Adolf Wojdat
kapitan piechoty | |
Pełne imię i nazwisko |
Adolf Adam Wojdat |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
26 września 1882 |
Data i miejsce śmierci |
4–7 kwietnia 1940 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1903–1904, 1914–1929, 1939–1940 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
dowódca kompanii |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Adolf Adam Wojdat (ur. 26 września 1882 w maj. Lelarwiszki , zm. 4–7 kwietnia 1940 w Katyniu) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 26 września 1882 w majątku Lelarwiszki, w gminie Wilkija ówczesnego powiatu kowieńskiego guberni kowieńskiej, w rodzinie Józefa i Stefanii z Bujwidów[1][2]. 1894 rozpoczął naukę w polskim gimnazjum w Kownie[3]. W 1900 będąc uczniem szóstej klasy wystąpił z gimnazjum[3]. W 1902 zdał egzamin z zakresu szóstej klasy korpusu kadetów, który uprawniał go do odbycia jednorocznej służby wojskowej[3]. W 1902 wstąpił do armii rosyjskiej na prawach wolontariusza, a po roku wystąpił z niej i zatrudnił w kowieńskiej Izbie Skarbowej, w charakterze urzędnika[3].
22 sierpnia 1914 został zmobilizowany do armii rosyjskiej[3]. 26 kwietnia 1915 ukończył Szkołę Wojskową w Kijowie w stopniu chorążego, a 7 czerwca tego roku został wcielony do 407 sarańskiego pułku piechoty (ros. 407-й пехотный Саранский полк) na froncie południowo-zachodnim[3][4]. 15 lipca 1916 pod wsią Studinowo (ros. Студиново) na Wołyniu został ranny[4]. 31 stycznia 1917 dostał się do niewoli niemieckiej[3]. Wskutek interwencji Polaka–oficera armii austro-węgierskiej został przekazany Austriakom[3]. W niewoli austriackiej przebywał do października 1918[3]. Po powrocie na Litwę wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej[3]. Za działalność konspiracyjną aresztowany i osadzony w więzieniu w Kownie.
Po ucieczce wstąpił do Wojska Polskiego. Po zweryfikowaniu do stopnia kapitana, skierowany do dowództwa Frontu Litewsko-Białoruskiego. Od marca 1920 w Kowieńskim Pułku Strzelców.
W okresie międzywojennym do 1924 w 77 pułku piechoty[5][6]. 20 czerwca 1923 przed Komisja Egzaminacyjną przy Dowództwie Okręgu Korpusu Nr III zdał egzamin z zakresu szkoły średniej[7]. Z dniem 7 kwietnia 1925 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[8]. 31 października 1927 został przeniesiony z 77 pp do 61 pułku piechoty w Bydgoszczy na stanowisko dowódcy kompanii[9][10]. 28 stycznia 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII, a z dniem 31 marca tego roku przeniesiony w stan spoczynku[11]. W 1932 przeprowadził się z Lublina do Wilna i zamieszkał przy ul. Moniuszki 6/8 m. 40[12]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Wilno Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr III. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[13].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 dostał się do sowieckiej niewoli. Przebywał w obozie w Kozielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu i tam pogrzebany (lista z 5 kwietnia 1940, poz. 11)[14]. Od 28 lipca 2000 spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[15]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[16].
Pozostawał w separacji z żoną, miał córkę Angelikę (ur. 17 kwietnia 1917)[7][2]. W 1948 jego matka Stefania i brat Paweł zostali deportowani na Syberię. Rok później zmarła matka w Igarce[17] .
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5844[18][14][19]
- Krzyż Walecznych nr 16515[20][21]
- Srebrny Krzyż Zasługi nr 7692 – 10 listopada 1928)[22]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[20]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[20]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
- zbrodnia katyńska
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 4.
- ↑ a b Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 700.
- ↑ a b c d e f g h i j Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ a b Войдат Адольф Иосифович. [w:] Памяти героев Великой войны 1914–1918 [on-line]. Управление Министерства обороны Российской Федерации по увековечению памяти погибших при защите Отечества. [dostęp 2023-12-02]. (ros.).
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 346, 421.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 303, 364.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 21 lipca 1925, s. 396.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927, s. 298.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 75, 199.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 lutego 1929, s. 70, 83.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 8–10.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 329, 890.
- ↑ a b Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 319.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Matulkaitė 1998 ↓.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-04].
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-04].
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wojdat Adolf. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.56-4734 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-04].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Aldona Matulkaitė: Igarkos tremtiniai. Vilnius: Atkula, 1998. ISBN 99-86536-26-X.
- Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej
- Kapitanowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Ludzie związani z Kownem (Imperium Rosyjskie)
- Ludzie związani z Wilnem (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie 61 Pułku Piechoty (II RP)
- Oficerowie 77 Pułku Piechoty (II RP)
- Oficerowie piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Katyniu
- Pochowani na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu
- Polacy – oficerowie Imperium Rosyjskiego
- Polacy – żołnierze Armii Imperium Rosyjskiego w I wojnie światowej
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1882
- Zmarli w 1940
- Żołnierze rosyjscy w niewoli niemieckiej w czasie I wojny światowej