Aleksander Potocki (1756–1812)

Aleksander Potocki
	; Pilawa
Rodzina	Potoccy herbu Pilawa
Data urodzenia	1756
Data i miejsce śmierci	10 maja 1812 ; Koniecpol
Ojciec	Ignacy Potocki
Matka	Józefa Petronela z Sułkowskich
Żona	Teresa Ludwika z Czapskich
Dzieci	Michał Aleksander Potocki; Joanna Potocka; Jozefa Potocka
	Odznaczenia

Aleksander Potocki herbu Pilawa (ur. w 1756, zm. 10 maja 1812 w Koniecpolu) – hrabia, wolnomularz, minister policji Księstwa Warszawskiego.

Życiorys

Syn Ignacego Potockiego i Józefy Petroneli z Sułkowskich. W 1784 roku poseł województwa podolskiego. W 1790 roku był członkiem Komisji Porządkowej Cywilno-Wojskowej województwa krakowskiego dla powiatów ksiąskiego i lelowskiego^[1]. Towarzysz Kawalerii Narodowej, członek Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej^[2]. Był komisarzem ze stanu rycerskiego w Komisji Policji Obojga Narodów w 1792 roku^[3].

W latach 1793–1802 zaangażowany w sprawy likwidacji zbankrutowanych banków warszawskich. Przeciwnik konfederacji targowickiej. W 1794 przyłączył się do powstania kościuszkowskiego, zwolennik umiarkowanej orientacji, członek Sądu Najwyższego Kryminalnego Koronnego, który skazał przywódców konfederacji targowickiej. Od 1793 związany z masonerią. W okresie okupacji pruskiej działał w Warszawskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk i Eforacie Liceum Warszawskiego Samuela Lindego. 15 stycznia 1807 r. mianowany został dyrektorem policji w Komisji Rządzącej, zaś 5 października został ministrem policji Księstwa Warszawskiego. Członek Izby Edukacyjnej Księstwa Warszawskiego w 1808 roku^[4].

W 1809 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława^[5]. 24 listopada 1811 został zmuszony do podania się do dymisji z tego stanowiska za krytykę polityki francuskiej. Mianowany w zamian został senatorem-wojewodą i otrzymał wysoką dożywotnią rentę. Od 14 lutego 1807 r. był także członkiem Izby Edukacyjnej, od 27 grudnia 1811 r. członkiem Dyrekcji Edukacyjnej. 22 marca 1810 został jednym z wysokich dostojników loży Wielkiego Wschodu Narodowego Księstwa Warszawskiego, później został wiceprezesem Towarzystwa Rolniczego.

21 marca 1809 został kawalerem Orderu Orła Białego.

21 września 1778 został mężem Teresy Ludwiki z Czapskich, córki wojewody malborskiego Michała Czapskiego, która wniosła mu dobra Koniecpol i Chrząstów z przyległościami. Miał syna Michała oraz córki: Joannę i Józefę^[6].

Publikacje

Opublikował:

Des dimes en general et particulierement en Pologne (Warszawa 1801),
Rzecz o rolnictwie (Warszawa 1804),
O płodozmianach (Warszawa 1805).

Przypisy

↑ Dziennik rządowo-ekonomiczno handlowy. Zaymuiący różne Wiadomości, Rządowe, Handlowe, Ekonomiczne, Fbryczne, Kontraktowe na Dobra, Summy, i Produkta.Zajmujący 3 miesiące kwiecień may czerwiec 1790. R.5. T. II., s. 378, mylnie zapisany jaki eks-podstoli krakowski.
↑ Adam Skałkowski, Towarzystwo przyjaciół konstytucji 3 maja, Kórnik, 1930, s. 77.
↑ Ciąg dalszy Kalendarzyka narodowego i obcego na rok ... 1792 czyli II część, z konstytycyami od roku 1788 dnia 6 października do roku 1791 dnia 23 grudnia przez daty oznaczonemi, [1792], s. 538.
↑ Kalendarzyk Polityczny, Chronologiczny i Historyczny na Rok Panski 1808. Z niektoremi dodatkami i Magistraturami kraiowemi, Warszawa, s. 84.
↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 217.
↑ Złota księga szlachty polskiej, rocznik XIV, Poznań 1892, s. 98.

Bibliografia

Barbara Grochulska: Potocki Aleksander h. Pilawa (1756–1812). [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. XXVII. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1983, s. 755–756.

Linki zewnętrzne

Aleksander Potocki h. Pilawa (Złota) (ID: 3.598.287) na str. Sejmu Wielkiego.
Przesilenie w ministerstwie policji Księstwa Warszawskiego

[1] Dziennik rządowo-ekonomiczno handlowy. Zaymuiący różne Wiadomości, Rządowe, Handlowe, Ekonomiczne, Fbryczne, Kontraktowe na Dobra, Summy, i Produkta.Zajmujący 3 miesiące kwiecień may czerwiec 1790. R.5. T. II., s. 378, mylnie zapisany jaki eks-podstoli krakowski.

[2] Adam Skałkowski, Towarzystwo przyjaciół konstytucji 3 maja, Kórnik, 1930, s. 77.

[3] Ciąg dalszy Kalendarzyka narodowego i obcego na rok ... 1792 czyli II część, z konstytycyami od roku 1788 dnia 6 października do roku 1791 dnia 23 grudnia przez daty oznaczonemi, [1792], s. 538.

[4] Kalendarzyk Polityczny, Chronologiczny i Historyczny na Rok Panski 1808. Z niektoremi dodatkami i Magistraturami kraiowemi, Warszawa, s. 84.

[5] Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 217.

[6] Złota księga szlachty polskiej, rocznik XIV, Poznań 1892, s. 98.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

W dniu zaprzysiężenia	Stanisław Małachowski Stanisław Breza Feliks Franciszek Łubieński Jan Nepomucen Małachowski Józef Poniatowski Aleksander Potocki
Późniejsi członkowie	Tadeusz Mostowski

W dniu zaprzysiężenia	Stanisław Kostka Potocki Tadeusz Dembowski Feliks Franciszek Łubieński Jan Paweł Łuszczewski Józef Poniatowski Aleksander Potocki
Późniejsi członkowie	Michał Kochanowski Tadeusz Matuszewicz Tadeusz Mostowski Ignacy Sobolewski Jan Węgleński