Poznań”[8])
- płk lek. dr Felicjan Wołkowiński VIII – IX 1939[8])
- Pomocnicy komendanta szpitala – komendanci kadry zapasowej
- ppłk lek. dr Leon Kazimierz Strehl (X 1931[4] – IV 1934 → szef sanitarny DOK VIII[10])
- ppłk lek. dr Rudolf Seweryn Tatkowski (VI 1934[11] – XII 1937[12])
- ppłk lek. dr Bronisław Franciszek Decowski (XII 1937 – 1939[13])
Obsada personalna i struktura w marcu 1939 roku[edytuj | edytuj kod]
Ostatnia „pokojowa” obsada personalna szpitala[14][b]
- komendant szpitala – płk doc. dr Teofil Kazimierz Kucharski
- rezerwa personalna szpitala – mjr dr Michał Tobiasz
- starszy ordynator oddziału chirurgicznego – ppłk dr Tadeusz Józef Bętkowski
- ordynator oddziału – mjr dr Santarius Karol
- starszy ordynator oddziału wewnętrznego – ppłk dr Stanisław Linke
- starszy ordynator oddziału ocznego – mjr dr Witold Waligórski
- starszy ordynator oddziału usznego – ppłk dr Jan Maluj
- starszy ordynator oddziału skórno-wenerycznego – mjr dr Kazimierz Rudolf Frltz
- starszy ordynator oddziału nerwowo i psychicznie chorych – ppłk dr Mieczysław Naramowski
- starszy ordynator oddziału ginekologicznego – płk dr Felicjan II Wołkowiński
- kierownik pracowni rentgenowskiej – ppłk dr Stanisław Władysław Kozłowski
- kierownik pracowni bakteriologiczno-chemicznej – mjr dr Roman Sulimski
- kierownik przychodni dentystycznej – kpt. lek. dent. Jerzy Pawluć
- kierownik apteki – kpt. mgr Julian Nietupski
- praktyka szpitalna – por. mgr Zdzisław Kazimierz Głód
- pomocnik komendanta ds. gospodarczych – kpt. Franciszek Marian Usarz
- oficer gospodarczy – kpt. int. Józef I Łuczak
- dowódca plutonu gospodarczego – kpt. Aleksander Henryk Lewandowski(*)[c]:
- kapelan – kpl. ks. Mieczysław Paszkiewicz
- na kursie – por. piech. Karol Leon Rypień
Kadra zapasowa 7 Szpitala Okręgowego
- komendant kadry – ppłk dr Bronisław Franciszek Decowski
- lekarz kadry – ppor. lek. Zygmunt Rymkiewicz
- oficer mobilizacyjny – kpt. Stanisław Wacławik
- oficer ewidencji personalnej – por. Stanisław Baranowski
- oficer materiałowy – por. mgr Witold Jan Bonifacy Sołodonis
- zastępca oficera materiałowego – vacat
- dowódca kompanii szkolnej – kpt. Marian Ziembiński
- dowódca I plutonu – kpt. Aleksander Henryk Lewandowski(*)[c]
Żołnierze Szpitala – ofiary zbrodni katyńskiej[edytuj | edytuj kod]
Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[17]
| Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
|---|---|---|---|---|
| Struś Filip | podporucznik rezerwy | lekarz | Katyń | |
| Bittner Karol Wiktor | podporucznik rezerwy | lekarz doktor | Katyń | |
| Czajkowski Adolf | kapitan rezerwy | dr nauk med. | praktyka w Kaliszu | Katyń |
| Elke Maksymilian | podporucznik rezerwy | farmaceuta | Katyń | |
| Kamiński Feliks | porucznik rezerwy | dr filozofii, chemik | Wielkopolska Izba Rolnicza | Katyń |
| Konopiński Alfons | porucznik rezerwy | lekarz | praktyka w Poznaniu | Katyń |
| Lewandowski Henryk[18] | kapitan lekarz | żołnierz zawodowy | Katyń | |
| Manowski Tadeusz[19] | kapitan lekarz | żołnierz zawodowy | Katyń | |
| Moenke Edmund | podporucznik rezerwy | lekarz | Ubezpieczalnia Społeczna w Poznaniu | Katyń |
| Nietupski Julian[20] | kapitan aptekarz | żołnierz zawodowy | Katyń | |
| Owsianny Stanisław | kapitan rezerwy | lekarz | praktyka w Szamotułach | Katyń |
| Perż Kazimierz[21] | podporucznik rezerwy | lekarz | Katyń | |
| Plewniak Wojciech[22] | kapitan rezerwy | lekarz | praktyka w Kaliszu | Katyń |
| Rola-Szadkowski | major posp. rusz. | lekarz, dr | praktyka w Poznaniu | Katyń |
| Rost Franciszek | major rezerwy | lekarz | Katyń | |
| Siniecki Władysław[23] | porucznik rezerwy | pracownik naukowy | UAM w Poznaniu | Katyń |
| Skarżyński Wojciech | podporucznik rezerwy | farmaceuta, mgr | praktyka w Poznaniu | Katyń |
| Synoradzki Telesfor | porucznik posp. rusz. | lekarz, dr medycyny | dyr. Szpitala Miejskiego w Koźminie | Katyń |
| Tobiasz Michał[24] | major lekarz | żołnierz zawodowy | Katyń | |
| Trocki Jan Franciszek[25] | porucznik rezerwy | lekarz | szpital w Koninie | Katyń |
| Urbański Wiktor | kapitan posp. rusz. | lekarz | dyr. Lecznicy Dziecięcej w Gnieźnie | Katyń |
| Wasilewski Romuald | podporucznik rezerwy | farmaceuta | Państwowy Zakład Higieny w Poznaniu | Katyń |
| Winiszewski Paweł | podporucznik rezerwy | lekarz | Zakład Psychiatryczny w Owińskach | Katyń |
| Wysocki Kazimierz | porucznik rezerwy | farmaceuta, mgr | apteka w Opalenicy | Katyń |
