Buk (powiat goleniowski)

Buk

osada
Buk. Dwór Flemingów (ob. Biblioteka Składowa Książnicy Pomorskiej)
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	goleniowski
Gmina	Przybiernów
Sołectwo	Czarnogłowy
Wysokość	200 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	37
Strefa numeracyjna	91
Kod pocztowy	72-121
Tablice rejestracyjne	ZGL
SIMC	0781575
Położenie na mapie gminy Przybiernów Buk
Położenie na mapie Polski Buk
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Buk
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego Buk
53°46′07″N 14°57′04″E

Buk (niem. Böck) – osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Przybiernów, 3 km na wschód od Czarnogłów, 6,5 km na południe-południowy zachód od Golczewa, 6,5 km na wschód od stacji kolejowej Rokita.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa szczecińskiego. Buk jest miejscem corocznych, wakacyjnych plenerów artystycznych.

Historia

Herb Flemingów

Pierwsza wzmianka z 1225 roku przy rycerzu Mikołaju, od połowy XIII w. wieś siedzibą rodową Plotzów, którzy wybudowali zamek. W XIV w. Buk nabyli Flemmingowie (przybyli na Pomorze w XII w. z Flandrii (obecnie Belgia), w tym czasie stając się jednym z najpotężniejszych rodów księstwa pomorskiego. Flemingowie wznosząc na początku XIV w. nowy zamek Schlossgesessen (siedziba), z murem obronnym i wieżą bramną, nieco na południowy wschód od dotychczasowej warowni Plotzów, na wiele lat uczynili Buk swoją główną posiadłością. Ostatni dokładny opis zamku pochodzi z 1587. W XVI w. trzy rodziny Flemingów przeprowadziły się do nowych budynków, a opuszczony zamek popadł w XVII w. w ruinę. Zachowały się sklepienia beczułkowe i zwierciadlane.

Zabytki

• Dwór późnorenesansowy z 1683 roku, z XV-wiecznymi piwnicami. Dwór powstał dla świerzańskiej linii Flemingów poprzez przebudowę gorzelni (Branhaus). Fasada, portal i narożniki boniowane, zdobienia gzymsami. Powyżej głównego wejściowego portalu nisza z tarczą herbową Flemingów. W XVIII w. od frontu, założono park francuski, leśny, obecnie o powierzchni 100 ha. Drzewostan dębowo-bukowy z grabowymi alejami oraz okazami lip i świerków. W 1770 roku Flemingowie dokonali podziału majątku, Buk przypadł Juliuszowi Fryderykowi. W XIX wieku dwór przebudowano. Będący w ruinie dwór odbudowano po 1979 roku. Od 1990 roku mieści się w nim Biblioteka Składowa szczecińskiej Książnicy Pomorskiej.
• Ruiny zamku Flemingów z XIV wieku na południowy wschód od dworu, wcześniej w tym miejscu grodzisko z XII w.
• Wały i fosy na planie czworokąta, będące pozostałością dawnego dworu Flemingów mierzęcińskich z połowy XVI wieku. Budynek murowany miał rzut litery "L". Założenie znajdowało się w zachodnim krańcu wsi, na terenie parku.
• Cmentarz z XVI w. ze zniszczonym grobowcem Flemingów.

Przyroda

• 1,2 km na południe rezerwat przyrody "Golczewskie Uroczysko", leśny, o powierzchni 101,05 ha, utworzony 5 maja 2004.

Zobacz też

• Buk, Buk Góralski, Buk Pomorski

Bibliografia

• Jerzy Kosacki, Bogdan Kucharski, Pomorze Zachodnie i Środkowe. Przewodnik, Sport i Turystyka, Warszawa 2001, ISBN 83-7200-583-4 (str. 130-131).
• E.Cnotliwy, Siedziba rycerska w Buku, gm.Przybiernów w świetle archeologicznych badań weryfikacyjnych, „Materiały Zachodniopomorskie”, 1989/1990, t. 35/36, ss. 187-232.