Blizne

Blizne
	wieś
	; Zabytkowy kościół drewniany
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	brzozowski
Gmina	Jasienica Rosielna
Wysokość	258-269 m n.p.m.
Liczba ludności (2018-12-31)	3395
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	36-221
Tablice rejestracyjne	RBR
SIMC	0352213
	Położenie na mapie gminy Jasienica Rosielna Blizne
	Położenie na mapie Polski Blizne
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Blizne
	Położenie na mapie powiatu brzozowskiego Blizne
	49°45′01″N 21°58′42″E/49,750278 21,978333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Blizne – wieś w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Jasienica Rosielna^[4]^[5]. Lokowana przez Kazimierza Wielkiego w 1366.

Wieś prawa wołoskiego przed 1400 rokiem^[6]. Na przełomie XVI i XVII wieku położona była w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[7]. Wieś klucza brzozowskiego biskupów przemyskich^[8].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Blizne. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

Położenie

Blizne znajduje się przy drodze wojewódzkiej nr 886 w odległości 4 km na północny zachód od Brzozowa. Przez wieś przepływa rzeka Stobnica na Pogórzu Dynowskim. Sąsiednimi miejscowościami są: Stara Wieś, Domaradz, Golcowa, Orzechówka oraz Jasienica Rosielna.

Części wsi

Integralne części wsi Blizne: Budy, Czarna Górka, Czubówka, Drożdżalówka, Dwór, Góra, Jasionka, Kaczmarówka, Kozia Górka, Kuflowa Górka, Pańskie Pole, Role, Stawiska, Wygon^[4]^[5]

Integralne części wsi Blizne^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0352220	Budy	część wsi
0352236	Czarna Górka	część wsi
0352242	Czubówka	część wsi
0352259	Drożdżalówka	część wsi
0352265	Dwór	część wsi
0352271	Góra	część wsi
0352288	Jasionka	część wsi
0352294	Kaczmarówka	część wsi
0352302	Kozia Górka	część wsi
0352319	Kuflowa Górka	część wsi
0352325	Pańskie Pole	część wsi
0352331	Role	część wsi
0352348	Stawiska	część wsi
0352354	Wygon	część wsi

Plebania
Tablica upamiętniająca wizytę Karola Wojtyły w kościele drewnianym
Kapliczka w ogrodzeniu

Zabytki

Osobny artykuł: Kościół Wszystkich Świętych w Bliznem.

Osobny artykuł: Parafia Wszystkich Świętych w Bliznem.

Osobny artykuł: Muzeum Parafialne w Bliznem.

Na terenie miejscowości na pagórku otoczonym drzewami znajduje się unikatowy w skali światowej zespół kościelno-plebański. Drewniany kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych, powstał najprawdopodobniej w XV lub XVI w., w stylu gotyckim. W I poł. XVII w. dobudowano do niego wieżę, a na początku XIX w. rozebrano okalające soboty. W latach 1964–1980 obiekt został gruntownie odrestaurowany.

Kościół zbudowany jest na zrąb z jodłowych bali. Od zachodu przylega do niego masywna dzwonnica z nadwieszoną izbicą. Bryła świątyni pokryta jest gontami. Wnętrze składające się z kruchty, kwadratowej nawy i prezbiterium posiada bogaty, kolorowy wystrój. Zdobią go bezcenne polichromie 3 różnych dekoracji malarskich pokrywająca ściany świątyni, wykonane w XVI-XVIII w. Przedstawiają tzw. "liber- pauperum" (księgę ubogich), czyli obrazkowy przekaz biblijny. Dekoracje przedzielone są pasami ornamentu roślinnego i groteski. Większość namalowanych scen na ścianie to fundacje chłopskie, m.in. Doroty i Macieja Skarbków, Piotra Mońka oraz Marcina. Ołtarz główny oraz boczne pochodzą z XVIII w., natomiast ambona jest późnorenesansowa. W bocznym ołtarzu cudowna figura Matki Bożej Łaski Pełnej, wyrzeźbiona w drewnie lipowym ok. 1500, (w stylu szkoły W. Stwosza), która stanowiła część tryptyku ołtarza.

