Aleksander Rożniecki

Aleksander Antoni Jan Rożniecki
	; Aleksander Rożniecki
	generał
Data i miejsce urodzenia	12 lipca 1774 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	24 lipca 1849 ; Warszawa
	Przebieg służby
Lata służby	1788–??
Siły zbrojne	Wojsko Polskie, Armia Imperium Rosyjskiego
Stanowiska	dowódca kawalerii Wojska Polskiego
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-rosyjska
	Odznaczenia

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 5 lip 2014, była oparta na tej wersji.

Aleksander Antoni Jan Rożniecki herbu Rola (ur. 12 lutego 1774 w Warszawie, zm. 24 lipca 1849 Warszawa) – generał jazdy Wojska Polskiego.

Absolwent Korpusu Kadetów. Od 1788 w wojsku , w gwardii konnej. W 1789 podporucznik. W 1789 przeniósł się do Brygady Kawalerii Narodowej i w stopniu kapitana uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792. Działał w sprzysiężeniu insurekcyjnym i w stopniu wicebrygadiera powstania kościuszkowskiego 1794 wyróżnił się bojowością i patriotyzmem, za co został mianowany wicebrygadierem . Od 1798 w Legionach Polskich w stopniu pułkownika - odbył kampanię 1799 i 1801, w Legii Naddunajskiej, generał brygady, czasowo dowódca Legii. Po rozwiązaniu Legionów Polskich służył w korpusie gen. Masseny. Uczestniczył w kilku kampaniach we Włoszech i w Niemczech, wsławiony w bitwie pod Castelfranco 1805.

Od 1806 w wojsku polskim Księstwa Warszawskiego, 1807 inspektor kawalerii Księstwa Warszawskiego, generał z 1807. W wojnie austriacko-polskiej w 1809 zabłysnął talentem taktycznym i śmiałym manewrem, począwszy od Raszyna. Jego oddział był forpocztą, która dotarła do Krakowa 14 lipca (dzień przed ks. Poniatowskim) i przełamała ostatni opór Austriaków przed zwycięskim wkroczeniem księcia. Wyzwolił Małopolskę Wschodnią ze Lwowem. Powołał tam administrację cywilna i wojskową. Od 1810 generał dywizji - kierował wywiadem przeciwko Rosji. Od 1811 należał do loży Wielkiego Wschodu Narodowego Księstwa Warszawskiego. W 1821 był jej ostatnim wielkim mistrzem^[1]. W wyprawie na Moskwę 1812 dowódca Dywizji Jazdy w IV Korpusie Wielkiej Armii, walczył pod Mirem i Borodino. W 1813 szef sztabu VIII (polskiego) Korpusu w kampanii niemieckiej (saskiej) ks. J. Poniatowskiego. Ranny pod Lipskiem, dostał się do niewoli rosyjskiej.

W Królestwie Polskim, od 1815, dowódca Jazdy Królestwa Polskiego, od 1816 dodatkowo organizator i komendant Korpusu Żandarmerii. Z zamiłowania zajął się działalnością policyjno-szpiegowską, tępił spiski rzeczywiste (Towarzystwo Patriotyczne) i metodą prowokacji i korupcji prokurował sztuczne. Z całą premedytacja wysługiwał się administracji carskiej, popełniając nadużycia, fałszerstwa, wymuszenia. Był znienawidzony jako organizator i szef prześladującej polskich bojowników i działaczy konspiracyjnych tajnej policji carskiej. Z inicjatywy Rożnieckiego, Nikołaja Nowosilcowa, przy wsparciu Mateusza Lubowidzkiego powołano Biuro Centralne Policji dla Warszawy i Królestwa Polskiego^[2].

Po wybuchu powstania listopadowego uciekł z Warszawy i zaciągnął się do armii carskiej. Był członkiem rosyjskiej Rady Państwa. Później powrócił do Warszawy. Zmarł w Warszawie. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (katakumby za 7 filarem). Odznaczony Krzyżem Komandorskim Virtuti Militari, Krzyżem Oficerskim Legii Honorowej. Odznaczony Orderem Świętego Stanisława I klasy z nadania Aleksandra I Romanowa^[3]. Odznaczony w 1830 roku Znakiem Honorowym za 35 lat służby^[4].

Zobacz też

↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, Kraków 1929, s. 24.
↑ Hanna Dylągowa, Mateusz Lubowidzki, w: Polski Słownik Biograficzny, 1973, t. XVIII, s. 74. Generał broni z 1826 mimo, że wojskiem się nie zajmował.
↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 219.
↑ Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]

[1] Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, Kraków 1929, s. 24.

[2] Hanna Dylągowa, Mateusz Lubowidzki, w: Polski Słownik Biograficzny, 1973, t. XVIII, s. 74. Generał broni z 1826 mimo, że wojskiem się nie zajmował.

[3] Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 219.

[4] Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]

[1]

[2]

[3]

[4]