| Zelba Feliks Józef | podporucznik rezerwy | lekarz | praktyka w Brodach Iłżeckich | Katyń |
| Zerbe Franciszek | kapitan rezerwy | lekarz | praktyka w Poznaniu | Katyń |
| Żuralski Tadeusz | podporucznik rezerwy | lekarz | Szpital w Poznaniu | Katyń |
| Boesche Kazimierz | podporucznik rezerwy | lekarz | internista w Poznaniu | Charków |
| Bojakowski Klemens[26] | major rezerwy | lekarz, dr nauk medycznych | praktyka w Uniejowie | Charków |
| Frąckiewicz Stanisław[27] | kapitan w st. sp. | lekarz, dr nauk medycznych | (e) | Charków |
| Gintrowicz Jan | podporucznik w st. sp. | urzędnik | Charków | |
| Gruner Julian | porucznik rezerwy | lekarz, dr nauk medycznych | Uniwersytet Warszawski | Charków |
| Gutkowski Jan | porucznik rezerwy | lekarz, dr nauk medycznych | praktyka w Jeziornej | Charków |
| Harembski Wincenty | porucznik rezerwy | lekarz | poseł na sejm II RP | Charków |
| Kaczmarek Stefan | podporucznik rezerwy | farmaceuta, mgr | kier. apteki w Kościerzynie | Charków |
| Kosmalski Tadeusz | podporucznik rezerwy | farmaceuta, mgr | praktyka w Tarnowskich Górach | Charków |
| Loodtt Stanisław | podporucznik rezerwy | urzędnik | Charków | |
| Motylewski Stefan | kapitan rezerwy | lekarz, dr nauk medycznych | Charków | |
| Mroczkiewicz Stefan | podporucznik rezerwy | farmaceuta, mgr | Charków | |
| Ossowski Wadysław | kapitan rezerwy | lekarz | praktyka w Poznaniu | Charków |
| Paśko Adolf[28] | major rezerwy | lekarz, dr nauk medycznych | praktyka w Osiecznej | Charków |
| Rossa Antoni | porucznik rezerwy | lekarz, dr nauk medycznych | praktyka w Poznaniu | Charków |
| Słoniński Zygmunt[29] | major rezerwy | lekarz, dr nauk medycznych | Charków | |
| Wieleński Bolesław[30] | major rezerwy | lekarz, dr nauk medycznych | praktyka w Poznaniu (e) | Charków |
| Zieliński Stanisław | kapitan rezerwy | lekarz, dr nauk medycznych | Charków | |
| Ziembiński Marian[31] | kapitan lekarz | żołnierz zawodowy | Charków | |
| Żochowski Antoni | podporucznik rezerwy | farmaceuta, dr | Uniwersytet Poznański | Charków |
| Karwowski Stanisław[32] | porucznik rezerwy | dr nauk medycznych | Uniwersytet Poznański (e) | Kalinin |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Z wyjątkiem dwóch kompanii sanitarnych, które były mobilizowane przez 69 pp dla 17 DP (ksan nr 702) i przez 29 pp dla 25 DP (ksan nr 703).
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[15].
- ↑ a b Gwiazdką oznaczono oficera, który pełnił jednoczenie więcej niż jedną funkcję[16].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Almanach oficerski 1923 ↓, s. 111.
- ↑ Almanach oficerski 1923 ↓, s. 105.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 30 z 29 lipca 1924 roku, poz. 447.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 339.
- ↑ Almanach oficerski 1923 ↓, s. 104.
- ↑ Andrzejewski 2011 ↓, s. 25, 27.
- ↑ a b Andrzejewski 2011 ↓, s. 27.
- ↑ a b c d e f g Andrzejewski 2011 ↓, s. 28.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 27 kwietnia 1929 roku, s. 111.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 171.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 172.
- ↑ Andrzejewski 2011 ↓, s. 29–30, tu jako Roman Tatkowski.
- ↑ Andrzejewski 2011 ↓, s. 30.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 895–896.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VIII.
- ↑ Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 2026.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 2238.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 2533.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 2796.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 2896.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3337.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3820.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3854.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 4629.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 5104.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 6781.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 7339.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 14184.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 14449.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 9754.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Zdzisław Andrzejewski: Poznańskie szpitalnictwo wojskowe w latach 1945–2000. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 2011-05-11.
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.