W 2003 cały obiekt wraz z Haczowem i drewnianymi kościołami Małopolski został zapisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Szkoła
Nowy kościół parafialny
Głaz jubileuszowy

Legenda związana ze wzgórzem Michałek

Przy drodze łączącej Blizne z Golcową na Górze św. Michała (Michałek, na Michałku) (423 m), w otoczeniu drzew znajduje się kaplica świętego Michała Archanioła. Z miejscem tym wiąże się legenda o napadzie Tatarów i cudownym ocaleniu ludzi, którzy tu szukali schronienia.

Liczne hordy Tatarów, które w 1624 napadały na tamte tereny, paliły wsie biorąc wielu ludzi w jasyr, dotarły do Bliznego. Część mieszkańców schroniła się na wzgórzu i odpierała ataki najeźdźców, modląc się o cudowne ocalenie. Rozpętała się burza i ludzie ujrzeli spływające z nieba zastępy uzbrojonych aniołów - rycerzy w białych szatach, którym przewodził sam święty Michał Archanioł. Tatarzy widząc to, przerazili się i pouciekali. Na pamiątkę tego cudownego uwolnienia ludności zabranej w jasyr przez Tatarów w 1624, za wstawiennictwem tego świętego, wybudowano na wzniesieniu drewnianą kapliczkę pw. św. Michała Archanioła. Kapliczkę wzniósł prawdopodobnie ks. Jan Józef Nałogowski, proboszcz miejscowy, w latach 1670-1684, realizując ślub złożony przez ówczesnego duszpasterza w czasie najazdu Tatarów.

W 1750 kapucyni uzyskali pozwolenie na osiedlenie się na Michałku. Wtedy też rozpoczęła się budowa murowanego kościoła, do którego kamień węgielny został wzięty z drewnianej kaplicy. W 1788 nastąpiła kasacja klasztoru i kościoła, budynki zostały sprzedane i rozebrane, ale kult świętego Michała Archanioła trwał dalej. W 1877 ks. Józef Januszkiewicz postawił kaplicę dokładnie w miejscu dawnego kościoła, a wokoło posadził modrzewie. W tym stanie kaplica przetrwała do dnia dzisiejszego.

Osoby pochodzące z Bliznego

Józef Nogaj (1856–1926) – nauczyciel
Feliks Pohorecki (1826–1896) – nauczyciel, poseł do Sejmu Krajowego Galicji III i VII kadencji (1870-1876, 1895-1896), burmistrz Tarnopola, właściciel dóbr Dydnia^[9].

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 6354
↑ Strona gminy, statystyki
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 67 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c ^d GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ ^a ^b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.
↑ Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej , Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
↑ Maciej Dalecki: Akta dóbr biskupów przemyskich obrządku łacińskiego 1652–1883. Inwentarz archiwalny zespołu, w: Rocznik Historyczno-Archiwalny. T. XI, Przemyśl 1996, s. 102.
↑ Wspomnienia pośmiertne. „Muzeum”. R. XII, zeszyt 6, s. 403–406, 1893.

Linki zewnętrzne

Blizne, wś, pow. brzozowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 244 .
Mapa katastralna wsi Blizne z 1851
Drewniany kościół w Bliznem (pdf)
Parafia Blizne

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 6354

[lud-2] Strona gminy, statystyki

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 67 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-5] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[6] Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.

[7] Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej , Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.

[8] Maciej Dalecki: Akta dóbr biskupów przemyskich obrządku łacińskiego 1652–1883. Inwentarz archiwalny zespołu, w: Rocznik Historyczno-Archiwalny. T. XI, Przemyśl 1996, s. 102.

[9] Wspomnienia pośmiertne. „Muzeum”. R. XII, zeszyt 6, s. 403–406, 1893.

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]