Boletus

Borowik

Borowik szlachetny (Boletus edulis)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	borowikowce
Rodzina	borowikowate
Rodzaj	borowik
Nazwa systematyczna
Boletus L. Sp. pl.: 117 (1753)
Typ nomenklatoryczny
Boletus edulis Bull.

Boletus L. (borowik) – rodzaj grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae).

Charakterystyka

Grzyby kapeluszowe naziemne o zazwyczaj dość dużym owocniku. Kapelusz półkulisty, u starszych okazów poduchowaty, mięsisty, o suchej powierzchni (tylko u niektórych gatunków mazistej). Hymenofor rurkowaty, rurki i pory u młodych okazów białe, żółte lub pomarańczowe, u niektórych gatunków na starość stają się żółtozielone. Trzon zazwyczaj masywny i często zgrubiały u podstawy, zawsze bez pierścienia. Wysyp zarodników oliwkowobrązowy, zarodniki o kształcie od elipsoidalnego do wrzecionowatego.

Grzyby mykoryzowe. Żyją w symbiozie z różnymi gatunkami drzew, głównie liściastych. Większość gatunków to smaczne grzyby jadalne. Tylko nieliczne (np. borowik szatański) to grzyby trujące. Wiele gatunków wskutek zmian środowiska stało się rzadkich i są prawnie chronione.

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Synonimy nazwy naukowej:

• Ceriomyces Murrill,
• Dictyopus Quél.,
• Oedipus Bataille,
• Suillus P. Micheli ex Adans.,
• Suillus Haller ex Kuntze,
• Suillus P. Micheli
• Tubiporus P. Karst.,
• Xerocomopsis Reichert.

Naukową nazwę rodzajowi nadał Karol Linneusz w 1753 r., polską nazwę do literatury mykologicznej wprowadziła Alina Skirgiełło i in. w 1939 roku, wcześniej rodzaj ten opisywany był pod nazwami huba lub grzyb.

W wyniku najnowszych badań filogenetycznych nastąpiły duże zmiany w taksonomii zaliczanych do niego gatunków.

Gatunki występujące w Polsce

• Boletus aereus Bull. 1789 – borowik ciemnobrązowy
• Boletus edulis Bull. 1782 – borowik szlachetny
• Boletus pinophilus Pilát & Dermek 1973 – borowik sosnowy
• Boletus reticulatus Schaeff. 1774 – borowik usiatkowany

• 
  Borowik ciemnobrązowy (Boletus aereus)
• 
  Borowik sosnowy (Boletus pinophilus)
• 
  Borowik szlachetny (Boletus edulis)
• 
  Borowik usiatkowany (Boletus reticulatus)

Gatunki występujące w Polsce, dawniej zaliczane do rodzaju borowik

W ostatnich latach przeprowadzono badania genetyczne w zakresie licznych gatunków rodzaju Boletus. Skutkuje to dużymi zmianami w systematyce tego rodzaju: wiele gatunków dawniej zaliczanych do rodzaju Boletus zostało przeniesione do innych rodzajów, ich nazwa polska stała się więc niespójna z nową nazwą naukową. Wśród gatunków występujących w Polsce są to:

• borowik żonkilowy uznany został za synonim krasnoborowika ceglastoporego
• gorzkoborowik żółtopory Caloboletus calopus (Pers.) Vizzini 2014 (dawniej borowik żółtopory)
• gorzkoborowik korzeniasty Caloboletus radicans (Pers.) Vizzini 2014 (dawniej borowik korzeniasty)
• krasnoborowik ceglastopory Sutorius luridiformis (Rostk.) G. Wu & Zhu L. Yang 2016 (dawniej borowik ceglastopory)
• krwistoborowik purpurowy Suillellus rhodoxanthus (Krombh.) Blanco-Dios 2015 – (dawniej borowik purpurowy)
• krwistoborowik szatański Rubroboletus satanas (Lenz) Kuan Zhao & Zhu L. Yang 2014 (dawniej borowik szatański)
• masłoborowik blednący Butyriboletus fechtneri (Velen.) Arora & J.L. Frank 2014 (dawniej borowik blednący)
• masłoborowik królewski Butyriboletus regius (Krombh.) Arora & J.L. Frank 2014 (dawniej borowik królewski)
• masłoborowik żółtobrązowy Butyriboletus appendiculatus (Schaeff.) D. Arora & J.L. Frank 2014 (dawniej borowik zółtobrązowy)
• modroborowik gładkotrzonowy Suillellus queletii (Schulzer) Vizzini, Simonini & Gelardi 2014 (dawniej borowik gładkotrzonowy)
• modroborowik ponury Suillellus luridus (Schaeff.) Murrill 1909 (dawniej borowik ponury)
• sinoborowik klinowotrzonowy Cyanoboletus pulverulentus (Opat.) Gelardi, Vizzini & Simonini 2014 (dawniej borowik klinowotrzonowy)
• wonnoborowik kruchy Hemileccinum impolitum (Fr.) Šutara 2008 (dawniej borowik kruchy)