49°34′01″N 20°53′23″E/49,566944 20,889722Bogusza (powiat nowosądecki)
| Artykuł |
49°34′1″N 20°53′23″E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
49°34'N, 20°53'E, 49°34'0.73"N, 20°53'19.54"E |
| - błąd |
2334 m |
| Odległość |
488 m |
| wieś | |
.jpg) Zabytkowa cerkiew drewniana | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
515 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
686[1] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
33-334[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KNS |
| SIMC |
0434307 |
Położenie na mapie gminy Kamionka Wielka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego  | |
| 49°34′01″N 20°53′23″E/49,566944 20,889722
| |
| Strona internetowa | |
Bogusza (łem. Боґуша) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Kamionka Wielka.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Bogusza to niewielka wieś położona 515 m n.p.m. w Beskidzie Niskim, w dolinie potoku Królówka na północno-zachodniej rubieży dawnego zasiedlenia łemkowskiego. Z obu stron dolinę ujmują zalesione pasma górskie stanowiące część składową tzw. Gór Grybowskich. Od północy pasmo Postawne – Jaworze (882 m n.p.m.), a od południa pasmo Tokarni – Czerszli (871 m n.p.m.). Bogusza skupiona jest wzdłuż drogi wiodącej z Nowego Sącza i Kamionki Wielkiej do Florynki, a dalej do Grybowa.
We wsi dwie dawne cerkwie, obecnie kościoły: greckokatolicka drewniana z 1856 z bardzo cennym wyposażeniem i prawosławna z lat 1932–1937.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o Boguszy pojawiła się w piśmie z roku 1460 wystawionym przez podkomorzego krakowskiego Mikołaja Pieniążka. Bogusza wymieniona jest tu wraz z sąsiednią Binczarową w związku z nadaniem mieszkańcom obu wsi prawa wyrębu drzewa i wypasu trzody w lasach na południe od wsi. Z pisma wynika także, że obie wsie należą do starostwa niegrodowego w Grybowie, będącego dzierżawą królewską. Po raz kolejny informacje o Boguszy spotkać można w królewskim dokumencie z roku 1526, gdy wraz z innymi wsiami starostwa grybowskiego (Gródek, Biała Niżna, Biała Wyżna, Siołkowa, Kąclowa i Binczarowa) przeszła w ręce Jana Buczyńskiego z Olszyn.
W roku 1529 dzierżawę grybowską wykupił od Buczyńskiego dworzanin królewski Stanisław Pieniążek z Iwanowic, w 1544 nadał Boguszy prawo wołoskie, a sołectwo w Boguszy sprzedał Iwanowi Radzowi. Potomkowie Iwana Radza byli sołtysami wsi aż do XVIII w. Po Pieniążkach całe starostwo przeszło w ręce wojewody i starosty krakowskiego Stanisława Lubomirskiego, który przyczynił się do powstania w 1627 parafii i budowy cerkwi św. Dymitra w Boguszy. Pod koniec XVII wieku we wsi znajdowało się 9 gospodarstw, funkcjonował tu młyn wodny. Później starostwo obejmowali kolejno Grodzieńscy, Denhoffowie, Tarkowscy i Wodziccy. W roku 1785 dzierżawa grybowska została włączona przez rząd austriacki do tzw. dóbr kameralnych. W 1828 część byłego starostwa wraz z Boguszą sprzedano na licytacji Józefowi Boschowi. Boschowie uciekli na Węgry podczas rzezi galicyjskiej w 1846 r. W 1880 wieś liczyła 87 domów.
Dawna cerkiew prawosławna 
Wieża widokowa na Jaworzu
_(HB2).jpg)
Ludność[edytuj | edytuj kod]
Pierwotnymi mieszkańcami nowych wsi, powstających na terenie Kotliny Sądeckiej (prawdopodobnie także Boguszy) i na północnych stokach Karpat w XIV i XV w. byli osadnicy polscy. Polska jest również nazwa miejscowości, pochodząca od imienia Bogusz (w XVII w. spotyka się też formę Bogusze i Boguszowa). Nazwa ta nie została zmieniona także w następnych wiekach, gdy wieś zamieszkiwali Łemkowie. Etnograf Roman Reinfuss zalicza mieszkańców tej części Łemkowszczyzny do tzw. Torokarów. Odrębność tej grupy wyrażała się w głównie w stroju; noszono tu czuchy, które na kołnierzu i na rękawach miały dwa lub trzy białe, tkane pasy oraz rząd białych lub czarnych frędzli, zwanych toroky.
Ochotnicza Straż Pożarna[edytuj | edytuj kod]
W Boguszy działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, która została założona w 1948 roku, zaś od dnia 11 marca 2001 roku znajduje się w krajowym systemem ratowniczo-gaśniczym. OSP posiada w swoim wyposażeniu dwa samochody bojowe – GBARt Iveco Eurocargo i GLM Fiat Ducato[3][4].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Z Boguszy z Przełęczy nad Bacówką prowadzi niebieski szlak turystyczny do otwartej w 2005 wieży widokowej na szczycie Jaworze 882 m.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 77 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ OSP Bogusza. ospbogusza.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-13)].. oficjalna strona
- ↑ OSP Bogusza. Nowy Sącz 112
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Boguszówka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 282.
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Integralne części wsi |
|
