Andrzej Zarach
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| profesor | |
| Specjalność: matematyka | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1973 – matematyka |
| Profesura |
1997[1] |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1973–1989 |
| Uczelnia |
East Stroudsburg University |
| Okres zatrudn. |
od 1991[1] |
Andrzej Zarach (ur. 2 czerwca 1948 w Kościerzynie) – polski matematyk, naukowiec, działacz opozycji PRL.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jako uczeń 10. klasy I Liceum Ogólnokształcącego im. Józefa Wybickiego w Kościerzynie zdobył pierwsze miejsce na Ogólnopolskiej Olimpiadzie Matematycznej w 1965 roku. W latach 1966–1971 studiował na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Tytuł magistra uzyskał w 1971 roku. Zdobył I nagrodę w Konkursie im. Józefa Marcinkiewicza na najlepszą pracę studencką. Komitet Warszawski PZPR sprzeciwił się jego zatrudnieniu na stanowisku dydaktycznym. W zamian Uniwersytet Warszawski przyjął go na studia doktoranckie. Pracę doktorską obronił w 1973 roku na Uniwersytecie Warszawskim i w tym samym roku został zatrudniony jako pracownik naukowy na Politechnice Wrocławskiej. W czerwcu 1980 roku otrzymał wymówienie z pracy, lecz został przywrócony we wrześniu tego roku po sprzeciwie Rady Naukowej Instytutu. W 1988 roku wyemigrował do USA, gdzie od roku 1991 pracował na East Stroudsburg University w Pensylwanii, i tamże w 1997 roku został profesorem matematyki[1][2].
Działalność opozycyjna[edytuj | edytuj kod]
Działalność polityczna Zaracha sięga wydarzeń marcowych 1968 roku, w których uczestniczył jako aktywista ZMS. Pracując na Politechnice Wrocławskiej, współtworzył miejscową jednostkę Solidarności. Był delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów w 1981 roku i członkiem Prezydium Komisji Krajowej Solidarności[2].
Po 13 grudnia organizował i działał w strukturach podziemnych. Został internowany dwa razy, 6 stycznia i między 5 a 18 listopada 1982 roku, po czym wielokrotnie zatrzymywały go Służby Bezpieczeństwa. W 1983 roku dołączył do Solidarności Walczącej, w której następnie został członkiem Komitetu Wykonawczego[2].
W 1987 roku organizował pierwsze w Polsce podziemne serwisy informacyjne rozpowszechniające informacje w formie elektronicznej (na dyskietkach). W tym samym okresie pisał artykuły do pism podziemnych, zostając członkiem redakcji pisma „Solidarność Walcząca” od 1986 do 1990 roku. Od sierpnia 1986 roku był rozpracowywany przez Wydział III/Inspektorat II Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych we Wrocławiu w ramach Sprawy Operacyjnej Rozpracowania.
10 listopada 1987 roku (dzień po aresztowaniu Kornela Morawieckiego) oficerowie SB przekazali Zarachowi ofertę porozumienia z Solidarnością Walczącą zawierającą obietnicę legalizacji jej działań, w zamian za rezygnację z wtrącania się w sprawy Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich, żądań wyprowadzenia z Polski Armii Radzieckiej i odsunięcia od władzy partii komunistycznej. Kilka tygodni później (po aresztowaniu Andrzeja Kołodzieja) wysłannik generała Kiszczaka w „rozmowie” z Zarachem zaproponował SW współpracę w przygotowywaniu ogólnopolskich strajków planowanych przez SB na maj 1988 roku. Po powrocie Kornela Morawieckiego do Polski (już po strajkach majowych), Zarach osobiście poinformował Kornela Morawieckiego o tych dwóch „ofertach”. Te propozycje zostały przez Solidarność Walczącą odrzucone[2].
W pismach używał pseudonimów „Andrzej Lesowski”, „Mea”, „Ruth”.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Permanent faculty members as of May 1, 2014 [online], Strona East Stroudsburg University [dostęp 2022-10-25] (ang.).
- ↑ a b c d Kamil Dworaczek, Biogram Andrzeja Zaracha w Encyklopedii Solidarności [online], www.encysol.pl [dostęp 2022-10-25].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kamil Dworaczek, Grzegorz Waligóra: Solidarność Walcząca w dokumentach, t. 2, cz.1: Materiały własne. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2016, s. 92–93. ISBN 978-83-8098-010-5